KAMU YÖNETİMİNDE ÇAĞDAŞ YAKLAŞIMLAR - Deneme Sınavı - 7

70 yıldır doğal afetler nedeniyle hayatını kaybeden insan sayısı 100.000; hasar gören konut sayısı 600.000 ve çeşitli şekillerde depremden etkilenen konut sayısı 500.000 civarındadır. Ortalama olarak her yıl 1000 kişi depremde hayatını kaybetmekte, 2100 kişinin yaralanmakta, 7000 yapı hasar görmektedir. İnsanlar ve yapılar üzerinde tahribat yaratan doğal afetler, ekonomik kayıpları açısından da ciddi sonuçlar doğurmaktadır. Ülkemizde sık yaşanan doğal afetler, deprem başta olmak üzere sel, toprak kayması, kaya düşmesi ve çığdır. Doğal afetin türüne göre bakıldığında bu hasarların %66’sı depremlerden, %15’i sellerden, %10’u toprak kaymasından, %7’si kaya düşmesinden, %2’si de meteorolojik olaylardan kaynaklanmaktadır.

Ülkemizde tarihte yaşanmış büyük depremler içinde en çok üzerinde durulanları, “İstanbul Depremleri” olarak adlandırılan Marmara Bölgesi’nde meydana gelmiş ve İmparatorluğun başkenti olan İstanbul’u etkilemiş olan depremlerdir.

Afet ve Acil Durum Koordinasyon Kurulu yılda en az dört kez toplanır. Ayrıca, ihtiyaç hâlinde Kurul Başkanının çağrısı üzerine olağanüstü toplanabilir. Kurulun sekretaryasını Başkanlık yürütür.

Klasik kamu yönetiminin ilkeleri şunlardır. - Klasik kamu yönetimi bürokrasi modeline göre örgütlenmiştir. - Kamusal mal ve hizmetlerin üretiminde ve dağıtımında bürokrasi vasıtasıyla doğrudan görev almalıdır. - Siyasi ve idari konuları birbirinden ayırabilmelidir. - Yönetimin özel biçimidir. Ademimerkeziyetçilik ise, Yeni kamu yönetimi anlayışının ilkelerinden birisidir.

1968’de İngiltere'de yayımlanan Fulton raporu ülkedeki mevcut kamu yönetimlerinin yeteneklerini ve becerilerini ortaya koymuş, kamu yönetiminin her düzeyde dışa yani özel sektöre açılmasını ve birçok açıdan sınırlama içeren katı hiyerarşik yapının kaldırılmasını önermiştir. Rapor, ülkedeki kamu hizmeti sisteminin mevcut gelişmelere göre rejiminin yenilenmesi gerektiğini belirtmiştir.

Tüm çabalara rağmen Fransa’da bürokrasinin gücü kırılamamış, aşırı merkeziyetçilik ve yetki fazlalığından kaynaklanan olumsuzluklar devam etmiştir. Yeni kamu yönetimini belirleyen unsurlar daha çok Anglosakson geleneğinden kaynaklanmaktadır. Fransa’da toplum üzerinde baskı gruplarının etkisinin fazla olması ve toplumun önerilen değişiklikleri benimseme oranının düşük olması, ayrıca devletin başarısızlığının kanıtlarının bulunmaması yeniden yapılanma girişimlerini sekteye uğratmıştır.

Yeni kamu yönetimi, hedeflerine ulaşma sürecinde aşağıdaki ilkelerden yararlanır. • Küçülmek • Yönetim ideolojisi teorisini kamu yönetimine uyarlamak, • Girişimci yönetimler mantığını kamu yönetimine aktarmak,Sta • Yerelleşmek, • Bürokrasiyi azaltmak, • Özelleştirmek.

Sorumluluk teorisi, insanın akılcıl bir yaratık olduğu ve kendi çıkarları doğrultusunda hareket ettiği öngörüsü ile ortaya çıkmıştır. Teori genel olarak sorumluluğu üstlenen ve sorumluluğu veren arasındaki ilişkiyi tanımlamaktadır. Teori sözleşme temelli sorumluluk ilişkisine dayalı örgütlerin nasıl çalıştığını, bireylerin kendi çıkarlarına dönük olarak nasıl hareket ettiğini araştırmakta ve örgütsel patolojileri açığa çıkartmayı kendisine amaç edinmektedir. Bir kurumda kullanım haklarından ya da kuruma ilişkin diğer haklardan hissedarlar kadar çalışanlara da pay verilmek suretiyle onların teşvik edilmesini öngörmektedir. Yönetim ideolojisi teorisi ise işletme yönetimi tekniklerinin kamu kesimi yönetimine ithali olarak tanımlanmaktadır.

Avustralya'da kamu yönetiminin yeniden yapılanmasında uygulanacak reformlar için belirlenmiş temel ilkeler şu şekilde listelenmiştir. • Toplum ve yönetim taleplerine uygun yönetim standartları geliştirmek ve açık ve belirgin amaçları olan personel ile çalışmak, • Bireylerin ve çalışma gruplarının performansları arasında ilişki kurmak ve performanslarını değerlendirmek, • İşlerini etkin görebilmeleri için personele uygun araçları sağlamak, • Geçerli ve dönemin koşullarına uygun eğitim imkânı sunarak çalışanlara kendilerini geliştirme fırsatları sağlamak, • Bireysel performansı düzenli izlemek • İyi performansı ödüllendirmek ve düşük performansla özel ilgilenerek artması için çaba harcamak. II ve IV numaralı ilkeler ABD'nin yeni kamu yönetimi için belirlediği ilkelerdir.

Kökeni Neoklasik İtalyan-İsveç ve Avusturya kamu ekonomisi disiplinine dayanmaktadır. Teorinin mimarı James Buchanan olarak kabul edilmektedir. Kamu tercihi teorisi genel olarak farklı yapılarda, farklı kurumsal oluşumlarda aktörlerin nasıl hareket ettiğini inceleyen bir teori olarak görülmektedir. Kamu ruhu, kamu hizmeti gibi kavramlar reddedilir, tavsiyelerle politika belirlenmesi süreci kabul edilmez; danışıcı, düzenleyici ve dağıtıcı fonksiyonların farklı kuruluşlara verilerek ayrılmasını savunur.

Hacim olarak daha küçük devletin, ekonomik etkinli¤i artırmak suretiyle toplam refahın iyileştirilmesine hizmet edeceğini ve devletin faaliyet alanının yasal olarak sınırlandırılması gerektiğini belirtmişlerdir. Bu yargılara ulaşmalarında; Keynezyen politikalarının bir sonucu olarak, kamu görevlerinin finansmanında artan zorluklar, klasik görevlerin yerine getirilmesinde ve hangilerine öncelik verileceğinde sorunlar çıkması, vergi oranlarındaki sürekli artışı, özerk birimlerin ve bu birimlerden yardım alanların sayıca artması, bireyciliğin yaygınlaşması ve farklı taleplerin yeterince karşılanamaması, kamu yönetiminden hizmet alanları yeterince memnun etmeyen destekleyici hizmetlerin bulunması, kamu yönetiminin hatalı yönetilmesi ve harcamalarla hizmetlerde şeffaflığın sağlanamaması gibi nedenler etkili olmuştur.

Al Gore raporu ABD'de yeniden yapılanmayı öneren bir çalışmadır.

Buradaki örnekte en büyük sorun, personelin işe göre seçilmesi ve değerlendirilmesi yerine, bir zümreye ayrıcalık tanınmasıdır. Nitelik veya kamu yararı gözetilmemektedir. Bu durumu düzeltmek için ise öncelikli olarak personelin niteliğine yönelik çalışmalar yapılmalıdır. • Bireylerin ve çalışma gruplarının performansları arasında ilişki kurmak ve performanslarını değerlendirmek, • Bireysel performansı düzenli izlemek • İyi performansı ödüllendirmek ve düşük performansla özel ilgilenerek artması için çaba harcamak.

Stratejik planlamanın stratejik yönetim sürecinin ilk aşamasını oluşturduğu ifade edilebilir. Bu anlamda bu iki kavram benzerlikler taşımaktadır. Ancak stratejik yönetim stratejik planlamadan ibaret değildir ve stratejik planlamadan daha kapsamlı bir süreçtir. Stratejik planlama; örgütün çevresini analiz etmesi, misyonunu ve amaçlarını belirlemesi, paydaşlarını gözden geçirmesi, güçlü ve zayıf yanlarını analiz etmesi ve uygulamaya yönelik faaliyet planlarını geliştirmesi için bir çerçeve sunmaktadır. Stratejik yönetim ise, plan hazırlama, hazırlanan planların uygulanabilmesi için gerekli kaynak yönetimi, örgüt yapısı, yönetim biçimi, örgüt kültürü, yaratıcılık, liderlik, uygulamaları izleme, sonuçları değerlendirme ve kontrol etme faaliyetlerinden oluşur. Bir başka ifadeyle stratejik yönetim, stratejik planlamayı da kapsar ancak onunla sınırlı değildir. Bu bağlamda stratejik planlama, stratejik yönetimin ana unsuru olarak kabul edilebilir ancak sadece planlama faaliyetinden ibarettir ve kaynak dağıtımı ve bütçe, bilgi yönetimi, değerlendirme, kontrol ve performans yönetimi gibi yönetim faaliyetlerini kapsamaz. Stratejik yönetim ise örgütün uzun dönemli ve stratejik bakış açısıyla yönetilmesiyle ilgilidir ve sayılan faaliyetlerin tümünü kapsar. Dolayısıyla verilen seçeneklerde ortak olan tek faaliyet çevre analizidir.

Stratejik yönetim, örgütleri değişime yönlendiren ve istenen sonuçlara ulaşabilmek için bir araya getirilen felsefe, yaklaşım, düşünce, kavramlar ve teknikleri uygulama süreci olarak da değerlendirilmektedir. Burada vurgulanmak istenen önemli nokta, stratejik yönetimin yalnızca “rasyonel düşünce ve analitik yaklaşımdan” ibaret olmamasıdır. Yaratıcı beyin, sezgiler, vizyon sahibi olabilme, farklı düşünme vb. gibi unsurlar yaratıcı strateji geliştirmek için önemli özellikler olarak stratejik yönetimin konuları arasına girmiştir. Dolayısıyla doğru yanıt C seçeneğidir.

Soruda geçen kanunların hepsi Türkiye’de yerel yönetimlerde stratejik planlamaya ilişkin yasal düzenlemeler arasında yer almaktadır. Doğru yanıt E seçeneğidir. Bu kanunlara ek olarak, Kamu İdarelerince Hazırlanacak Faaliyet Raporları Hakkında Yönetmelik, Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik, Kamu İdarelerince Hazırlanacak Performans Programları Hakkında Yönetmelik de yerel yönetimlerde stratejik planlamaya ilişkin yasal düzenlemeler arasında bulunmaktadır

Soruda geçen senaryoda, bir belediye hazırlaması gereken faaliyet raporunu bağımsız bir denetleme kuruluşuna yaptırıyor. Bu süreçte söz konusu denetleme kuruluşunun belediyeyi incelemesi muhtemelen belediyenin kendi faaliyet raporunu hazırlamasından daha uzun sürecektir ve daha maliyetli olacaktır. Fakat faaliyet raporlarının doğruluk ve tarafsızlık, açıklık, tam açıklama, tutarlılık ilkelerine uygun olması beklenmektedir ve eğer belediye öz-değerlendirme yapmaya çalıştığında yanlı yorumlarda bulunabilir. Bu nedenle şartların uygun olması durumunda bağımsız bir denetleme kuruluşundan yardım almak faaliyet raporunun daha doğru, açık ve tutarlı olmasını sağlayacaktır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Stratejik planlamaya ilişkin ülkemizde yerel yönetimler için oluşturulmak istenen stratejik planlama süreci modelinin 3 temel ögesi bulunmaktadır. Bunlar; Stratejik plan, Performans programı ve Faaliyet raporudur. Stratejik plan modelin planlama boyutunu, performans programı uygulama ve bütçe boyutunu, faaliyet raporu ise denetim boyutunu oluşturmaktadır. Soruda bahsedilen kamu kurumu uygulama ve bütçe faaliyetlerini “Performans Programı” kapsamında gerçekleştirmektedir.

Stratejik plan 5 yıllık, performans programı ve faaliyet raporu ise yıllık olarak hazırlanmaktadır. Dolayısıyla doğru yanıt B seçeneğidir

Kalkınma Bakanlığı’nın kamu idareleri için hazırladığı Stratejik Planlama Kılavuzuna göre yerel yönetimlerde stratejik planlama süreci aşağıdaki dört temel soru kapsamında değerlendirilmektedir. Soruda bahsi geçen belediye vizyonunu belirlemiştir. Bir başka ifadeyle nereye gideceğine karar vermiştir. Dolayısıyla doğru yanıt B seçeneğidir. 1. Neredeyiz? (Durum analizi) 2. Nereye gitmek istiyoruz? (Misyon, vizyon, temel değerler, amaçlar ve hedefler) 3. Gitmek istediğimiz yere nasıl ulaşabiliriz? (Stratejiler, faaliyetler ve projeler) 4. Başarımızı nasıl izler ve değerlendiririz? (İzleme, performans ölçme ve değerlendirme).