KAMU PERSONEL HUKUKU

2018 tarih ve 8 sayılı Yüksek Askerî Şûranın Kuruluş ve Görevleri Hakkın­da Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’ne göre görev yapan Yüksek Askerî Şûra’nın üyeleri; Cumhurbaşkanı Yardımcıları, Adalet Bakanı, Dışişleri Bakanı, İçişleri Bakanı, Hazine ve Maliye Bakanı, Milli Eğitim Bakanı, Milli Savunma Bakanı ve Genelkurmay Başkanı ile Kuvvet Komutanlarıdır.

Cevap: Harp okullarında eğitim, li­sans düzeyinde ve parasız yatılı olarak yapılır. Bu kurumlardan mezun olan öğrenciler, teğmen rütbesi ile Silâhlı Kuvvetlere atanırlar (madde 37/d).

Hâkim ve savcıların personel rejimi, 1982 Anayasası’na göre, hizmetin niteliğine dayanan iki ilke üzerine inşa edilmiştir. Bunlar, “mahkemelerin bağımsızlığı” ve “hâkimlik teminatı”dır.

 Hâkimler ve Savcılar Kurulu (HSK), hâkim ve savcıların personel rejimini düzenleyen ve yöneten anayasal bir kuruldur.

Cevap: Hâkim ve savcılar yüksek kurulunun hakimler ve savcılarla ilgili yaptıkları  işlemleri; (a) Mesleğe kabul etme

 (b) Atama ve nakletme

 (c) Geçici yetki verme

(d) Her türlü yük­selme ve birinci sınıfa ayırma

 (e) Kadro dağıtma

(f) Meslekte kalmaları uygun görülmeyenler hakkında karar verme

 (g) Disiplin cezası verme

(h) Görevden uzaklaştırma

Hakimlik ve savcılık teminatına göre “Hakimler ve savcılar azlolunamazlar. Bir mahkeme­nin veya kadronun kaldırılması nedeniyle de olsa aylık ve ödeneklerinden ve diğer özlük haklarından yoksun kılınamazlar, kendileri istemedikçe 65 yaşından önce emekliye sevk olunamazlar.

Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun, meslekten çıkarma cezasına ilişkin olanlar dışındaki kararlarına karşı yargı mercilerine başvurulamaz. Dolayısıyla Kurul’un “meslekten çıkarma cezasına” ilişkin olanlar dışında diğer kararlarına karşı yargı yolu kapalıdır.

Hâkimlik ve savcılık mesleğine, sınav ve aday­lık koşuluna uymadan, belirli koşullara sahip öğretim üyeleri kabul edilebilir. Bu çerçevede, hukuk fakültelerinde maddi hukuk ve usul hukuku dallarında hukuk dersi veren profesörler ve doçentler, almakta oldukları kadro aylıklarının karşılığı sınıf ve derecedeki adli yargı hâkim ve savcılıklarına; hukuk, siyasal bilgiler, ikti­sat, işletme, idarî ilimler fakültelerinde idare, maliye ve ekonomi dallarında ders veren profesörler ve doçentler, almakta oldukları kadro aylıklarının karşılığı sınıf ve derecedeki idari yargı hâkim ve savcılıklarına atanabilirler. İstekli öğretim üye­lerinin mesleğe alınıp alınmayacakları ve alınmaları halinde girebilecekleri sınıf ve dereceler Hâkimler ve Savcılar Kurulunca belli edilir.

Akademik personel rejiminde, Yükseköğretim Personel Kanunu ve Yükseköğ­retim Kanunu’na göre, rütbe ve kadro sınıflandırmasına bir arada yer almaktadır. Bu olgunun sonucu olarak akademik personelin bir bölümü statü hukukuna bağlı iken, diğer bir bölümü sözleşme ilişkisi ile çalıştırılır. Bu doğrultuda, profesör, doçent, uzman, çevirici, eğitim-öğretim planlamacısı unvanını taşıyan akademik personel statü hukukuna bağlı olarak görev yaparlar.

Akademik personel rejiminde, Yükseköğretim Personel Kanunu ve Yükseköğ­retim Kanunu’na göre, rütbe ve kadro sınıflandırmasına bir arada yer almaktadır. Bu olgunun sonucu olarak akademik personelin bir bölümü statü hukukuna bağlı iken, diğer bir bölümü sözleşme ilişkisi ile çalıştırılır. Yardımcı doçent, öğretim görevlileri, okutman, 33/a. madde kapsamındaki araştırma görevlileri, 50/d. mad­desi kapsamındaki araştırma görevlileri ise sözleşme ilişkisi ile istihdam edilirler.

1982 Anayasası’nın “Hakimlik ve savcılık teminatı” kenar başlıklı 139. maddesinde hakimlerin ve savcıların azledilemeyeceği, yasa ile belirlenen yaştan önce
emekli edilemeyeceği, mahkemenin ya da kadrosunun kaldırılması durumunda
hiçbir özlük hakkından yoksun bırakılamayacağı hüküm altına alınarak güçlü bir
statü güvencesine sahip kılınmışlardır.

1982 Anayasası’nın “Hakimlik ve savcılık teminatı” kenar başlıklı 139. maddesinde hakimlerin ve savcıların azledilemeyeceği, yasa ile belirlenen yaştan önce
emekli edilemeyeceği, mahkemenin ya da kadrosunun kaldırılması durumunda
hiçbir özlük hakkından yoksun bırakılamayacağı hüküm altına alınarak güçlü bir
statü güvencesine sahip kılınmışlardır. Hakim ve savcıların bağımsız ve tarafsız olması hakimlik ve savcılık teminatı içerisinde değildir.

1982 Anayasası’nın “Hakimlik ve savcılık mesleği” kenar başlıklı 140. maddesinde, hakim ve savcılık mesleği ve personel rejimine ilişkin temel ilkeler kabul
edilmiştir. Bu ilkeler şunlardır;
• Hâkimler ve savcılar adli ve idari yargı hâkim ve savcıları olarak görev yaparlar; bu görevler meslekten hâkim ve savcılar eliyle yürütülür,
• Hâkimler, mahkemelerin bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı esaslarına göre
görev ifa ederler,
• Hâkim ve savcıların nitelikleri, atanmaları, hakları ve ödevleri, aylık ve
ödenekleri, meslekte ilerlemeleri, görevlerinin ve görev yerlerinin geçici
veya sürekli olarak değiştirilmesi, haklarında disiplin kovuşturması açılması ve disiplin cezası verilmesi, görevleriyle ilgili veya görevleri sırasında işledikleri suçlarından dolayı soruşturma yapılması ve yargılanmalarına karar
verilmesi, meslekten çıkarmayı gerektiren suçluluk veya yetersizlik halleri
ve meslek içi eğitimleri ile diğer özlük işleri mahkemelerin bağımsızlığı ve
hâkimlik teminatı esaslarına göre kanunla düzenlenir,
• Hâkimler ve savcılar 65 yaşını bitirinceye kadar hizmet görürler; askerî
hâkimlerin yaş haddi, yükselme ve emeklilikleri kanunda gösterilir,
• Hâkimler ve savcılar, yasada belirtilenlerden başka, resmî ve özel hiçbir görev alamazlar,
• Hâkimler ve savcılar idari görevleri yönünden Adalet Bakanlığı’na bağlıdırlar,
• Hâkim ve savcı olup da adalet hizmetindeki idari görevlerde çalışanlar,
hâkimler ve savcılar hakkındaki hükümlere tabidirler; bunlar, hâkimler
ve savcılara ait esaslar dairesinde sınıflandırılır ve derecelendirilirler,
hâkimlere ve savcılara tanınan her türlü haklardan yararlanırlar

Hâkimler ve Savcılar Kurulu, Anayasa (madde 159) ve ilgili Yasa’nın hükümleri çerçevesinde, 13 üyeden oluşur.

Hakimler ve Savcılar Kurulunun başkanı, Adalet Bakanıdır

Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun temel görevi, hâkim ve savcıların personel rejimini düzenlemek ve yönetmektir. Yasa’da personel rejiminin genel sorumlusunun Kurul olduğu ve genel yetkinin Kurulda olduğu açıkça hüküm altına
alınmıştır; “Kanunlarda açıkça Bakanlığa verilenler dışında, hâkim ve savcıların
tüm özlük işleri, Kurul tarafından yerine getirilir” (madde 4/2). Kurulun genel
olarak görevleri şunlardır (madde 4/1);
(1)Adalet Bakanlığının, bir mahkemenin kaldırılması ya da yargı çevresinin
değiştirilmesi konusundaki tekliflerini karara bağlamak,
(2)Hâkim ve savcılarla ilgili olarak şu işlemlerini yapmak; (a) Mesleğe kabul
etme, (b) Atama ve nakletme, (c) Geçici yetki verme, (d) Her türlü yükselme ve birinci sınıfa ayırma, (e) Kadro dağıtma, (f) Meslekte kalmaları
uygun görülmeyenler hakkında karar verme, (g) Disiplin cezası verme, (h)
Görevden uzaklaştırma,
(3)Bakanlık merkez, bağlı ve ilgili kuruluşları ile uluslararası mahkemeler veya
kuruluşlarda görev yapan hâkim ve savcılar; geçici yetki veya görevlendirme
ile başka bir kurum, kurul veya kuruluşta çalışan hâkim ve savcılar; idari
görevleri yönünden savcılar; komisyon işlerine yönelik görevleri yönünden
adalet komisyonu başkan ve üyeleri hariç olmak üzere, hâkim ve savcıların
görevlerini; yasa, tüzük, yönetmelik ve genelgelere (hâkimler için idari nitelikteki genelgelere) uygun olarak yapıp yapmadıklarını denetlemek; görevlerinden dolayı veya görevleri sırasında suç işleyip işlemediklerini, hâl ve eylemlerinin sıfat ve görevleri icaplarına uyup uymadığını araştırmak ve gerektiğinde haklarında inceleme ve soruşturma işlemlerini yürütmek,
(4)Hâkim ve savcılarını mesleğe kabul etme, atama ve nakletme, geçici yetki
verme, yükselme ve birinci sınıfa ayırma, kadro dağıtma, meslekte kalmaları
uygun görülmeyenler hakkında karar verme, disiplin cezası verme, görevden
uzaklaştırma ile hâkim ve savcılar hakkında denetim, araştırma, inceleme ve
soruşturma yapılması konularına münhasır olmak üzere genelge düzenlemek,
(5)Yargıtay ve Danıştaya üye seçmek,
(6)Anayasa ve yasalarla verilen diğer görevleri yerine getirmek.

"Yükseköğretim kurumları içinde siyasi parti faaliyetinde bulunmak veya siyasi parti propagandası yapmak" fiili 2547 sayılı Kanun kapsamındaki kamu görevlileri için kınama cezasını gerektiren fiillerden sayılmıştır.

"Görevi sebebiyle veya görevi sırasında doğrudan veya dolaylı olarak her
ne ad altında olursa olsun menfaat sağlamak, iş sahiplerinden veya öğrencilerden borç para istemek veya almak" fiili 2547 sayılı Kanun kapsamındaki kamu görevlileri için kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektiren fiiller arasında sayılmıştır.

"Amire, iş arkadaşlarına, personeline, hizmetten yararlananlara veya öğrencilerine fiili saldırıda veya cinsel tacizde bulunmak" 2547 sayılı Kanun kapsamındaki kamu görevlileri için kamu görevinden çıkarma cezasını gerektiren fiillerden birisidir.

Yükümlüler askeri hizmet rejiminde askeri personelden farklı bir sınıfa aittirler. Doğru cevap D'dir.

Albaylıktan tuğgeneral/tuğamiral rütbelerine terfiler ile general ve amirallikte bir üst rütbeye terfiler ve atamalar Cumhurbaşkanınca yapılır. Doğru cevap E'dir.