KAMU PERSONEL HUKUKU - Deneme Sınavı - 9

1982 Anayasası’nın “Hakimlik ve savcılık teminatı” kenar başlıklı 139. maddesinde hakimlerin ve savcıların azledilemeyeceği, yasa ile belirlenen yaştan önce
emekli edilemeyeceği, mahkemenin ya da kadrosunun kaldırılması durumunda
hiçbir özlük hakkından yoksun bırakılamayacağı hüküm altına alınarak güçlü bir
statü güvencesine sahip kılınmışlardır. Hakim ve savcıların bağımsız ve tarafsız olması hakimlik ve savcılık teminatı içerisinde değildir.

1982 Anayasası’nın “Hakimlik ve savcılık mesleği” kenar başlıklı 140. maddesinde, hakim ve savcılık mesleği ve personel rejimine ilişkin temel ilkeler kabul
edilmiştir. Bu ilkeler şunlardır;
• Hâkimler ve savcılar adli ve idari yargı hâkim ve savcıları olarak görev yaparlar; bu görevler meslekten hâkim ve savcılar eliyle yürütülür,
• Hâkimler, mahkemelerin bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı esaslarına göre
görev ifa ederler,
• Hâkim ve savcıların nitelikleri, atanmaları, hakları ve ödevleri, aylık ve
ödenekleri, meslekte ilerlemeleri, görevlerinin ve görev yerlerinin geçici
veya sürekli olarak değiştirilmesi, haklarında disiplin kovuşturması açılması ve disiplin cezası verilmesi, görevleriyle ilgili veya görevleri sırasında işledikleri suçlarından dolayı soruşturma yapılması ve yargılanmalarına karar
verilmesi, meslekten çıkarmayı gerektiren suçluluk veya yetersizlik halleri
ve meslek içi eğitimleri ile diğer özlük işleri mahkemelerin bağımsızlığı ve
hâkimlik teminatı esaslarına göre kanunla düzenlenir,
• Hâkimler ve savcılar 65 yaşını bitirinceye kadar hizmet görürler; askerî
hâkimlerin yaş haddi, yükselme ve emeklilikleri kanunda gösterilir,
• Hâkimler ve savcılar, yasada belirtilenlerden başka, resmî ve özel hiçbir görev alamazlar,
• Hâkimler ve savcılar idari görevleri yönünden Adalet Bakanlığı’na bağlıdırlar,
• Hâkim ve savcı olup da adalet hizmetindeki idari görevlerde çalışanlar,
hâkimler ve savcılar hakkındaki hükümlere tabidirler; bunlar, hâkimler
ve savcılara ait esaslar dairesinde sınıflandırılır ve derecelendirilirler,
hâkimlere ve savcılara tanınan her türlü haklardan yararlanırlar

Hâkimler ve Savcılar Kurulu, Anayasa (madde 159) ve ilgili Yasa’nın hükümleri çerçevesinde, 13 üyeden oluşur.

Hakimler ve Savcılar Kurulunun başkanı, Adalet Bakanıdır

Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun temel görevi, hâkim ve savcıların personel rejimini düzenlemek ve yönetmektir. Yasa’da personel rejiminin genel sorumlusunun Kurul olduğu ve genel yetkinin Kurulda olduğu açıkça hüküm altına
alınmıştır; “Kanunlarda açıkça Bakanlığa verilenler dışında, hâkim ve savcıların
tüm özlük işleri, Kurul tarafından yerine getirilir” (madde 4/2). Kurulun genel
olarak görevleri şunlardır (madde 4/1);
(1)Adalet Bakanlığının, bir mahkemenin kaldırılması ya da yargı çevresinin
değiştirilmesi konusundaki tekliflerini karara bağlamak,
(2)Hâkim ve savcılarla ilgili olarak şu işlemlerini yapmak; (a) Mesleğe kabul
etme, (b) Atama ve nakletme, (c) Geçici yetki verme, (d) Her türlü yükselme ve birinci sınıfa ayırma, (e) Kadro dağıtma, (f) Meslekte kalmaları
uygun görülmeyenler hakkında karar verme, (g) Disiplin cezası verme, (h)
Görevden uzaklaştırma,
(3)Bakanlık merkez, bağlı ve ilgili kuruluşları ile uluslararası mahkemeler veya
kuruluşlarda görev yapan hâkim ve savcılar; geçici yetki veya görevlendirme
ile başka bir kurum, kurul veya kuruluşta çalışan hâkim ve savcılar; idari
görevleri yönünden savcılar; komisyon işlerine yönelik görevleri yönünden
adalet komisyonu başkan ve üyeleri hariç olmak üzere, hâkim ve savcıların
görevlerini; yasa, tüzük, yönetmelik ve genelgelere (hâkimler için idari nitelikteki genelgelere) uygun olarak yapıp yapmadıklarını denetlemek; görevlerinden dolayı veya görevleri sırasında suç işleyip işlemediklerini, hâl ve eylemlerinin sıfat ve görevleri icaplarına uyup uymadığını araştırmak ve gerektiğinde haklarında inceleme ve soruşturma işlemlerini yürütmek,
(4)Hâkim ve savcılarını mesleğe kabul etme, atama ve nakletme, geçici yetki
verme, yükselme ve birinci sınıfa ayırma, kadro dağıtma, meslekte kalmaları
uygun görülmeyenler hakkında karar verme, disiplin cezası verme, görevden
uzaklaştırma ile hâkim ve savcılar hakkında denetim, araştırma, inceleme ve
soruşturma yapılması konularına münhasır olmak üzere genelge düzenlemek,
(5)Yargıtay ve Danıştaya üye seçmek,
(6)Anayasa ve yasalarla verilen diğer görevleri yerine getirmek.

"Yükseköğretim kurumları içinde siyasi parti faaliyetinde bulunmak veya siyasi parti propagandası yapmak" fiili 2547 sayılı Kanun kapsamındaki kamu görevlileri için kınama cezasını gerektiren fiillerden sayılmıştır.

"Görevi sebebiyle veya görevi sırasında doğrudan veya dolaylı olarak her
ne ad altında olursa olsun menfaat sağlamak, iş sahiplerinden veya öğrencilerden borç para istemek veya almak" fiili 2547 sayılı Kanun kapsamındaki kamu görevlileri için kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektiren fiiller arasında sayılmıştır.

"Amire, iş arkadaşlarına, personeline, hizmetten yararlananlara veya öğrencilerine fiili saldırıda veya cinsel tacizde bulunmak" 2547 sayılı Kanun kapsamındaki kamu görevlileri için kamu görevinden çıkarma cezasını gerektiren fiillerden birisidir.

Yükümlüler askeri hizmet rejiminde askeri personelden farklı bir sınıfa aittirler. Doğru cevap D'dir.

Albaylıktan tuğgeneral/tuğamiral rütbelerine terfiler ile general ve amirallikte bir üst rütbeye terfiler ve atamalar Cumhurbaşkanınca yapılır. Doğru cevap E'dir.

Rütbeye mahsus en az bir yıllık sicili bulunmak koşulu bulunmaktadır. Doğru cevap E'dir.

I ve II doğrudur. Hâkimler ve savcılar, yasada belirtilenlerden başka, resmî ve özel hiçbir görev alamazlar ve Adalet Bakanlığı'na bağlıdırlar. Doğru cevap A'dır.

Hâkimler ve Savcılar Kurulu üyeleri, dört yıl için seçilir. Süresi biten üyeler, bir kez daha seçilebilir.

Hâkim ve savcıların mesleğe alınma koşullarından herhangi birini taşımadıklarının sonradan anlaşılması sonucu hizmetle ilişkisi kesilir. Doğru cevap E'dir.

1982 Anayasası’nın 68. maddesine göre, Silâhlı Kuvvetler mensupları siyasi partilere üye olamazlar. Silâhlı Kuvvetler mensupları aynı zamanda sendikaya da üye olamazlar. Doğru cevap D seçeneğidir.

Harp okullarında eğitim, lisans düzeyinde ve parasız yatılı olarak yapılır. Öğrencilerin yönetmelikte tespit edilecek ihtiyaçları devlet tarafından karşılanır. Bu kurumlardan mezun olan öğrenciler, teğmen rütbesi ile Silâhlı Kuvvetlere atanırlar (madde 37/d). Doğru cevap A seçeneğidir.

Subaylardan, asteğmen ile albay rütbeleri arasında rütbe terfileri, Milli Savunma Bakanı tarafından yapılır. Albaylıktan tuğgeneral/tuğamiral rütbelerine terfiler ile general ve amirallikte bir üst rütbeye terfiler ve atamalar Cumhurbaşkanınca yapılır. Doğru cevap C seçeneğidir.

General ve amirallerin üst rütbeye terfileri, farklı esas ve usullere tabidir. Bu çerçevede, general ve amirallerin üst rütbeye terfilerinin koşulları şunlardır; rütbeye mahsus bekleme süresini tamamlamış olmak; rütbeye mahsus en az bir yıllık sicili bulunmak; üst rütbe kadrosunda Yasa ile belirlenmiş oranlar içinde açık bulunmak; Yüksek Askerî Şura tarafından Yasa’da belirlenen esaslara göre seçilmiş olmak; Subay Sicil Yönetmeliği’nde belirtilen kıt’a hizmetini yapmış olmak. Ayrıca, korgeneral ve koramiralliğe yükselebilmek için harp akademileri öğrenimini başarı ile bitirmiş bulunmak ve aynı zamanda Kara Kuvvetlerinde muharip sınıfı general, Deniz Kuvvetlerinde güverte veya deniz sınıfı amiral ve Hava Kuvvetlerinde pilot sınıfı general olmak gerekir. Rütbeye mahsus en az bir yıllık sicilin bulunması yeterlidir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Hâkimler ve Savcılar Kurulu, Anayasa ve ilgili Yasa’nın hükümleri çerçevesinde, 13 üyeden oluşur. Doğru cevap E seçeneğidir.

Hâkim ve savcılara verilebilecek disiplin cezaları şunlardır: Uyarma, görevde daha dikkatli olması gerektiğinin yazı ile bildirilmesidir. Aylıktan kesme, izinsiz veya kabul edilir mazereti olmaksızın göreve (1 veya 2 gün) gelmeyenlerin aylıklarından her gün için bir günlüğünün kesilmesidir. Kınama, belli bir eylem veya davranışın kusurlu sayıldığının yazı ile bildirilmesidir. Kademe ilerlemesini durdurma, ilgilinin bulunduğu kademede, ilerlemesinin bir yıl süre ile durdurulmasıdır. Derece yükselmesini durdurma, ilgilinin bir üst dereceye yükselmesinin iki yıl süre ile durdurulmasıdır. Yer değiştirme, bulunulan bölgenin en az bir derece altındaki bir bölgeye o bölgedeki asgari hizmet süresi kadar kalmak üzere atanmak suretiyle görev yerinin değiştirilmesidir. Meslekten çıkarma, bir daha mesleğe alınmamak üzere göreve son verilmesidir. Doğru cevap C seçeneğidir.