KAMU YÖNETİMİNDE ÇAĞDAŞ YAKLAŞIMLAR - Deneme Sınavı - 21

1980'lerde bürokrasiye saldırılarla yönetim küçültülmesine zemin oluşturdu ve piyasa tabanlı kamu politikalarının dizaynı için teknikler geliştiren ve aynı zamanda İktisat alanındaki başarılı örneklerin dikkate alınması ve bunun kamu yönetiminin sorunlarının çözümüne uyarlanması taleplerini dikkate alan teori; kamu tercihi teorisidir.Esasında bu teorinin kökeni, Neoklasik İtalyan-İsveç ve Avusturya kamu ekonomisi disiplinine dayanmaktadır.

Kamu Tercihi Teorisinin mimarı; James Buchanan kabul edilmektedir.

1970'li yıllarla birlikte ortaya atılan ve belli bir zaman diliminde en az iki kişi arasında (bunlardan birisi temsilci) yapılan anlaşmayı belirten teoriye Sorumluluk teorisi adı verilmektedir.

Örgütleri anlamak ve örgüt davranışlarının özelliklerini incelemek amacıyla geliştirilen, iktisat ile yönetim teorisinin birleştiği ortak alan olarak değerlendirilen teori; işlem maliyeti teorisidir. Teori, sözleşmeciliği ve diğer örgütsel teorileri bir araya getirmeyi amaçlayan disiplinler arası bir yaklaşım olan örgütsel ekonomi esaslarına dayanmaktadır. Temel odak noktası, işlemler ve bunlardan doğan maliyetlerdir. İşlem, alıcı ile satıcı arasındaki değişimi ifade etmektedir. İşlem maliyetleri ise değişim sürecinde doğan maliyetleri tanımlamaktadır.

Yönetim ideolojisi teorisi (managerialism) işletme yönetimi tekniklerinin kamu kesimi yönetimine ithali olarak tanımlanmaktadır.

YKY’nin özellikleri aşağıdaki gibidir;

Profesyonel yönetimi oluşturmak,

Standartları belirginleştirmek ve performansı ölçmek,

Çıktı kontrolüne önem vermek,

Ayrışmaya vurgu yapmak,

Müşteri odaklılık,

Rekabete vurgu yapmak,

Özel sektör yöntemlerine vurgu yapmak:

Merkezileşme:

Ademi-Merkezileşmedir.

YKY’nin özellikleri aşağıdaki gibidir;

Profesyonel yönetimi oluşturmak,

Standartları belirginleştirmek ve performansı ölçmek,

Çıktı kontrolüne önem vermek,

Ayrışmaya vurgu yapmak,

Müşteri odaklılık,

Rekabete vurgu yapmak,

Özel sektör yöntemlerine vurgu yapmak:

Merkezileşme:

Ademi-Merkezileşmedir.

Yeni kamu yönetimin ilkeleri şunlardır:

Yeni kamu yönetimin ilkeleri şunlardır:

Avustralya’da kamu yönetiminin yeniden yapılanmasında uygulanacak reformlar için şu temel ilkeler belirlenmiştir:
a) Toplum ve yönetim taleplerine uygun yönetim standartları geliştirmek ve açık ve belirgin amaçları olan personel ile çalışmak,

b) Bu amaçlarla bireylerin ve çalışma gruplarının performansları arasında ilişki kurmak ve performanslarını değerlendirmek,

c) İşlerini etkin görebilmeleri için personele uygun araçları sağlamak,

d) Geçerli ve dönemin koşullarına uygun eğitim imkânı sunarak çalışanlara kendilerini geliştirme fırsatları sağlamak

e) Bireysel performansı düzenli izlemek,

f) İyi performansa ödül vermek ve düşük performansla özel ilgilenerek artması için çaba harcamak.

İngiltere'de 1854 yılında patronaj sistemine karşı merit sistemini savunan Northocote-Trevelyon Raporu yayımlanmış olsa da bu rapor dönemin koşullarına göre çok fazla dikkat çekmemişti. Fulton Raporu ise mevcut kamu yönetimlerinin yeteneklerini ve becerilerini ortaya koymuş, kamu yönetiminin her düzeyde dışa yani özel sektöre açılmasını ve birçok açıdan sınırlama içeren katı hiyerarşik yapının kaldırılmasını önermiştir.

Amerika'da yayınlanan Al Gore Raporu’nda merkezileşme-yerelleşme ikilemi ele alınmıştır.

"Amerikan Ulusal Performans Değerlendirme Projesi” nin amaçları aşağıdaki gibidir:

a) Küçülmek,
b) Yönetimsel maliyetleri azaltmak,
c) Yönetim sisteminde reform yapmak,
d) Otoriteyi özerk kuruluşlar aracılığıyla merkezi olmaktan çıkarmak,
e) Çalışanları güçlendirmek,
f) Kültürel değişim sağlamak,
g) Hizmet kalitesini geliştirmek,
h) Kuruluşların çalışmalarında verimliliklerini artırmak,

Strateji,  "bir ulusun veya uluslar topluluğunun, barış ve savaşta benimsenen politikalara destek vermek amacıyla politik, ekonomik, psikolojik ve askerî güçleri bir arada kullanma bilimi ve sanatı” olarak ifade edilmektedir.

Stratejik planlama “örgüt misyonunun açıkça ifade edilmesi”, “paydaşlarının belirlenmesi ve görüşlerinin alınması”, “örgütün 3-5 yılı kapsayan stratejik amaç ve hedeflerinin belirlenmesi” ve “bunlara ulaşmak için stratejilerin geliştirilmesi”nden oluşan bir yönetim sürecidir.

Stratejik yönetimin iç ve dış çevre analizi, strateji belirleme, uygulama ile kontrolü kapsayan geniş kapsamlı bir kavram olduğu söylenebilir. Kısaca stratejik yönetim, örgütün dış çevresi ile ilgili inceleme ve analizleri kapsar ve uzun vadede örgütün ne olacağıyla ilgili soruları cevaplandırır.

Askerî bir kavram olarak ortaya atılan, daha sonra işletmelerde de kullanılmaya başlanan strateji kavramı 1980’li yıllardan itibaren kamu yönetiminin de gündemine girmiştir.

Stratejik planlama, stratejik yönetimin belkemiğini oluşturan temel bir süreçtir. Stratejik planlama, planın hazırlanmasıyla, stratejik yönetim de uygulama ve performans değerlendirmeyle ilişkilidir. Diğer bir ifadeyle stratejik planlama, stratejik yönetim sürecinin ilk aşamasını oluşturmaktadır. Stratejik planların uygulanması ve elde edilen sonuçların değerlendirilmesiyle stratejik yönetim süreci tamamlanmaktadır. Bu bağlamda stratejik planlama en iyi stratejik kararların alınmasına, stratejik yönetim ise planların uygulanması ve hedeflenen sonuçların elde edilmesine odaklanır

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu (KMYKK) ile stratejik planlama, kamu kurumları için zorunlu hâle getirilmiştir. 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ve 5393 sayılı Belediye Kanunu uyarınca yerel yönetimlerin önemli aktörlerinden biri olan belediyeler de stratejik plan hazırlamak zorundadırlar.

5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu ile yerel yönetimlerin diğer önemli aktörü olan il özel idarelerine de stratejik plan hazırlama zorunluluğu getirilmiştir.