KAMU PERSONEL HUKUKU - Deneme Sınavı - 4

Bu istihdam biçiminin toplam kamu personeli içerisindeki oranı, %11 seviyesine çıkmış; en düşük %3,5 seviyesini de görmüştür. Bu dalgalı seyir esas itibariyle 2011 ve 2013 yıllarında sözleşmeli personelin istekleri halinde memur kadrolarına geçirilmesine dayanmaktadır. 02/06/2011 tarihli ve 632 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Devlet Memurları Kanunu’na eklenen geçici 37. madde ile belediyelerde istihdam edilenler hariç olmak üzere sözleşmeli personel pozisyonunda çalışan personelin istekleri hâlinde memur kadrolarına atanması olanağı getirilmiştir. Bu düzenleme ile sözleşmeli personelin toplam kamu personeli içerisindeki oranı yarı yarıya düşerek, 2007 yılı düzeyine inmiştir.

Kadro karşılığı sözleşmeli personel uygulaması, 1980 sonrası başlamıştır. Bu statüde, personelin Devlet Memurları Kanunu ve 190 sayılı Genel Kadro Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararname çerçevesinde ihdas edilmiş bir memur kadrosuna ataması yapılması, ancak aynı zamanda mali haklara ilişkin idare ile bir sözleşme imzalaması durumu söz konusudur. Bu istihdam biçiminde, personel, aynı anda statü hukuku ve sözleşme ilişkisi ile çalıştırılmaktadır. Personelin her iki istihdam türü ile istihdamı hukuki açıdan tartışmalıdır. Kadro karşılığı sözleşmeli personel memurluğun güvencesine sahiptir, ancak mali haklar açısından sözleşme ilişkisi ile çalıştırılmaktadır. Kadro karşılığı sözleşmeli personel istihdamı, esas olarak 1980 sonrasında reel olarak gerileyen memur maaşları karşısında, bazı kamu personelinin yüksek maaşlarla çalıştırılmasını amaçlayan bir uygulamadır.

Sözleşmeli personelin işe alınmada taşıması gereken genel ve özel koşullar Kararname ile belirlenmiştir (madde 7). Buna göre sözleşmeli personelin taşıması gereken genel koşullar, Devlet Memurları Kanunu’nun 48. maddesindeki genel koşullardan farklı olarak “Türk vatandaşı olmak” ve askerlik koşulu yer almamakta ancak, Devlet Memurları Kanunu’nda artık yer almayan “bedensel engel ile engelli olmamaları” hükmü bulunmaktadır.

Sözleşmeli personel istihdam biçimi, 1965 tarihli Devlet Memurları Kanunu’nun ilk biçiminde yer almıştır. Buna göre doğru cevap B şıkkıdır.

399 sayılı Kararname ile hüküm altına alınan sözleşmeli personelin ödev ve sorumlulukları şunlardır; Tarafsızlık, Kaynakları Verimli ve Kârlı Kullanmak, Gizli Bilgileri Açıklamamaktır. 

Toplu eylem ve hareketlerde bulunmamak, sözleşmeli personelin ödev ve sorumlulukları arasında değil genel yasakları arasındadır.

İdari hizmet sözleşmesinin unsurları şunlardır: 1) Taraflardan biri idaredir, 2) İdarenin karşı tarafa göre üstünlüğü söz konusudur ve 3) Sözleşmenin konusu kamu hizmetinin yürütülmesidir. Buna göre doğru cevap E şıkkıdır.

2018 yılı itibariyle, sözleşmeli personelin toplam sayısı 292.993 ve toplam kamu personeli içerisindeki oranı ise %7,3’dür. Buna göre doğru cevap A şıkkıdır.

Sözleşmeli personel, kalkınma planı, yıllık program ve iş programlarında yer alan önemli projelerin hazırlanması, gerçekleştirilmesi, işletilmesi ve işlerliği için şart olan, zaruri ve istisnai hallere münhasır olmak üzere özel bir meslek bilgisine ve ihtisasına ihtiyaç gösteren geçici işlerde çalıştırılır. Ayrıca bu kişiler, mali yılla sınırlı olarak sözleşme ile çalıştırılmasına karar verilen ve işçi sayılmayan kamu hizmeti görevlileridir. Bu kişiler, Bakanlar Kurulunca belirlenen esas ve usuller çerçevesinde kurumun teklifi ve Devlet Personel Başkanlığının görüşü üzerine Maliye Bakanlığının verdiği vize doğrultusundaki pozisyonlarda çalıştırılırlar. Buna göre doğru cevap B şıkkıdır.

Kamu İktisadi Teşebbüslerinde görev yapan sözleşmeli personelin genel yasakları şunlardır; Grev Yasağı, Başka İş ve Hizmet Yasağı, Hediye Alma ve Menfaat Sağlama Yasağı, Basına Bilgi veya Demeç Verme Yasağı, Siyasi Faaliyet Yasağı, Toplu Eylem ve Hareketlerde Bulunma Yasağıdır.

Genel esas ve usuller dışında, genel kuralın istisnası olarak kamu idareleri, sözleşmeli personel olarak polis istihdam edemez. Buna göre doğru cevap E şıkkıdır.

Sözleşmeli personelin taşıması gereken genel koşullar şunlardır; kamu haklarından mahrum bulunmamak; mahkûm olmamak; askerlikle ilişkisi bulunmamak; akıl hastalığı bulunmamak. Sözleşmeli personelin işe alınmasında, memurlarda aranan üç genel koşul aranmamaktadır. Bunlar; Türk Vatandaşı olmak; yaş ve öğrenim koşuludur. Buna göre doğru cevap D şıkkıdır.

Devlet Memurları Kanunu’nun 4/D maddesi ile kamuda işçi istihdamının esasları düzenlenmiştir.

Kamu kurum ve kuruluşları, ÖSYM tarafından yapılan merkezi yerleştirme suretiyle alınanlar haricinde, istihdam edilecek sözleşmeli personele ilişkin olarak, boş sözleşmeli personel pozisyon unvan ve sayısını, bu pozisyonlarda istihdam edileceklerde aranacak nitelikleri, pozisyonlara yapılacak yerleştirme usulünü, sınavla alınacaklarda sınavın yeri, tarihi, türü, konuları ile diğer hususları yerleştirme veya sınav tarihinden en az 15 gün önce Türkiye çapında yayımlanan yüksek tirajlı gazetelerden birinde ve varsa resmî internet sitelerinde ilan ederler. Buna göre doğru cevap B şıkkıdır.

Geçici işçi, mevsimlik veya kampanya işlerinde ya da orman yangınıyla mücadele hizmetlerinde ilgili mevzuatına göre geçici iş pozisyonlarında altı aydan az olmak üzere belirli süreli iş sözleşmeleriyle çalıştırılan personeldir. Buna göre doğru cevap C şıkkıdır.

Kamuda işçi alımlarının yönetiminden genel sorumlu kurum, Türkiye İş Kurumudur. Buna göre doğru cevap B şıkkıdır.

Kamuda sürekli veya geçici işçi alınmasına ilişkin usul ve esaslar, 2009 tarihli ve Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren, Kamu Kurum ve Kuruluşlarına İşçi Alınmasında Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ile belirlenmiştir. Yönetmeliğin 6. maddesine göre, kamuda işçi alımlarının yönetiminden genel sorumlu kurum, Türkiye İş Kurumudur.

2017 yılında, merkezi yönetim içerisinde yer alan kamu kurum ve kuruluşlarında 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve diğer mevzuattaki hükümler uyarınca personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım sözleşmeleri kapsamında yükleniciler tarafından 4/12/2017 tarihi itibarıyla çalıştırılmakta olan taşeron işçilerin kamu kurum ve kuruluşunun bünyesine sürekli işçi pozisyonlarına geçmesi hakkı tanınmıştır. Buna göre doğru cevap E şıkkıdır.

Yönetmelik çerçevesinde işçi olmak için gereken şartlar şunlardır; “a) 2527 sayılı Türk Soylu Yabancıların Türkiye’de Meslek ve Sanatlarını Serbestçe Yapabilmelerine, Kamu, Özel Kuruluş veya İşyerlerinde Çalıştırılabilmelerine İlişkin Kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla Türk vatandaşı olmak, b) 18 yaşını tamamlamış olmak, c) Affa uğramış olsa bile Devlet’in güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, millî savunmaya karşı suçlar, Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkûm olmamak, ç) Kamu kurum ve kuruluşlarının özel kanunlarında yer alan özel şartları taşımak”.

Türk Kamu Personel Rejiminde, görevin niteliği itibarıyla aslî ve sürekli görevler memurlar aracılığıyla yürütülür. Memurlar, aynı zamanda yukarıdaki ünitelerde açıkladığımız gibi, istihdam biçimi olarak sürekli nitelikte, statü hukuku çerçe­vesinde istihdam edilirler. Sözleşmeli personel ise memurların tersine, istihdam biçimi açısından “geçicidirler” ve akdi ilişki ile çalıştırılırlar; işin niteliği itibarıyla tâlî görevleri yürütürler. Sözleşmeliliğin özünü, yaptıkları işin niteliği itibarıyla tâlîlik, istihdam açısından geçicilik, dolayısıyla güvencesizlik ifade eder. Doğru cevap A’ dır.

Çekilme, devlet memurunun, bağlı olduğu kuruma yazılı olarak başvurarak, memurluktan çekilme isteğinde bulunması neticesinde çekilme isteğinin kabulü ile memuriyetinin sona ermesidir. Çekilmiş sayılma, memurun yazılı müracaatı olmamakla birlikte, mazeretsiz olarak görevini terk etmesi ve bu terkin de kanunda belirtilen belli bir süre boyunca devam etmesi neticesinde, memuriyetinin sona ermesi anlamına gelmektedir. Memurluktan çıkarılma, memurluktan çıkarılma Kanun’un 98/a bendinde sayılmakla birlikte, devlet memurluğundan çıkarılma sebepleri, Kanun’un 125. maddesinde sayılmıştır. Çünkü, memurluktan çıkarılma, bir disiplin yaptırımıdır. Doğru cevap A' dır.