KAMU PERSONEL HUKUKU

Statü hukukunun ikinci temel niteliği, çalışma rejiminin devlet tarafından tek taraflı olarak belirlenmesidir. Sözleşme ilişkisindeki karşılıklı irade serbestisine dayalı olarak çalışma ilişkisinin kurulmasının tersine, statü hukukunda tek yanlı iradenin belirleyiciliği esastır.

Teknik Hizmetler Sınıfı (TH), Devlet Memurları Kanunu kapsamına giren kurumlarda meslekleriyle ilgili görevleri fiilen yürüten ve yüksek mühendis, mühendis, yüksek mimar, mimar, jeolog, hidrojeolog, hidrolog, jeofizikçi, fizikçi, kimyager, matematikçi, istatistikçi, yöneylemci, matematiksel iktisatçı, ekonomici ve benzeri ile teknik öğretmen okullarından mezun olup da öğretmenlik mesleği dışında teknik hizmetlerde çalışanlar, şehir plancısı, yüksek şehir plancısı, yüksek bölge plancısı, tütün eksperi yetiştirilenler ile müskirat ve çay eksperleri, fen memuru, yüksek tekniker, tekniker teknisyen ve emsali teknik unvanlara sahip olup en az orta derecede mesleki eğitim görmüş bulunanlar, Teknik Hizmetler Sınıfını oluşturur.

Öte yandan röntgen teknisyeni ise Sağlık ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfına dahildir.

Devlet Memurları Kanunu ile kabul edilen kariyer sistemi, sınıflandırma sisteminin bir parçası olarak, görevi değil memuru temel alan kariyer rejimi üzerine kurulmuştur.

1982 Anayasası’nda memurluğa girmeye ilişkin anayasal ilkenin dört unsuru bulunmaktadır. Birinci olarak, memurluğa girmek yalnızca Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına özgü bir ödev ve haktır. İkinci olarak, vatandaşların özgür ve serbestçe kullanacağı bir haktır. Üçüncü olarak, vatandaşların eşit biçimde kullanacağı haktır. Dördüncü olarak vatandaşların hizmete alınmasında görevin gerektirdiği niteliklerinden başka hiçbir ayrım gözetilemez.

Devlet Memurları Kanunu’nun 48. maddesine göre, devlet memuru olmanın genel ve özel koşulları bulunmaktadır. Genel koşullar şunlardır; Türk vatandaşı olmak, belirli yaşta olmak, belirli öğrenime sahip olmak, kamu haklarından mahrum bulunmamak, belirli suçlardan ve belirli sürelerle mahkûm olmamak, askerlik, sağlık, güvenlik soruşturması ve/veya arşiv araştırması yapılması.

Özel koşullar, iki kümededir ve memurluğa girmenin genel koşulları yanında, idareler tarafından görevin niteliğine uygun olarak özel olarak istenebilecek objektif nitelikleri içerir. Birincisi, memurun hizmet göreceği sınıfın gerektirdiği, daha yüksek öğrenim dereceleri (örnek olarak, yüksek lisans, doktora) belirli fakülte (örnek olarak, Siyasal Bilgiler Fakültesi), okul ya da öğrenim dallarını (örnek olarak, kamu yönetimi bölümü), meslek içi veya meslekle ilgili eğitim programlarını (örnek olarak, bilgisayar kullanma) bitirmiş olmak, yabancı dil bilmek (örnek olarak, Farsça) gibi koşullar konulabilir. İkinci küme ise kurumların özel kanun ya da diğer mevzuatında yer alan koşullardır.

Lise bitirenler derece ve kademe bakımından 3/son'a kadar yükselebilir.

İkinci bölgede yer alan iller: 1. Aydın 2. Balıkesir 3. Çanakkale 4. Denizli 5. Edirne 6. Kayseri 7. Tekirdağ 8. Konya 9. Manisa 10. Muğla 11. Sakarya 12. Antalya 13. Hatay 14. Zonguldak 15. Eskişehir 16. Yalova

Belirli kurum ve unvanlar yönetmeliğin kapsamı dışında tutulmuştur. Bunlar, Adalet Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı ile İçişleri ve Dışişleri bakanlıklarının bakanlık teftiş kurulları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Askerî Adalet Teftiş Kurulları, kaymakam adayları, Dışişleri Bakanlığı aday meslek memurları, aday konsolosluk ve ihtisas memurları, Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar uzman yardımcıları, İletişim uzman yardımcıları ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun değişik 1. maddesinin üçüncü fıkrasında sayılanlar ile devlet senfoni orkestraları ve Devlet Klasik Türk Müziği Korosu sanatçılarıdır.

Adaylık süresi bir yıldan az iki yıldan fazla olamaz. İdare, bir yıl ile iki yıl arasında kalan süre içerisinde, başarılı olan aday memuru aslî memurluğa atamak ya da ilgili hükümler çerçevesinde başarısız olanın ilişiğini kesmek zorundadır.

1919 Weimar Anayasasında aksi objektif düzenlemelerde gösterilmedikçe memurların yaşam boyu istihdam edileceği hükme bağlanmıştır. Anayasal ilkeye göre, memurlar kendisine verilen disiplin cezalarına karşı yargı yoluna gidebilir ve görevden alınan memur göreve iadesini isteyebilir. bir diğer anayasal ilke, memurların kazanılmış haklarının dokunulmaz olduğudur. Anayasa’da ayrıca, amirleri tarafından verilen olumsuz sicile karşı memurların görüşünün alınması ve memurların kendi sicillerine ulaşabilmesi hüküm altına alınmıştır. Weimar Anayasasında memurların üçüncü kişilere verdiği zararlardan devlet ve memurun görev yaptığı kamu kurumu sorumlu tutulmuş, ancak devletin memura rücu hakkı saklı tutulmuştur. Doğru cevap C'dir.

Yasanın temel ilkeleri, aynı zamanda memurluğun temel niteliklerine denk gelmektedir. Yasa’da memurluğun üç temel niteliği sayılmıştır (madde 3); sınıflandırma, kariyer, liyakat.

Günümüzde Türk memurluk rejimi, rütbe sınıflandırması esasına dayanmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Devlet Memurları Kanunu 12 hizmet sınıfı oluşturmuştur (madde 36). Belirlenen bu sınıfların dışında, memur kadrosu ihdas edilemez (madde 39). Oluşturulan hizmet sınıfları şunlardır;
• Genel İdare Hizmetleri Sınıfı
• Teknik Hizmetler Sınıfı
• Sağlık ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı
• Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfı
• Avukatlık Hizmetleri Sınıfı
• Din Hizmetleri Sınıfı
• Emniyet Hizmetleri Sınıfı
• Jandarma Hizmetleri Sınıfı
• Sahil Güvenlik Hizmetleri Sınıfı
• Yardımcı Hizmetler Sınıfı
• Mülki İdare Amirliği Hizmetleri Sınıfı
• Milli İstihbarat Hizmetleri Sınıfı

Doğru cevap E'dir.

Genel idare hizmetleri sınıfı torba sınıftır. Devlet Memurları Kanunu kapsamına dâhil kurumlarda yönetim, icra, büro ve benzeri hizmetleri gören ve Yasa ile tespit edilen diğer sınıflara girmeyen memurlar Genel İdare Hizmetleri sınıfını oluşturur. Bu sınıfa dâhil unvanlardan, bazıları; Müsteşar, Daire Başkanı, Teftiş Kurulu Başkanı, Hukuk Müşaviri, Şube Müdürü, Şef, Bilgisayar İşletmeni, Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni, Memur. Doğru cevap B'dir.

Memurların hizmet sınıflarının nicel görünümüne baktığımızda en büyük ilk üç sınıfın, Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfı (% 35,6), Genel İdare Hizmetleri Sınıfı (22,0) ve Sağlık ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı (% 16,8) olduğunu görüyoruz. En küçük üç sınıf ise Mülki İdare Amirliği Hizmetleri Sınıfı (% 0,1), Avukatlık Hizmetleri Sınıfı (% 0,2) ve Din Hizmetleri Sınıfı (% 4,2)’dır. Doğru cevap A'dır.

Lise veya dengi okullar üstü 3 yıl teknik veya mesleki öğrenimi bitirenlerin memurluk kariyerine giriş derece/kademesi 10/2 'dir. Doğru cevap D'dir.

Memurluk, yalnızca Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığına sahip gerçek kişilere özgü bir haktır. Anayasa’da geçen “Her Türk” ibaresi, Türk Vatandaşını kastetmektedir. Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşı olmayan kişiler memur olamazlar. Doğru cevap E'dir.

Yer değiştirmek suretiyle atanma, aynı kurumda çalışan memurların
tespit edilen hizmet bölgelerine belirli süreler dahilinde Devlet Memurları Kanunundaki esaslar çerçevesinde atanmasıdır. Buradaki amaç, memurların Türkiye’nin
gelişmiş ve az gelişmiş yörelerine dengeli ve adil dağılımını sağlamaktır. Doğru cevap C'dir.

1919 Alman Weimar Anayasası