KAMU ÖZEL KESİM YAPISI VE İLİŞKİLERİ

6102 Sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 1531. maddesi ortaklıkları (şirketleri); “kollektif ortaklık”, “komandit ortaklık”, “anonim ortaklık”, “sermayesi paylara bölünmüş komandit ortaklık”, “limitet ortaklık” ve “kooperatif ortaklık” olarak sınıflandırmıştır. Buna göre doğru cevap D dir.

Özel işletmeler hukuksal yapıları bakımından; tek kişi işletmeleri, şirketler, kooperatifler, dernek ve vakıf işletmeleri olmak üzere dört gruba ayrılır. Doğru cevap B dir.

Tek kişinin sahibi olduğu bu işletmeler, en çok görülen işletme türüdür. İşletmenin sahibi her türlü işletme faaliyetlerine tek başına karar verir, uygular ve denetler. İşletmenin kârları ve riskleri de tek başına işletme sahibine aittir. Tek kişi işletmeleri TTK’nin tacir, esnaf, sanayici ve serbest meslek erbabı gibi kişiler tarafından kurulan ve işletilen işletmelerdir. Buna göre doğru cevap C dir.

Bir işletmenin ortaklık sayılabilmesi için aşağıdaki gibi özelliklere sahip olması gerekir:
• Ortaklığı kuran kişilerin sayısı birden fazla olmalıdır.
• Ulaşılmak istenen ortak bir amaç bulunmalıdır.
• Ortak amaca ulaşmak için ortaklar aralarında bir anlaşma (sözleşme) yapmalıdır.
• Belirlenen amaca ulaşmak için para, mal, emek ve sermaye konulmalıdır. Buna göre doğru cevap E dir.

B,C,D, ve E seçeneklerinde verilen bilgiler Şahıs şirketlerinin özelliklerini taşımaktadır bu nedenle doğru cevap A dır.

Kamu işletmelerinin kuruluş amaçları şunlardır:
• Kamu kurumlarına gelir sağlamak,
• İstihdama katkıda bulunmak,
• Gelişmemiş veya az gelişmiş yörelerin sosyal, kültürel ve ekonomik yönden gelişmesini sağlamak,
• Ülkenin ekonomik kalkınmasını hızlandırmak. Buna göre doğru cevap A dır

İktisâdi kamu kurumları, ticaret, sanayi, tarım ve madencilik gibi ekonomik alanlarda faaliyetlerde bulunmak üzere kamu sermayesi ya da katkısı ile kanuna veya idarî işlemlere dayalı olarak kurulup işletilen kamu teşebbüslerdir. İktisâdi kamu kurumlarının temel amacı, devletin ekonomik faaliyetlere girişimci olarak katılmasıyla ortaya çıkan kurumlardır. Bu bağlamda cevap B dir.

Hukukî temelde, kanunlara göre ülkemizde kurulan yabancı sermayeli işletmeler aşağıdaki gibi dört başlık altında toplanmaktadır:
• Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanununa Göre Kurulan İşletmeler,
• Petrol Kanununa Göre Kurulan İşletmeler,
• 1567 Sayılı Yasaya Göre Kurulan İşletmeler,
• Uluslararası Anlaşmalarla Kurulan İşletmeler

Bu bağlamda cevap E dir.

Devletin ekonomiye müdahale aracı olan KİT’lerin kuruluş nedenleri şunlardır:
• Özel girişimin yetersizliği. Özellikle kalkınma sürecine geç girmiş ülkelerde, sermaye piyasasının yetersizliği, gelişmiş bir müteşebbis sınıfının eksikliği gibi nedenlerle, devlet özel sektörün faaliyet alanına girebilmektedir.
• Özel tekellerin oluşmasını engellemek. Büyük ölçekli sermaye, yatırım ve örgütlenme gerektiren alanlarda devlet iktisadi faaliyetlere girebilmektedir.
• Makro ekonomik hedefleri gerçekleştirmek. İşsizlik ve enflasyonla mücadele edebilmek amacıyla, KİT’ler kurulabilmektedir.
• Teknik yetersizlik. Teknik olarak, bazı kamu hizmetlerinin karmaşıklığı nedeniyle devletin klâsik örgüt yapısının dışında, özerk bir biçimde örgütlenmesine gerek duyulabilmektedir.
• Devlete gelir sağlamak. Milli Piyango, Spor-Toto/Loto gibi talih oyunları, hava yolları ve telekomünikasyon gibi ulusal prestij sağlayan konular, daha önce kurulmuş teşebbüsleri devam ettirmek. Bu bilgiler ışığında doğru cevap D dir.

Uluslararası anlaşmalara göre kurulan işletmeler, ülkemizin diğer ülkelerle yaptığı ikili (karşılıklı) anlaşmalar veya çok taraflı anlaşmalar çerçevesinde kurulan işletmelerdir. Bu işletmeler anlaşmaların çeşidi ve kapsamına göre anlaşmada belirlenen hak ve ayrıcalıklardan yararlanarak karşılıklı sermaye yatırımlarına imkân verilmesi ve ticarî ilişkilerin geliştirilmesi amacının sonucu olarak kurulup faaliyette bulunurlar. Bu bağlamda doğru cevap B dir.

Tarım, ormancılık, avcılık ve balıkçılık işletmeleri Üretilen Mal ve Hizmet Türüne Göre İşletmelere girer.

Adî ortaklıklarda, şirketin kararları oybirliği ile alınır.

Anonim Şirket, Limited Şirket ve Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirket, Sermaye Şirketleridir.

Limited şirketlerde ortakların sayısı elli kişiyi aşamaz.

Kredi Kooperatifleri, ortaklarına kredi vermek ya da kredi bulmak amacı ile kurulurlar. Üç grupta toplanırlar:

Katma bütçeli dairelere bağlı işletmeler; Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı devlet kitapları basım evi, devlet üreme çiftliği, Sağlık Bakanlığı'na bağlı hastanelerdir.

Kamu İktisadi Teşebbüsleri'nin Yönetim Kurulu, bir başkan ve beş üyeden oluşmaktadır.

İktisadi Devlet Teşekkülleri deyimi ilk kez 1938 yılında çıkarılan 3460 sayılı yasada yer almıştır.

Kamu İktisadi Kuruluşları, Genel muhasebe kanununa ve Sayıştay denetimine tabi değil, özel hukuk hükümlerine tabidirler.

Etibank'ın bağlı olduğu ortaklıklar; Karadeniz Bakır İşletmeleri A.Ş. ve Çinko Kurşun Sanayii A.Ş.'dir.