KAMU YÖNETİMİNDE ÇAĞDAŞ YAKLAŞIMLAR

Yönetimin hiyerarşik ilişkisi karşısında yönetişimin heterarşik ilişkisi vurgulanmaktadır. Bu çerçevede heterarşi; karşılıklı ilişki ve bağımlılık hâlindeki faaliyetlerin eş güdümünü ve kendi kendini organize eden kişiler arası ağları, örgütler arası eş güdümü ve sistemler arası döngüyü içermektedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Avrupa Komisyonu kendi yönetişim anlayışını “European Governance: A White Paper” adlı “Avrupa Yönetişimi” olarak nitelendirilebilecek olan belgey­le, ortaya koymaktadır. Belge, Avrupa Birliği’nin yurttaşları tarafından kendisine verilen yetkileri nasıl kullandığı sorunuyla ilgilenmekte, belgede iyi yönetişimin açıklık, katılım, hesap verebilirlik, etkinlik ve tutarlılık olarak 5 temel ilkesi oldu­ğundan söz edilmektedir.

Yönetişim yaklaşımıyla devlet artık hizmet sunan bir birim olmaktan çıkmak­ta ve “hizmet sunumunu düzenleme” rolünü üstlenmektedir. Burada “dikey hiz­met sunumu” yerine “yatay bir koordinasyon” söz konusudur. Bu model çerçeve­sinde gerçekleştirilmek istenenler şöyle sıralanabilir: Kamu sektöründe etkinliğin sağlanması, rekabetin ve piyasaların desteklenmesi ve özel teşebbüs için uygun ortamın yaratılması amacıyla devlet içinde ve dışında girişimciliğin geliştirilmesi; kamu kuruluşlarının özelleştirilmesi; kamu personel sayısının azaltılarak kamu hizmetlerinde reforma gidilmesi; bütçenin kontrol edilmesi; idarenin ademimer­kezileşmesi ve devletin dışındaki aktörlerin daha fazla kullanılması”.

Dünya Bankası, yönetişimi iyi yönetişim olarak ele almakta ve şöyle tanımlamak­tadır: “İyi yönetişim (good governance), açık ve öngörülebilir bir karar alma süre­cinin; profesyonel bir bürokratik yönetimin; eylem ve işlemlerinden sorumlu bir hükûmetin; ve kamusal sürece aktif bir şekilde katılımda bulunan sivil toplum ve hukukun üstünlüğünün geçerli olduğu bir düzeni ifade eder”.

5393 sayılı Belediye Kanunu’yla kurulan Kent Konseyleri Yönetmeliği’nde yö­netişim, “saydamlık, hesap verebilirlilik, katılım, çalışma uyumu, yerindelik ve etkinlik gibi kriterlere dayanan, çok aktörlü ve toplumsal ortaklıklara dayalı yö­netim anlayışı” olarak tanımlamıştır.

Bir ülkenin ekonomik faaliyet ve değerlerini diğer ekonomilerle olan ilişkileri, eşitlik, kalkınma, yoksulluk, yaşam kalitesi gibi temel ekonomi kavramlarıyla ele alındığında ekonomik yönetişim; kamu politikaları oluşturmak; üst düzey kararlar almak anlamında siyasal yönetişim, politikaları uygulamaya geçirme yani hizmetleri fiilî görme ve gördürme açısından da idari yönetişim sınıflaması yapılabilir.

Şeffaflık ilkesi, yönetişimin aktörlerinin kararları ve uygulamalarına bireylerin kolayca erişebilirliği anlamında kullanılmaktadır. Yani şeffaflık, devletlerin eko­nomik, politik ve sosyal konularda aldıkları kararlara, özel sektörde faaliyet göste­ren kuruluşların mali durumlarına, uluslararası kuruluşların faaliyetlerine ilişkin zamanında, anlaşılır, ilgili, nitelikli, güvenilir bilgiye bireyler tarafından erişilebil­mesini ifade etmektedir.

Yönetişimin temel ilkelerinden olan hukukun üstünlüğü, kurumların adil olarak oluşturulan yasal çerçeveler içinde hareket etmeleri ve kişilerin kendi davranışla­rına kanunun tatbik edilebileceğini kabul etmeleri anlamına gelmektedir.

Etkinlik, sonuca ulaşmada gösterilen başarı olarak ifade edilmekte olup; uzun dö­nem vizyonu koruma, kaynakların etkin kullanımı, bunun için teknik donanım, insanların birtakım kaygılarına karşı duyarlı olma, bu kaygıların ifade edilebildi­ği ve çözüm arandığı bir ortam yaratma gibi kriterlerle ölçülmektedir.

RTÜK’ün kurulması Bağımsız İdari Otoritelerle İlgili Düzenlemelere tabidir.

Yönetişim anlayışında, günübirlik politikalara dayalı kamu hizmeti sunumu değil, daha köklü ve uzun vadeli ve diğer sektörlerin ve uluslararası beklentilerin de değerlendirildiği politikalar üretilerek, gerçek ihtiyaçları gidermeye odaklı kamu hizmetleri anlayışına yani stratejik vizyona sahip olunmalıdır.

Krizin olumlu etkileri şunlardır:

Kâr elde etme düşüncesi ön plana çıkar.
• Yeni rekabet avantajları için fırsatlar doğar.
• Yeni pazarlar bulma çalışmaları artar.
• Dış çevreyle iletişim artar.
• Öz kaynaklar önemli duruma gelir.
• Müşterinin önemi anlaşılır.
• Geleneksel yönetim tekniklerinden kurtulma fırsatı doğar.
• Maliyetlerde tasarrufun önemi ortaya çıkar.
• Çalışanların işletmelerine ve işlerine verdikleri önem artar.
• Ar - Ge çalışmalarına ağırlık verilir.
• Eğitim etkinlikleri artar.
• Yeni stratejileri uygulama fırsatı doğar.
• Yönetici-işgören arasında yakınlaşma sağlanır.
• Yarım kalan projelerin tamamlanmasına katkıda bulunur.
• Kalitenin önemi anlaşılır.
• Ekip çalışması güçlenir.
• Stratejik açıdan örgütün zayıf yönleri görülür.
• İşletmenin rekabet gücü test edilebilir.
• Kriz deneyimi kazanılır.

Krizin olumsuz etkileri şunlardır:

Mevzuat değişimlerine işletmeler ayak uydurmak zorundadırlar.

Dönüştürücü örgüt kültürü, kimliği ve karakterine sahip olmak, krize hazırlık sürecinde kaynak oluşturulabilmesi adına ihtiyaç duyulan beş unsurdan biridir.

Kriz yönetimi, bir örgütün işletme içi veya işletme dışı kaynaklı kriz belirtilerini öngörme ve kriz oluşumunu önleme, krizin ortaya çıkması durumunda ise uygun strateji ve süreçleri hayata geçirerek krizi en az hasarla atlatarak sonuçlarından öğrenme sürecidir.

Kurumsal faktörlere bağlı hatalar, iş yeri yapısı, politikalar, idari/finansal yapı, liderlik, geri bildirim, konularda yetersizlik, personelin yanlış dağıtımı, yetersiz otomasyon, yetersiz cihazlar, eksik cihazlar, karar verme destek eksikliği vb.'dir.

Etkin bir kriz yönetimi açısından, hastaneler için özellikle kuruluş aşamasında dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vurgulanmaktadır:

Krizin fırsata çevrilebilmesi için dikkate alınması gereken şartlar şu şekildedir:

Kapsamlı bir afet yönetiminin amaçları: 

• Afet öncesinde toplumun en az zarar ve fiziksel kayıplarla kurtulabilmesi için gerekli teknik, idari ve yasal önlemleri olay olmadan önce almak,
• Önlem alınamadığı durumlarda ise en iyi müdahale çalışmalarının yapılmasını sağlamak,
• Zarar azaltma çalışmalarını kalkınmanın her aşamasına dâhil etmek,
• Toplumun her kesiminin en az zararla kurtulabilmesi için gerekli bilgi ve eğitimi vermektir.