KAMUDA AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ

Türkiye’de Meydana Gelen Deprem Felaketi Konusunda Yapılan Çalışmaların Tüm Yönleriyle İncelenerek Alınması Gereken Tedbirlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu Raporu (Meclis Araştırması Komisyonu Raporu), 1999: 11; Ergünay, 1999: 95): 1944 yılı öncesi, 1944 - 1958 yılları arası ve 1958 yılı  sonrası dönem olarak üç ana döneme ayrılarak incelenmektedir. Doğru cevap E'dir.

Tarihi gelişimin ele alındığı bütün çalışmalarda ilk yazılı örneğin 1509’da meydana gelen Büyük İstanbul Depremi (Kıyamet-i Suğra - Küçük Kıyamet) olduğu belirtilmektedir. Doğru cevap E'dir.

1944 Öncesi dönemde meydana gelen ve aynı zamanda “... sadece Türk deprem literatüründe değil dünya deprem kataloglarında da çok şiddetli ve hasarlı bir deprem olarak yer almış bulunan ...” (Karaesmen, 1996: 118) Erzincan depremidir. Doğru cevap E'dir.

1944 ile 1959 yılları arası yaşanan depremlerin neticesinde ortaya çıkan 4623 Sayılı kanun, a. Vatandaşların deprem tehlikesi karşısında can ve mal emniyetini sağlama; b. İyi işleyen bir kurtarma, yardım ve geçici barınma sistemi kurma, gibi amaçları hedefliyordu (Ergünay, 1999: 96; Bakış, 1999: 29). Doğru cevap A'dır.

1945 yılında “Yer Sarsıntıları Bölgelerini Gösterir Harita” adı altında ilk “Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası” yayınlandı. Bu haritada Türkiye deprem bakımından üç bölgeye ayrılmıştır (Tabban, t.y.: 64):
a. Büyük hasara uğramış bölgeler,
b. Tehlikeli deprem bölgeleri,
c. Tehlikesiz bölgeler. Doğru cevap C'dir.

4623 Sayılı kanunun, yukarıda belirtildiği gibi, sadece deprem afeti ile sınırlı düzenlemeler içermesi, daimi iskân çalışmaları ile ilgili düzenlemelere yer vermemiş olması ve son olarak 1950’li yıllarda sel, toprak kayması, kaya düşmesi ve yangınlar gibi diğer afet türlerinin sıklıkla meydana gelmesi (Ergünay, 1999: 97) gibi faktörlerin etkisiyle afet zararlarının azaltılması ile ilgili yeni düzenleme çalışmalarına ihtiyaç duyulmuştur. Doğru cevap A'dır.

15.05.1959 tarihinde, çeşitli değişikliklerle bugün hala yürürlükte olan, 7269 Sayılı “Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun” çıkarılmıştır“ Bu kanunun en önemli iki özelliği; a. Depremler dışındaki sel, toprak kayması, kaya düşmesi ve yangınlar gibi diğer afet türlerini kapsaması ve b. Genel Bütçe dışında bir “Afetler Fonu” oluşturulmasını öngörmüş olmasıdır. Doğru cevap C'dir.

Dinar depreminden sonra yapılan çalışmalarda karşılaşılan güçlükler 4123 sayılı Kanunun aceleyle hazırlanmış, eksik yönleri bulunan bir kanun olduğunu göstermiştir. Ayrıca Dinar depremi Ergünay’a göre Türkiye’de “... imar ve afet kanunları ve yönetmeliklerinin yerel yönetimlerce hiç dikkate alınmadığı, inşaat ruhsatı ve yapı denetimi ile ilgili hiçbir kuralın uygulanmadığını ... gözler önüne sermiştir. Doğru cevap B'dir.

Bu büyük afetten öğrenilen en büyük ders afet ve acil durum hallerinde koordinasyon olmadığı zaman kaynakların etkili kullanılması ve zamanında müdahale edilmesinin mümkün olmadığıdır. Doğru cevap B'dir.

Afet hizmetlerinin tek elden yürütülmesi amacıyla kurulan AFAD’ın temel anlayışı, kuruluş kanununda da vurgulandığı üzere, bu güne kadar merkezde toplanan afet öncesi, sırası ve sonrası hizmetlerin, görev ve sorumlulukların yerel yönetimlerce üstlenilmesini sağlamak ve ilgili işlemleri denetlemek ve koordine etmektir. Doğru cevap D'dir.