KAMUDA AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 7

Bu çerçevede; Türkiye’de yeni bir afet yönetim modeli uygulamaya konulmuş olup, getirilen bu
model ile öncelik ‘‘Kriz Yönetimi’’nden ‘‘Risk Yönetimi’’ne verilmiştir. Günümüzde ‘‘Bütünleşik Afet Yönetimi Sistemi’’ olarak adlandırılan bu model, afet ve acil durumların sebep olduğu zararların önlenmesi için tehlike ve risklerin önceden tespitini, afet olmadan önce meydana gelebilecek zararları önleyecek veya en aza indirecek önlemlerin alınmasını, etkin müdahale ve koordinasyonun
sağlanmasını ve afet sonrasında iyileştirme çalışmalarının bir bütünlük içerisinde yürütülmesini öngörmektedir

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile ilgili yapılan düzenlemeler kapsamında, 15 Temmuz 2018
tarihinde yayınlanan 4 Nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı İçişleri Bakanlığına bağlanmıştır (www.afad.gov.
tr, 2018).

2013 yılında 6085 sayılı Afet ve Acil Durum Müdahale Hizmetleri Yönetmeliği yürürlüğe girmiştir.

Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetim Merkezi-AFAD 2009 yılında kurulmuştur.

Afet ve Acil Durum Yö- netim Merkezi- AFAD, “afetlerin önlenmesi ve zararlarının azaltılması, afetlere müdahale edilmesi ve afet sonrasındaki iyileştirme çalışmalarının süratle tamamlanması amacıyla gereken faaliyetlerin planlanması, yönlendirilmesi, desteklenmesi, koordine edilmesi ve etkin uygulanması” amacıyla 2009 yılında kurulmuştur.

AFAD’ın çalışmalarının organizasyonundan ve koordinasyonundan sorumlu iki kurulu Afet ve Acil Durum Yüksek Kurulu ve Afet ve Acil Durum Koordinasyon Kurulu’dur.

Afet ve Acil Durum Danışma Kurulu, afet ve acil durumlardan korunmak, afet ve acil durum zararlarını azaltmak, afet ve acil durum sonrası yapılacak faaliyetler hakkında öneriler sunmak, politikaları ve öncelikleri belirlemek amacıyla kurulmuştur.

Doğal Afet Sigortaları Kurumu- DASK, AFAD’ın hem afet öncesi hem de afet sonrası dönemdeki çalışmalarına önemli katkı sağlayan kurumlardan biridir. Doğal afet sigortaları başta deprem olmak üzere tüm doğal afetlere karşı vatandaşın tedbir almasını sağlayarak özellikle afet sonrası dönemde yürütülecek iyileştirme ve zararların telafisi çalışmalarını ciddi anlamda kolaylaştırmayı amaçlamaktadır.

Acil Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, afetlerde ve acil durumlarda ülke genelinde sağlık hizmetlerini yürütmek ve planlamak ve ilgili kurumlarla koordinasyonu sağlamak, hastane öncesi hizmetleri ile mağdurları hastaneye ulaştıracak hava, kara ve deniz ambulanslarını sevk ve teminini sağlamak görevlerini yürütür.

Türkiye’de afet ve acil durum yönetimi organlarının yerel örgütlenmesi valilik ve kaymakamlıklar, AFAD’a bağlı il müdürlükleri, Afet ve Acil Durum Arama ve Kurtarma Birlik Müdürlükleri ile belediyeler ve il özel idarelerinden oluşmaktadır. Vergi daireleri bunlardan biri değildir.

Afet ve acil durum hizmetle- rini yürütmek üzere, bakanlıklarda müsteşar veya yetkilendirecekleri yardımcılarının, illerde valinin, kurulması valilerce gerekli görülen ilçelerde ise kaymakamın başkanlığında afet ve acil durum yönetim merkezleri kurulur.

Ülkemizde geleneksel olarak belediyelerin sorumluluğunda örgütlenen itfaiye teşkilatı bir çok kriz vakasına acil müdahale görevini üstlendiğinden afet yönetiminin önemli bir aktörü olarak görülmesi gerekmektedir.

Dünya Afetleri Azaltma Konferansı, 2005 yılında gerçekleşmiştir.

Hyogo Eylem Çerçevesi 2005-2015” (Hyogo Framework for Action 2005- 2015) ile ortaya konan inisiyatifin amacı ulus ve toplulukların afetlere karşı esnekliğini inşa etmektir. Bu eylem planı ile sık sık afetlerle karşı karşıya kalan toplulukların savunmasızlığının azaltmasında en etkili yöntemin halkın kendi kendine yetebilmesi için kendi içinde örgütlenmesi ve bu bağlamda yerel ağların temin edilmesi olduğu kabul edilmiştir.

Devlet örgütü dışında, birtakım siyasal, kültürel, ekonomik ve sosyal faaliyetleri yürüten gönüllü kuruluşlara sivil toplum adı verilmektedir.

Uluslararsı Arama Kurtarma Danışma Grubu (The International Search and Rescue Advisory Group) INSARAG 1985 Meksika depremi ve 1988 Ermenistan depreminde birlikte faaliyet gösteren, alanında uzman uluslararası USAR ekiplerinin inisiyatiflerinin ardından 1991 yılında oluş- turulmuştur.

1868 Yılında “İstanbul Mecruhin-i Askeriye İane Cemiyeti” (Yaralı ve Hasta Askerlere Yardım Derneği) adıyla kurulan, daha sonra 1877 yılında “Os- manlı Hilal-i Ahmer Cemiyeti”, Cumhuriyetin ilanından sonra 1935 yılında Atatürk’ün teklifi ile “Türkiye Kızılay Cemiyeti” adını alan Kızılay derneği; kurulduğu günden bu yana gerek olağan gerekse olağanüstü dönemlerde muhtaç insanların yardımına koşmaktadır.

Ülkemizde 1990’lı yıllarda doğa sporlarına merakın artması ile beraber bu sporlarla uğraşanların düştükleri zor durumlarda arama kurtarma faaliyetleri yürütebilecek eğitimli ekiplere duyulan ihtiyaç da artmıştır. 

1995 yılı Aralık ayında Uludağ Keşiştepe’de yapılan bir arama kurtarma operasyonunda AKUT kendi adını ilk defa kullanarak yer almış ve 1996 yılı başında da AKUT Arama Kurtarma Derneği resmen kurulmuştur.

Sınır Tanımayan Doktorlar, çatışma, doğal afet, salgın hastalık durumlarında ve sağlık hizmetinden yoksun kalan topluluklara insani tıbbi yardım sağlar. STD, hastalara temel sağlık hizmetleri sunar, gerektiğinde ameliyat hizmeti verir, salgın hastalıklarla savaşır, hastane ve klinikler işleterek rehabilitasyon hizmetleri sunar.

Birleşmiş Milletlerin insani yardımlar konusunda uzmanlaşan ajansı UNOCHA (2004) tarafından belirlenen Uluslararası yardım ilkeleri, insanlık (humanity), tarafsızlık (neutrality), ayrım gözetmemek (impartiality) ve bağımsızlık (independence)tır.