KAMUDA AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 4

Kızılay Derneği afet ve acil durumlarda yerel düzeyde yetkili devlet organları arasında yer almaz. Doğru cevap A'dır.

Ergünay’a göre afet yönetimi; “... afetlerin önlenmesi ve zararların azaltılması, afetlere karşı hazırlıklı olunması ve afet anında hızlı ve etkili bir kurtarma, ilk yardım, geçici barınma ve yeniden inşa faaliyetlerinin yürütülebilmesi için toplumun tüm imkan ve kaynaklarının (insan gücü, malzeme, ekipman ve para) afet öncesi ve sonrasında iyi yönlendirilmesi ve rasyonel kullanımı ...”dır (Ergünay, 1999: 12; Ergünay, 1996: 269; Ergünay, 1993: 29). Doğru cevap E'dir.

Depremin gece yarısı meydana gelmesi, gerek nüfus gerekse ekonomik aktivite bakımından ülkenin en ağırlıklı bölgesinde etkili olması , depremin meydana geldiği yerleşimlerin hepsinin afet etkilerine dayanıksız bağlantısız alüvyal malzeme üzerinde bulunması gibi faktörler deprem hasarının büyük olmasına neden olmuştur (Gökten v.d., “17 Ağustos 1999 İzmit - Adapazarı Depreminde Hasarı Meydana Getiren Jeolojik Faktörler”). Doğru cevap E seçeneğidir.

Birleşmiş Milletler Teşkilatı İnsani İşler Koordinasyon Bürosu (OCHA) tarafından, BM’in Türkiye Ofisi tarafından yapılan bilgilendirme çerçevesinde yapılan açıklamada, depremin ortalama maliyetinin 10 milyar dolar civarında olduğu belirtilmiştir (“On Milyar Dolarlık Sarsıntı”, s. 27). Doğru cevap C seçeneğidir.

Morgil’e göre “Marmara depreminin Türk ekonomisinde yol açtığı en önemli kayıp nitelikli işgücü kaybıdır” . Yine Morgil’e göre “Yıkılan veya hasara uğrayan konut, hizmet sektörü, işyeri ve sanayi tesislerinin onarım maliyetlerinin 3.5 milyar dolar olduğu yapılan incelemelerde belirlenmiştir.” (Morgil, 1999: 8-9.). Doğru cevap B seçeneğidir.

Mükemmel bir sisteme sahip bir süper güç olarak algılanan ABD, bu büyük saldırıyı önleyememiş dolayısıyla dünya kamuoyunun gözünde imajının zedelenmesine mani olamamıştır. Ayrıca ABD vatandaşlarına, uzun yıllar kurtulamayacakları bir travma yaşatılarak halk arasında terör korkusunun tırmanmasına neden olunmuştur. Doğru cevap E seçeneğidir.

25 Ağustos tarihinde 1. Kategori şiddetiyle Florida’daki Miami-Dade ve Broward arasındaki hatta etkili olan Kartina Kasırgası daha sonra her gün kuvvetlenerek 5. Kategoriye yükselmiş ve Florida’nın güneybatısını, Meksika Körfezi ve çevresini vurmuştur. 29 Ağustos sabahında bu kez 4. Kategori fırtınası olarak Lousiana eyaletine ulaşan kasırga New Orleans şehrinin doğusundan yoluna devam etmiştir. 3. Kategori şiddetiyle Lousiana-Missisipi sınırında etkili olmuştur. Doğru cevap A seçeneğidir.

ABD tarihine ikinci en yüksek maliyetli fırtına olarak geçen olay Sandy Kasırgası'dır. Doğru cevap D seçeneğidir.

2010 yılında yaşanan Meksika Körfezi Petrol Sızıntısı olayı ülke tarihinin gelmiş geçmiş en kötü petrol sızıntısı ve çevre faciası olarak tarihe geçmiştir.

Son yıllarda Türkiye'de meydana gelen maden kazaları incelendiğide Zonguldak Armuçuk kömür madeninde 103, Zonguldak Kozlu'da 263 ve Soma'da 301 kişinin öldüğü bilinmektedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Çernobil felaketinin zararları şöyle özetlenmiştir (Kılıç, 2017: 161):

Çevre ve gıda maddelerinin kirlenmesi: Radyoaktif serpinti çevre ve gıda maddelerinin kirlenmesine neden olmuştur.

Sağlık ve sosyal kriz: Radyasyon kaynaklı sağlık sorunları, psikolojik etkiler ve sosyal aksaklıklar sağlık ve sosyal krizlere neden olmuştur.

Ekonomik gelişimin engellenmesi: Radyoaktif serpintiden etkilenen bölgelerin varlığı tarımda sınırlı alanlara çekilmeye neden olmuş ve tarımsal ürünlerin radyasyonlu olması endişesinin getirdiği olumsuz imaj ekonomik sorunlara yol açmıştır.

Kazadan bir hafta sonra 3 Mayıs 1986 Cumartesi günü radyoaktif bulut Bulgaristan ve Yunanistan üzerinden Trakya Bölgesi’ne ulaşmıştır. Radyoaktif serpintiden 4-5 Mayıs’ta Batı Karadeniz, 7-9 Mayıs 1986’da da Doğu Karadeniz bölgesi etkilenmiştir. Radyoaktif bulutun geçtiği sırada Doğu Karadeniz’de özellikle fındık, tütün ve çay üretimi yapılan tarım alanlarında yağış olması radyoaktif kirliliği arttırmıştır. Karadeniz bölgesine ait doğal radyasyon düzeyleri 8-10 mikro röntgen/ saat düzeylerinden, 4-5 Mayıs 1986 günleri 30-50 mikro röntgen/saat düzeylerine ulaştığı belirtilmektedir. En yüksek radyasyon değeri ise 150 mikro röntgen/saat olarak Batı Karadeniz kıyısındaki Karasu bölgesinde ölçülmüştür. Çernobil kazası üzerinden 10 gün geçtiğinde radyoaktif parçacıkların farklı oranlarda tüm Türkiye’ye yayıldığı belir- tilmektedir. Radyoaktif serpintinin etkisi bölgeden bölgeye değişmiştir (Kılıç, 2017: 163). Doğru cevap D seçeneğidir.

STK'lar kar amacı gütmeyen kuruluşlardır. Bu örgütler, mevcut sorunların kendilerini ilgilendiren kısmını konu edinip, onun üzerinde çalışmalar yapmakta, toplumda o konuya ilişkin bir ortak bilincin oluşmasına çalışmaktadırlar. Her STK, aynı konuya odaklanmamaktadır. Dolayısıyla II. ve III. maddede verilen bilgiler yanlış, diğer maddelerde verilen bilgiler doğrudur.

Türk Kızılayı, kan bağışlarının yönetilmesi, afetlerde acil yardım temini, uluslararası yardım, göç ve mülteci hizmetleri, sosyal hizmetler, sağlık, ilk yardım, eğitim, gençlik ve mineralli su işletmeleri alanlarında faaliyet sunmaktadır. Dolayısıyla soruda verilen bütün alanlar doğrudur.

AKUT'un değerleri aşağıdaki gibi sıralanmaktadır: 

• Gönüllülük, 

• Karşılıksızlık,

• Başta İnsan Hayatı Olmak Üzere Tüm Canlıların Hayatına Değer Vermek, 

• Yardımseverlik,

• Dürüstlük ve Güvenilirlik. 

Dolayısıyla son maddede verilen ilke, AKUT'un ilkeleri arasında yer almamaktadır.

GEA (Toprak Ana), 1994 yılında Yeni Yüksektepe Kültür Derneği bünyesinde kurulmuş, tamamı gönüllü üyelerden oluşan bir arama-kurtarma, ekoloji ve sosyal kampanyalar grubudur. İstanbul, Ankara, İzmir, Eskişehir, Antalya, Bursa, Van illerinde tam donanımlı ve eğitimli arama kurtarma ekipleri oluşturan GEA’nın İzmit ve Adana’da kurtarma operasyonlarına katılmak için hazır destek ekipleri ile toplam 19 şubesi ve 1000’i aşkın gönüllü üyesi bulunmaktadır. GEA’nın kuruluş amacı ve ilkeleri aşağıdaki gibi sıralanmaktadır: 

• Din, dil, cins, ırk, sosyal statü ayrımı gözetmeksizin afetlerden etkilenmiş ihtiyacı olan kişilere yardım etmek. 

• Doğal ve çevresel felaketlere hazırlıklı olmak. 

• Bireyin sahip olduğu enerjiyi toplumsal olarak yapıcı bir biçime dönüştürmek. 

• Doğayla bütünleşmeyi sağlamak için bireyin kapasitelerini geliştirmek. 

• İnsanın doğanın bir parçası olduğu gerçeğini göz önüne alarak yaşayan dünyayı korumak için faaliyetler organize etmek. 

Türkiye’de Sınır Tanımayan Doktorlar’ın kamuoyunun dikkatini çeken başlıca faaliyetleri aşağıdaki şekilde sıralanabilir: 

1992 Erzincan Depremi’nde afet bölgesine yardım ekipleri ve destek kitleri gönderilmesi; 

1999 Gölcük Depremi’nde sağlık yardımı;

1999 yılının Kasım ayında gerçekleşen ikinci Marmara Depremi’nde sınırlı ve kısa süreli bir afet müdahale desteği ile Düzce’de bir ruh sağlığı kliniği hizmete açılmasına katkı sağlanması; 

2011’in Ekim ayında Van Depremi’nden sonra Hayata Destek Derneği (STL) ile beraber Van çevresindeki kırsal alanlarda deprem mağdurlarına barınma desteği verilmesi ve depremzedeler için ruh sağlığı hizmeti başlatılması; 

STD, 2015’ten bu yana Suriye-Türkiye sınırında çalışan yerel sivil toplum kuruluşlarına maddi ve teknik destek sağlamaya devam etmektedir. 2016’da Şanlıurfa’da STL, IBC ve Metider’in Suriyeli mülteciler için sağladığı ruh sağlığı hizmetlerine katkıda bulunan STD, Yurttaşlık Derneği’nin mültecilere birinci basamak sağlık hizmeti ve psikososyal destek sunduğu kliniğini desteklemiştir. Aynı zamanda Gaziantep’te geçici koruma altında bulunan Suriyelilere hizmet veren Gönüllü Sağlık Merkezi’nde Nisan ayına kadar tıbbi tedavi hizmeti sağlamıştır. 

Birleşmiş Milletlerin insani yardımlar konusunda uzmanlaşan ajansı UNOCHA (2004) tarafından belirlenen uluslararası yardım ilkeleri, insanlık (humanity), tarafsızlık (neutrality), ayrım gözetmemek (impartiality) ve bağımsızlık (independence)tır. Dolayısıyla soruda verilen ilkelerin hepsi doğrudur. 

Sel anında yapılması gerekenler aşağıdaki gibi sıralanmaktadır: 

1. Pencere ve kapıları korumak için taşınabilir engeller yerleştirilebilir. 

2. Suyla sürüklenen enkazın yönünü kum torbalarıyla değiştirerek konutunuzdan uzak tutabilirsiniz. 

3. Bazı durumlarda bütün kapıları açarak suyun binanın içinden akmasına izin vermek çok daha iyidir; böylece su basıncının yapının taşıyıcı sistemine zarar vermesi önlenebilir. 

4. Su yatağı ve çukur bölgeler hemen terk edilmelidir. 

5. Sel bölgesini hemen terk ederek yüksek ve güvenli bölgelere gitmeli ancak asla sudan karşıdan karşıya geçmeye çalışılmamalıdır, çünkü su aniden derinleşebilir. 

6. Elektrik kaynaklarından uzak durulmalıdır, elektrik çarpabilir.

7. Özellikle geceleri, selin tehlikelerini görmek güçleşeceğinden daha dikkatli olunmalıdır. 

8. Sel suları ayrıca kanalizasyon ve zehirli kimyasal maddeler de içerirler. Çocukların sel suları ile oynamasına müsaade edilmemelidir. 

Sel anında yapılmaması gereken en önemli şeylerden biri, sel sularına girmektir. Selden ölümlerin çoğu sel sularına girilmesinden kaynaklanmaktadır. Çünkü ayak bileğimize kadar olan sel suyu bizi; dizimize kadar olan sel suları ise otomobillerimizi sürükleyip götürebilir.