KAMU YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 8

Yönetim bilimi, 1727 yılında “Kameral Bilim” adıyla Prusya’da öğretilmeye başlamıştır. Almancada “Kameralien” kelimesi, “yönetim bilimi” anlamına gelmektedir. Kameralizm, kamu yönetimi disiplininin bağımsız bir alan olarak gelişiminin ilk örneklerinden birisini oluşturur. Doğru yanıt A'dır.

19. yüzyılda, Bonnin’den başka Fransa’da Alexandre Auguste François Vivien tarafından 1845 yılında yayımlanan “Yönetsel İncelemeler” (Etudes Administratives) başlıklı kitap Fransız kamu yönetimini nesiller boyu etkilemiştir. Vivien, bu çalışmasında başta siyaset-yönetim ayrımı olmak üzere kamu yönetiminin temel tartışma alanlarına ayrıntılı olarak değinmektedir. Doğru yanıt C'dir.

Wilson’ın makalesinden on üç yıl sonra Frank J. Goodnow, 1900 yılında yayımladığı “Siyaset ve Yönetim” (Politics and Administration) başlıklı kitabında Wilson’ın görüşlerinin destekleyicisi oldu. Goodnow, kitabın başlığından da anlaşılacağı üzere, hükümetin siyaset ve yönetim olmak üzere iki farklı işlevi olduğunu ileri sürmüştür. Siyaset, kamu politikalarına karar vermek, devletin iradesini ortaya koymaktır. Yönetim ise bu politikaların yürütülmesi ile ilgili bir alandır. Doğru yanıt B'dir.

Taylor, çalışmalarında rutin ve tekrarlanan fiziki işlerdeki verimliliği artırmaya odaklanmıştır. Bunu gerçekleştirmek için işlerin, geleneksel iş görme usulleri ile değil de bilimsel yönteme dayalı olarak yapılması gerektiğini ileri sürmüştür. Taylor’a göre verimsizliği önlemenin reçetesi sistematik yönetimdir ve bir işi yapmanın her zaman için ‘en iyi tek yolu’ (the best way) vardır. Bu yol, zaman ve hareket incelemeleri yapılarak bulunabilir. Doğru yanıt C'dir.

Fayol’a göre yönetim her yerde uygulanabilecek evrensel ilkelere sahiptir. Fayol, bu ilkeleri on dört başlık altında toplamıştır. Bunlardan biri olan komuta ilkesi, her astın bir üstten emir almasını ifade etmektedir. Yukarıdaki örnekte bu ilkenin göz ardı edildiği bir yapıdan söz edilmektedir. Doğru yanıt D'dir.

Yönetim fonksiyonları, bir örgütün üst yönetiminin üstlenmesi gereken faaliyetler olup, örgütün yapısı ve bu yapının işleyişini oluşturur. Luther Gulick’in, örgütsel yapının tasarımına ilişkin ileri sürdüğü ilkeler arasında işbölümü ve bölümlere ayırma, komuta birliği, yetki ve sorumluluğun dengelenmesi, yöneticinin denetim alanının (span of control) 5-6 kişiyi geçmeyecek şekilde belirlenmesi, kurmay hizmetler ile hat hizmetlerinin ayrılması sayılabilir. Denetim alanı, bir yöneticinin etkili bir biçimde denetleyebileceği ast sayısını ifade etmektedir. Doğru yanıt E'dir.

Davranışçı yaklaşımın ilk temsilcilerinden biri Mary Parker Follett’tır. Follett, bilimsel yönetim anlayışının egemen olduğu bir dönemde yaşamasına rağmen bunun etkisinde kalmayarak, örgütlerde insan (grup) ilişkileri üzerinde önemle durmuştur. Follett, liderlik ve otorite konusunda kendi dönemindekilerden farklı düşünmekteydi. 1926 yılında yazdığı “Emirlerin Verilmesi” (The Giving of Orders) adlı makalesinde de yönetimin sadece emirlerin verildiği ve bu emirlerin yerine getirildiği bir yapı olmadığını, örgütlerde çalışanların katılım ve iş birliğine ihtiyaç duyulduğunu ortaya koymuştur. Follett, demokratik liderlik, gönüllü işbirliği ve katılımcı yönetim konularında geleceğe ışık tutan görüşler ileri sürmüştür. Doğru yanıt A'dır.

Kendisi de federal bürokraside üst düzey görevlerde bulunmuş bir kamu yönetimci olan Paul Appleby, 1945 yılında yazdığı “Büyük Demokrasi” (Big Democracy) adlı kitabında ve diğer çalışmalarında siyaset-yönetim ayrımının geçerli olmadığını, bunun bir efsaneden ibaret olduğunu vurgulamıştır. Kamu yönetimi işletme yönetiminden farklıdır çünkü kamu yönetimi siyasettir. Doğru yanıt A'dır.

Osborne ve Gaebler’e göre girişimci yönetimlerin on özelliği şunlardır:
1. Katalizör Yönetim
2. Sahibinin Vatandaşlar Olduğu Yönetim
3. Rekabetçi Yönetim
4. Amaçlara Yönelmiş Yönetim
5. Sonuçlara Önem Veren Yönetim
6. Müşteri Odaklı Yönetim
7. Girişimci Yönetim
8. Uzak Görüşlü Yönetim
9. Adem-i Merkeziyetçi Yönetim
10. Piyasa Yönelimli Yönetim

Süreçlere önem veren yönetim ise bu ilkelerden biri değildir. Doğru yanıt D'dir.

Enstitünün kuruluş gayesi, kamu yönetiminin çağdaş düşüncelere ve yaklaşımlara uygun olarak gelişmesine yardımcı çalışmalarda bulunmak, yönetici yetiştirmek, kamu yönetimi alanında öğretim elemanları yetiştirilmesine yardımcı olmak ve memurların yönetim alanında uzmanlaşmalarını sağlamaktır. Buna göre I ve II numaralı seçenekler yanlış, III ve IV numaralı seçenekler doğru bilgi içermektedir. Doğru yanıt E'dir.

Yönetim bilimi, 1727 yılında “Kameral Bilim” adıyla Prusya’da öğretilmeye başlamıştır.

Avrupa’da kamu yönetimi düşüncesinin gelişimine katkı yapan bir diğer öncü çalışmada Fransız Charles Jean Bonnin’in 1812 yılında yazdığı “Kamu Yönetimi İlkeleri” (Principes d’Administration Publique) başlıklı üç ciltli kitabıdır. Kitabın kamu yönetimi disiplini açısından önemli iki temel özelliği vardır. Bunlardan birincisi, kamu yönetimine ilişkin ilkeleri sistematik ve kapsamlı bir biçimde ele alan ilk eser olmasıdır. Kitabı önemli kılan ikinci özelliği ise “kamu yönetimi” adıyla yayımlanmasıdır. Genellikle o döneme kadar kitaplar “polis” ya da “devlet idaresi” gibi başlıklarla yayımlanmaktaydı. Dolayısıyla, kamu yönetimi kavramını, devlet yönetiminde uygulanan kural ve yöntemleri belirten bir bilim anlamında ilk kez Fransız Charles Jean Bonnin kullanmıştır.

Avrupa’da kamu yönetimi düşüncesinin gelişimine katkı yapan bir diğer öncü çalışmada Fransız Charles Jean Bonnin’in 1812 yılında yazdığı “Kamu Yönetimi İlkeleri” (Principes d’Administration Publique) başlıklı üç ciltli kitabıdır. Kitabın kamu yönetimi disiplini açısından önemli iki temel özelliği vardır. Bunlardan birincisi, kamu yönetimine ilişkin ilkeleri sistematik ve kapsamlı bir biçimde ele alan ilk eser olmasıdır. Kitabı önemli kılan ikinci özelliği ise “kamu yönetimi” adıyla yayımlanmasıdır. Genellikle o döneme kadar kitaplar “polis” ya da “devlet idaresi” gibi başlıklarla yayımlanmaktaydı. Dolayısıyla, kamu yönetimi kavramını, devlet yönetiminde uygulanan kural ve yöntemleri belirten bir bilim anlamında ilk kez Fransız Charles Jean Bonnin kullanmıştır.

19. yüzyılda, Fransa’da Alexandre Auguste François Vivien tarafından 1845 yılında yayımlanan “Yönetsel İncelemeler” (Etudes Administratives) başlıklı kitap Fransız kamu yönetimini nesiller boyu etkilemiştir. Vivien, bu çalışmasında başta siyaset-yönetim ayrımı olmak üzere kamu yönetiminin temel tartışma alanlarına ayrıntılı olarak değinmektedir.

Woodrow Wilson’ın “İdarenin İncelenmesi” isimli çalışması ABD’de kamu yönetimi alanında
yazılan ilk makale olarak kabul edilir ve modern kamu yönetiminin ortaya çıkışı 1887 yılında yayımlanan bu klasik çalışma ile başlatılır.

Bilimsel yönetim yaklaşımı, Frederick W. Taylor’un çalışmalarına dayanır. Bu nedenle “Taylorizm” olarak da adlandırılır. Amerikalı makine mühendisi ve yönetim bilimci olan Taylor, çalıştığı ve diğer işletmelerde gözlemlediği geleneksel iş yapma usullerinin verimsiz olduğunu gözlemlemiş; zaman ve hareket incelemeleri yaparak, işyerlerinde verimliliği artırmanın yollarını aramıştır. Bu amaçla, uzun yıllar süren gözlem, deney ve incelemeler sonucunda bilimsel yönetim ilkelerini oluşturmuş ve bunları ‘Bilimsel Yönetimin İlkeleri’ (The Principles of Scientific Management) başlığıyla 1911 yılında kitaplaştırmıştır.

Fayol’un yönetim ilkeleri ve fonksiyonları yaklaşımı, daha sonra Luther Gulick ve Lyndall Urwick tarafından geliştirilmiştir. Luther Gulick kitabın “Örgüt Kuramı Üzerine Notlar” (Notes on the Theory of Organization) adlı bölümünde örgütü açıklarken, özel veya kamu örgütleri ayrımı yapmadan yönetimin evrensel ilkelerinden söz etmiştir. Gulick, Fayol’a ait beş yönetim fonksiyonunu yediye çıkarmış ve bunları kelimelerin İngilizce baş harflerini birleştirerek POSDCORB olarak ifade etmiştir. POSDCORB’un açılımı şu şekildedir:
Planning (Planlama)
Organizing (Örgütleme)
Staffing (Personel Yönetimi)
Directing (Yönlendirme, Yöneltme, Kumanda Etme)
COordinating (Eşgüdüm, Koordinasyon)
Reporting (Rapor verme, İletişim, Haberleşme)
Budgeting (Bütçeleme, Mali Yönetim)

Max Weber, bürokrasi kuramını geliştirerek kamu yönetimi disiplininin gelişimine çok
önemli katkılar sağlamıştır. Birinci ünitede ifade edildiği üzere, geleneksel kamu yönetimi, örgütlenme modeli olarak Weber’in bürokrasi kuramını esas almıştır. Weber, en verimli örgütlenme modeli olarak gördüğü bürokrasinin kamu ve özel kesim fark etmeksizin tüm büyük ölçekli örgütlere uygulanabileceğini belirtmiştir.

Davranışsal yaklaşımın çıkış noktası 1920’lerin sonu ile 1930’ların ilk yıllarında Elton
Mayo ve arkadaşları tarafından Western Elektrik firmasının Hawthorne tesislerinde yapılan deneylere dayandırılır. Bu araştırmanın sonuçlarının açıklanmasıyla örgütleri incelemede davranışsal yaklaşım yeni bir akım olarak ortaya çıkmıştır.

Kamu yönetimi disiplinine çalışmalarıyla yön veren  önemli bir bilim insanı da Dwight Waldo’dur. Waldo, 1948 yılında yazdığı ve doktora tez çalışması olan “İdari Devlet” (Administrative State) başlıklı kitabında yönetimin siyasetten ayrılamayacağını belirtmiştir. Çünkü idari sorunların siyasi sorunlar olması kadar, siyasi sorunlar da idari sorunlardır. Kamu yönetimi, verimlilik ilkesi yanında demokratik değerlere ve ilkelere önem vermeli, sosyal sorunlarla da ilgilenmelidir. Bu nedenle siyaset ve yönetimi birbirinden tamamen ayırmanın savunulur bir yanı yoktur. Bunlar bir bütünün unsurlarıdır ve dolayısıyla iç içe geçmeleri de kaçınılmazdır.