KAMU PERSONEL HUKUKU

Sorumluluk en genel ayrımıyla kişi ile sorumluluk ve mal varlığı ile sorumluluk şeklinde ikiye ayrılmaktadır. Kişi ile sorumluluk, alacaklının alacağını elde edebilmek için doğrudan doğruya borçlunun bizzat kendisine (şahsına) el atabilmesi demektir. Günümüzde kişi ile sorumluluk anlayışı terk edilmiştir. Çağdaş hukuk düzenlerinin kabul ettiği mal ile sorumluluk anlayışı, borçlunun, borcunu kendi rızasıyla ifa etmediği takdirde alacaklının, İcra ve İflas Kanunu hükümleri uyarınca devletin yetkili organlarının yardımıyla borçlunun mallarına el koymak suretiyle alacağını alabilmesidir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Hukuki anlamıyla sorumluluk, hukuka aykırı davranan kişinin bundan dolayı mesul tutulması hâlidir. Hukukta sorumluluk, siyasi sorumluluk, cezai sorumluluk ve mali sorumluluk olarak üçe ayrılmaktadır. Mali sorumluluk da medeni sorumluluk ve idari sorumluluk olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Mali sorumluluğun yaptırımı, zarar giderimi (tazminat) şeklinde tezahür etmekteyken, cezai sorumluluğun yaptırımı hapis ya da adli para cezası şeklinde ortaya çıkmaktadır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Siyasi sorumluluk, siyasi temsil prensibine bağlı olarak, seçmenlerin hükümetlerle veya daha genel olarak halkın siyasi temsilcilerle ilişkisini sağlayan bir bağdır. Cezai sorumluluk, gerçek kişilerin, ceza kanunlarında düzenlenmiş olan suç fiillerini işlemeleri sebebiyle ceza kanununda belirtilen şartlar oluşmuşsa yine kanunda yazılı cezalara tabi tutulması olarak ifade edilebilir. Mali sorumluluk ise, en kısa ifadesiyle tazmin sorumluluğu ya da tazminat sorumluluğu olarak ifade edilebilir. Mali sorumluluk da medeni sorumluluk ve idari sorumluluk olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Haksız fiilin iradi ve kusurlu bir hareket ile işlenmesi gerekir. Haksız fiil, bir zarara yol açmalıdır. Zarar, maddi bir zarar olabileceği gibi manevi bir zarar şeklinde de ortaya çıkabilir. Haksız fiilin yalnızca aktif bir hareket şeklinde olması gerekli değildir. Fiil, aktif bir hareketle işlenebileceği gibi pasif yani ihmali bir hareketle de işlenebilir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

İdari sorumluluk, idarenin bir kişiye verdiği zararın, idarenin mal varlığından bazı değerlerin zarar gören kişinin mal varlığına cebri olarak aktarılmasıyla tazmin edilmesi demektir. Yani idari sorumluluk, esas itibarıyla bir tazminat sorumluluğudur. Kısaca idarenin siyasi ya da cezai değil, yalnızca mali sorumluluğu söz konusudur. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Memurların, kasıt, kusur veya ihmalleri nedeniyle idareye vermiş oldukları zararlardan dolayı sorumluluklarının genel hükümlere göre olmasından kasıt, özel hukuk yani borçlar hukuku hükümleridir. İdare, memurun maaşından doğrudan kesinti yapamaz. İdare önce ödeme emri gönderir, memur ödeme yapmaz ise adli yargıda tazminat davası açar. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Uygun illiyet bağı, hukuka aykırı fiil ile zarar arasında bulunması gereken bir bağdır. Yani söz konusu zararın mutlaka, o fiil sebebiyle ortaya çıkmış olması gerekir. Zarar eğer, o fiil değil de başka bir kişinin fiili sebebiyle ortaya çıkmışsa haksız fiilin şartları oluşmamıştır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Haksız fiilden kaynaklanan sorumluluk durumunda tazminat miktarının belirlenmesinde, kusurun ağırlığı dikkate alınmaktadır. Zararlı neticenin meydana gelmesinde veya zararın artmasında zarar görenin de kusuru yahut rızası söz konusu ise hâkim tazminat miktarında indirim yapabilme yetkisine sahiptir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Devlet memurlarının, görevleri ile ilgili kusurlarıyla kişilere vermiş oldukları zararın idarece tazmin edilmesi, anayasal bir zorunluluktur ve hukuk devleti ilkesinin de bir gereğidir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

İdarenin sorumluluğuna yol açan kusura hizmet kusuru adı verilmektedir. Hizmet kusuru, idarenin ifa ile mükellef olduğu herhangi bir kamu hizmetinin ya kuruluşunda, tanzim ve tertibinde veya teşkilatında, bünyesinde, personelinde yahut işleyişinde gereken emir-direktif ve talimatın verilmemesi, nezaret, mürakabe, teftişin icra olunmaması, hizmete tahsis olunan vasıtaların kifayetsiz, elverişsiz, kötü olması, gereken tedbirlerin alınmaması, geç, vakitsiz hareket edilmesi gibi sebeplerle ortaya çıkan birtakım aksaklık, aykırılık, bozukluk, intizamsızlık, eksiklik veya sakatlıktır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Memurluk yemini şu şekildedir:

“Türkiye Cumhuriyeti Anayasasına, Atatürk İnkılap ve İlkelerine, Anayasada ifadesi bulunan Türk Milliyetçiliğine sadakatla bağlı kalacağıma; Türkiye Cumhuriyeti kanunlarını milletin hizmetinde olarak tarafsız ve eşitlik ilkelerine bağlı kalarak uygulayacağıma; Türk Milletinin milli, ahlaki, insani, manevi ve kültürel değerlerini benimseyip, koruyup bunları geliştirmek için çalışacağıma; insan haklarına ve Anayasanın temel ilkelerine dayanan milli, demokratik, laik, bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyetine karşı görev ve sorumluluklarını bilerek, bunları davranış hâlinde göstereceğime namusum ve şerefim üzerine yemin ederim.” Doğru cevap E'dir.

Yasa’ya göre, memurlar, ilk defa atanmada, göreve giriş için gerekli belgelerle; mal varlıklarında önemli bir değişiklik olduğunda bir ay içinde; görevin sona ermesi hâlinde, ayrılma tarihini izleyen bir ay içinde ilgili mevzuat çerçevesinde mal bildiriminde bulunurlar. Doğru cevap A'dır.

Eşleri, reşit olmayan veya mahcur olan çocukları, yasaklanan faaliyetlerde bulunan memurlar bu durumu 15 gün içinde bağlı oldukları kuruma bildirmekle yükümlüdürler. Doğru cevap C'dir.

Siyasal partiye üye olan memur hakkında, devlet memurluğundan çıkarma disiplin cezasına hükmolunur. Doğru cevap E'dir.

Kadrosu kaldırılan memurlar, en geç altı ay içinde kendi kurumlarında niteliklerine uygun bir kadroya atanırlar. Bu memurlar, kurumlarında atama imkânı bulunmaması hâlinde aynı süre içinde başka bir kurumdaki kadrolara atanmak üzere Devlet Personel Başkanlığına bildirilir. Doğru cevap C'dir.

Usulsüz müracaat ve şikâyette bulunan memurlara uyarma cezası verilir. Doğru cevap A'dır.

İdare makamlarından önceden izin alınmadan sendika kurma, üye olma, çekilme hakkı vardır. Doğru cevap A'dır.

Memura, eşinin doğum yapması hâlinde, isteği üzerine on gün babalık izni verilir. Doğru cevap B'dir.

Memurların ödev ve sorumlulukları: Anayasa ve Yasalara Sadakat; Tarafsızlık ve Devlete Bağlılık; Genel Davranış ve Yurt Dışında Davranış; İşbirliği ve Kanunsuz Emir; Amir Durumundaki Memurların Ödev ve Sorumlukları; Mal Bildiriminde Bulunmak; Resmî Belge, Araç ve Gereçlerin Yetki Verilen Mahaller Dışına Çıkarılmaması ve İadesi; Kıyafet Mecburiyeti; Mesai Saatleri İçerisinde İşbaşında Bulunmak. Araç ve Gereçlerin Yetki Verilen Mahaller Dışına Çıkarılması esasen kanuna aykırı bir davranış olduğundan yanlıştır. Doğru cevap A’dır.

Devlet Memurları Kanunu’nun “Tarafsızlık ve devlete bağlılık” başlıklı 7. maddesi: Devlet memurları siyasi partiye üye olamazlar, herhangi bir siyasi parti, kişi veya zümrenin yararını veya zararını hedef tutan bir davranışta bulunamazlar; görevlerini yerine getirirlerken dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep gibi ayırım yapamazlar; hiçbir şekilde siyasi ve ideolojik amaçlı beyanda ve eylemde bulunamazlar ve bu eylemlere katılamazlar. Devlet memurları her durumda Devletin menfaatlerini korumak mecburiyetindedirler. Türkiye Cumhuriyeti Anayasasına ve kanunlarına aykırı olan, memleketin bağımsızlığını ve bütünlüğünü bozan Türkiye Cumhuriyetinin güvenliğini tehlikeye düşüren herhangi bir faaliyette bulunamazlar. Aynı nitelikte faaliyet gösteren herhangi bir harekete, gruplaşmaya, teşekküle veya derneğe katılamazlar, bunlara yardım edemezler.”

Yukarıdaki açıklamalar ışığında ‘’ Devlet memurları herhangi bir siyasi partiye üye olabilirler fakat siyasi partinin, kişi veya zümrenin yararını veya zararını hedef tutan bir davranışta bulunamazlar ifadesi yanlış olduğundan doğru cevap C’dir.