aofsorular.com
HUK303U

Kamu Görevlisi Kavramı

1. Ünite 20 Soru
S

Kamu görevlisi kavramını dar anlamıyla nasıl tanımlayabiliriz ? bu kapsamada Cumhurbaşkanı, cumhurbaşkanı yardımcısı, bakan, belediye başkanı gibi görevleri yapanlar kamu görevlisi sayılır mı?

Kamu görevlisi kavramı, en yalın ifadesiyle kamuda istihdam edilen insan unsuru olarak tanım- lanabilir. Cumhurbaşkanı, cumhurbaşkanı yardımcısı, bakan, belediye başkanı gibi siyasi kişiler ile kamu kurum ve kuruluşlarında işçi niteliğinde çalışan kişiler dar anlamda kamu görevlisi değildir.

S

Geniş anlamda kamu görevlisini nasıl tanımlayabiliriz?

Yaptığı hizmetin niteliği önem arz etmeksizin, kamuda görev yapan tüm gerçek kişileri kapsar.

S

Köy kanununa göre mecburi işlerin görülmesinde köylüler ve vatan hizmetini yerine getiren er/erbaşlar geniş anlamda kamu görevlisi sayılır mı?

Köy Kanunu’nda yazılı mecburi işlerin görülmesinde köylüler, mükellef (ödevli) statüsü içerisinde yer almakta ve geniş anlamda kamu görevlisi olarak kabul edilmektedirler. Yine Anayasa’nın 72. madesinde belirtildiği üzere, vatan hizmeti her Türk için hem hak ve hem de bir ödevdir. O hâlde vatani hizmetini yerine getiren er/erbaşlar da ödevli (mükellef ) kategorisi içinde sayılmakta ve geniş anlamda kamu görevlisi kapsamında yer almaktadırlar.

S

İster dar ister geniş anlamda kullanılsın bir kimsenin kamu görevlisi sayılabilmesi için temel koşul nedir?

Bir kamu tüzel kişisine kamu hukuku bağı ile bağlı olması ve bir kamu tüzel kişisinde (bir kamu idaresi veya kamu kuru- munda) çalışması (istihdam edilmesi) gerekmektedir

S

Kendi başlarına çalışmalarına rağmen kamu yararına hizmet veren  kişiler ya da bir özel hukuk tüzel kişisi tarafından istihdam edilen kişiler kamu görevlisi sayılabilir mi?

Kendi başlarına çalışan kişiler ya da bir özel hukuk tüzel kişisi tarafından istihdam edilen kişiler, yaptıkları hizmet kamu yararına yönelik olsa veya kamu hizmeti niteliğinde bulunsa bile kamu görevlisi sayılamazlar

S

İdare hukuku ve özel hukuku nasıl ayırt edebiliriz biribirinden?

Özel hukuk ilişkileri kural olarak akdi ve iradidir. Bu alanda irade serbestisi geçerlidir. Taraflar, karşılıklı anlaşarak istedikleri hukuki ilişkiyi kurabilir, kurdukları hukuki ilişkiye kural olarak istedikleri içeriği verebilirler. İdare hukuku bir statüler hukukudur.  İdare hukukunda, tarafların serbest iradeleriyle kararlaştırılan hukuki ilişkiler yoktur. İdare hukukunda kurallarla önceden belirlenmiş statüler yani genel hukuki durumlar vardır.

S

Statünün ne olduğunu bir örnek ile açıklayınız?

Statüler, bir bütün olarak kabul veya reddedilen kalıplaşmış kurumlardır. Örneğin; öğrencilik statüsü, memurluk statüsü gibi.

S

İstihdam şartından ne anlaşılır? Açıklayınız?

İstihdam şartından anlaşılması gereken, kamu görevlisi olan kişinin kamu tüzel kişisine kamu hukuku bağı ile bağlanması ve bu bağ ile çalışması anlamına gelmektedir.

S

Memurluğun meslek olarak kabul edilmesinin sonuçları nelerdir?

Bunlardan birincisi, katılımcı demokrasi açısından eleştirilmekle beraber, siyasi iktidar ile memur ara- sında bir bağ olmaması ve bu sebeple siyasi iktidarın el değiştirmesinin memurları etkilememesi; ikincisi, memuriyetin meslek olarak kabul edilmesinin memurların tarafsız olmalarını gerektirmesi; üçüncüsü ise memurluğun meslek olarak kabul edilmesinin, devlet memurlarının tabi olacağı hukuk kurallarının önceden objektif olarak belirlenmesini zorunlu kıl- masıdır

S

Devlet Memurları Kanunu ne zaman yürürlüğe girmiş ve amacını nasıl açıklayabiliriz?

Devlet Memurları Kanunu 1965 ‘te Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanun’un 2. maddesinde, kanunun amacı olarak, “Devlet memurlarının hizmet şartlarını, niteliklerini, atanma ve yetiştirilmelerini, ilerleme ve yükselmelerini, ödev, hak, yüküm ve sorumluluklarını, aylıklarını ve ödeneklerini ve diğer özlük işlerini düzenler”

S

Devlet memurları kanununun dayandığı temel ilkeler nelerdir.

Devlet memurları kanununun dayandığı temel ilkeler; sınıflandırma, kariyer ve liyakat ilkeleridir.

S

Devlet Memurları Kanunu’nda tesis edilen sınıflarlardan 5 tanesini yazınız?

Genel idare hizmetleri sınıfı, teknik hizmetler sınıfı, sağlık hizmetleri ve yardımcı sağlık hizmetleri sınıfı, eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfı, avukatlık hizmetleri sınıfı, din hizmetleri sınıfı, emniyet hizmetleri sınıfı, jandarma hizmetleri sınıfı, sahil güvenlik hizmetleri sınıfı, yardımcı hizmetler sınıfı, mülki idare amirliği hizmetleri sınıfı, millî istihbarat hizmetleri sınıfıdır.

S

Memurlarda kaç tür  sınıflandırma sistemi bulunmaktadır. İsimleriyle birlikte belirtiniz?  

Memurların sınıflandırılmasında, kadro sınıflandırması ile rütbe veya personel sınıflandırması olmak üzere başlıca iki tür sınıflandırma sistemi uygulanmaktadır.

S

Memurlarda lise ve 4 yıllık üniversiteyi bitirenler, hangi derece ve kademe ile göreve  başlarlar?

 

Lise         derece: 13/ Kademe:3

4Yıllık yüksek öğrenim : derece:9 / Kademe: 1

S

İlkokulu bitirenler ve 6 yıllık Yükseköğrenimi bitirenlererin yükselinebileceği en üst  derece hangisidir?

 

İlkokulu bitirenler: 7

6 yıllık Yükseköğrenimi bitirenler: 1

S

Kamu hizmetleri görevindeki  uygulanmalarda devlet memurlarını güvenliğe sahip kılan liyakat ve ehliyet nasıl tanımlanabilir?

 

Liyakat, kişinin göreve layık bulunması ile ilgili soyut değerleri taşıyabilme hâlidir. Liyakat ve ehliyet birbiriyle oldukça ilişkili iki kavramdır. Ehliyet ise, bir iş veya mesleği icra edebilmek için sahip olun- ması gereken fiziksel nitelikler, eğitim ve deneyim gibi ölçülebilen somut gelişmeleri kapsar

S

Özel kanun ve genel kanun arasında ortaya çıkacak çatışma çözücü kuralları nasıl açıklayabiliriz.

Kanunlar arasında çatışma çözücü bir kural niteliğinde olan bu ilkeye, “Lex specialis derogat legi generali (Özel kanun genel kanunları ilga eder)” ilkesi adı verilmektedir

S

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na göre kaç çeşit istihdam türü vardır ve   hangileridir?

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4. maddesinde istihdam şekilleri düzenlenmiştir. Söz konusu madde uyarınca, kamu hizmetleri; memurlar, sözleşmeli personel, geçici personel ve işçiler eliyle gördürülür.

S

Sözleşmeli personel hangi durum ve  koşullarda çalıştırılır.

Sözleşmeli personel, kalkınma planı, yıllık program ve iş programlarında yer alan önemli projelerin hazırlanması, gerçekleştirilmesi, işletilmesi ve işlerliği için şart olan, zaruri ve istisnai hâllere münhasır olmak üzere özel bir meslek bilgisine ve ihtisasına ihtiyaç gösteren geçici işlerde, Cumhurbaşkanınca belirlenen esas ve usuller çerçevesinde, ihdas edilen pozisyonlarda, mali yılla sınırlı olarak sözleşme ile çalıştırılmasına karar verilen ve işçi sayılmayan kamu hizmeti görevlileridir.

S

Devlet Memurları Kanunu dışında, kendi özel kanunları olan ve buna  tabi olan kamu görevlileri hangileridir.

Anayasa Mahkemesi üye ve yedek üyeleri ile raportörleri; hakimlik ve savcılık mesleklerinde veya bu mesleklerden sayılan görevlerde bulunanlar, Danıştay ve Sayıştay meslek mensupları ve Sayıştay savcı ve yardımcıları, Üniversitelerin, İktisadi ve Ticari İlimler Akademilerinin, Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademilerinin, Devlet Güzel Sanatlar Akademilerinin, Türkiye ve Orta - Doğu Amme İdaresi Enstitüsünün öğretim üye ve yardımcıları, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası üyeleri, Genelkurmay Mehteran Bölüğü Sanatkârları, Devlet Tiyatrosu ile Devlet Opera ve Balesi ve Belediye Opera ve tiyatroları ile şehir ve be lediye konservatuvar ve orkestralarının sanatkâr memurları, uzman memurları, uygulatıcı uzman me murları ve stajyerleri; Spor-Toto Teşkilatında çalışan personel; subay, astsubay, uzman jandarma, uzman erbaş ve sözleşmeli erbaş ve erler ile Emniyet Teşkilatı mensupları özel kanunları hükümlerine tabidir”.