KAMU ÖZEL KESİM YAPISI VE İLİŞKİLERİ

Uluslararası kuruluşların başında siyasî alanda faaliyet gösteren uluslararası kuruluşlar gelir. Siyasî alanda faaliyet gösteren uluslararası kuruluşlar çok sayıdadır ve bunlar dünya siyaseti üzerinde yerine göre belirleyici, yerine göre ise etkileyici rol oynar. Bu kurumlardan bazıları şunlardır: Avrupa Patent Ofisi (EPO), Asya-Avrupa Kıtası Buluşmaları (ASEM), Asya-Avrupa Kıtası Kuruluşu (ASEF), Asya Karşılıklı Tedbir ve Güvenlik Önlemleri Konferansı (CICA), Avrupa Birliği (AB, EU), Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilâtı (AGİT, OSCE), Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM, ECHR), Avrupa Sivil Havacılık Konferansı (ECAC), Avrupa Konseyi (EU), Birleşmiş Milletler (BM, UN), Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN), Güneydoğu Avrupa İşbirliği İnisiyatifi Uluslararası Kafkasya Etnik İlişkiler, İnsan Hakları ve Jeopolitiği Kurumu (IACERHRG), İnterpol ve İslâm Konferansı Örgütü (İKÖ).

Ekonomik ve teknik alanda faaliyette bulunan uluslararası kuruluşlar ise dünya ekonomisini yönlendirmede etkili olan kuruluşlardır ve bunların genel merkezleri genellikle batılı gelişmiş ülkelerdedir. Dünya Ticaret Örgütü (WTO), Dünya Ekonomik Forumu (WEF), Ekonomik İşbirliği Teşkilâtı (ECO), Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD), Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesine İlişkin Malî Çalışma Grubu (FATF), Karadeniz Ülkeleri Ekonomik İşbirliği Teşkilâtı (BSEC), Uluslararası Para Fonu (IMF) bunlardan bazılarıdır. Uluslararası kuruluşlardan bazıları askeri alanda faaliyette bulunurlar. Askeri alanda faaliyette bulunan uluslararası kuruluşlar şunlardır: Karadeniz Deniz İş Birliği Görev Grubu, Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO).

Bazı uluslararası kuruluşlar ise teknik alanda faaliyet gösterirler. Teknik alanda faaliyet gösteren uluslararası kuruluşlar ise şunlardır: Avrupa Patent Ofisi (EPO), Avrupa Sivil Havacılık Konferansı (ECAC), Avrupa Telekomünikasyon Standartları Enstitüsü (ETSI), Avrupa Yayın Birliği (EBU), Dünya Posta Birliği (UPU), Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU), Uluslararası kuruluşlardan bazıları sportif alanda faaliyette bulunur. Bu kuruluşlara Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA), Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği (FIFA), Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) örnek olarak gösterilebilir.

Uluslararası kuruluşların başında siyasî alanda faaliyet gösteren uluslararası kuruluşlar gelir. Siyasî alanda faaliyet gösteren uluslararası kuruluşlar çok sayıdadır ve bunlar dünya siyaseti üzerinde yerine göre belirleyici, yerine göre ise etkileyici rol oynar. Bu kurumlardan bazıları şunlardır: Avrupa Patent Ofisi (EPO), Asya-Avrupa Kıtası Buluşmaları (ASEM), Asya-Avrupa Kıtası Kuruluşu (ASEF), Asya Karşılıklı Tedbir ve Güvenlik Önlemleri Konferansı (CICA), Avrupa Birliği (AB, EU), Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilâtı (AGİT, OSCE), Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM, ECHR), Avrupa Sivil Havacılık Konferansı (ECAC), Avrupa Konseyi (EU), Birleşmiş Milletler (BM, UN), Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN), Güneydoğu Avrupa İşbirliği İnisiyatifi Uluslararası Kafkasya Etnik İlişkiler, İnsan Hakları ve Jeopolitiği Kurumu (IACERHRG), İnterpol ve İslâm Konferansı Örgütü (İKÖ).

Ekonomik ve teknik alanda faaliyette bulunan uluslararası kuruluşlar ise dünya ekonomisini yönlendirmede etkili olan kuruluşlardır ve bunların genel merkezleri genellikle batılı gelişmiş ülkelerdedir. Dünya Ticaret Örgütü (WTO), Dünya Ekonomik Forumu (WEF), Ekonomik İşbirliği Teşkilâtı (ECO), Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD), Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesine İlişkin Malî Çalışma Grubu (FATF), Karadeniz Ülkeleri Ekonomik İşbirliği Teşkilâtı (BSEC), Uluslararası Para Fonu (IMF) bunlardan bazılarıdır. Uluslararası kuruluşlardan bazıları askeri alanda faaliyette bulunurlar. Askeri alanda faaliyette bulunan uluslararası kuruluşlar şunlardır: Karadeniz Deniz İş Birliği Görev Grubu, Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO).

Bazı uluslararası kuruluşlar ise teknik alanda faaliyet gösterirler. Teknik alanda faaliyet gösteren uluslararası kuruluşlar ise şunlardır: Avrupa Patent Ofisi (EPO), Avrupa Sivil Havacılık Konferansı (ECAC), Avrupa Telekomünikasyon Standartları Enstitüsü (ETSI), Avrupa Yayın Birliği (EBU), Dünya Posta Birliği (UPU), Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU), Uluslararası kuruluşlardan bazıları sportif alanda faaliyette bulunur. Bu kuruluşlara Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA), Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği (FIFA), Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) örnek olarak gösterilebilir.

Türkiye’nin de üyesi olduğu çok sayıda uluslararası kuruluş bulunmaktadır. Bunlardan bazıları sosyal ve ekonomik amaçlar için kurulmuşken bazıları ekonomik ve malî amaçlı olarak kurulmuşlardır. Ülkemizin de üyesi olduğu sosyal amaçlı kuruluşlara örnek olarak şunları verebiliriz: Asya-Avrupa Kıtası Kuruluşu (ASEF), Asya Karşılıklı Tedbir ve Güvenlik Önlemleri Konferansı (CICA), Avrupa Birliği (AB, EU), Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilâtı (AGİT, OSCE), Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM, ECHR), Avrupa Konseyi (COE), Birleşmiş Milletler (BM, UN) Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN), Güneydoğu Avrupa İşbirliği İnisiyatifi, Uluslararası Kafkasya Etnik İlişkiler, İnsan Hakları ve Jeopolitiği Kurumu (IACERHRG), Interpol, İslâm Konferansı Örgütü (İKÖ). Burada asıl kuruluş amacı üye ülkeleri sosyal açıdan desteklemek ve kuruluş amaçlarına uygun olarak eşgüdüm sağlamak olan bu kuruluşlardan yaşamımızda göreli önemi daha fazla olanlar üzerinde durulacaktır.

Uluslararası kuruluşların başında siyasî alanda faaliyet gösteren uluslararası kuruluşlar gelir. Siyasî alanda faaliyet gösteren uluslararası kuruluşlar çok sayıdadır ve bunlar dünya siyaseti üzerinde yerine göre belirleyici, yerine göre ise etkileyici rol oynar. Bu kurumlardan bazıları şunlardır: Avrupa Patent Ofisi (EPO), Asya-Avrupa Kıtası Buluşmaları (ASEM), Asya-Avrupa Kıtası Kuruluşu (ASEF), Asya Karşılıklı Tedbir ve Güvenlik Önlemleri Konferansı (CICA), Avrupa Birliği (AB, EU), Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilâtı (AGİT, OSCE), Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM, ECHR), Avrupa Sivil Havacılık Konferansı (ECAC), Avrupa Konseyi (EU), Birleşmiş Milletler (BM, UN), Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN), Güneydoğu Avrupa İşbirliği İnisiyatifi Uluslararası Kafkasya Etnik İlişkiler, İnsan Hakları ve Jeopolitiği Kurumu (IACERHRG), İnterpol ve İslâm Konferansı Örgütü (İKÖ).

Ekonomik ve teknik alanda faaliyette bulunan uluslararası kuruluşlar ise dünya ekonomisini yönlendirmede etkili olan kuruluşlardır ve bunların genel merkezleri genellikle batılı gelişmiş ülkelerdedir. Dünya Ticaret Örgütü (WTO), Dünya Ekonomik Forumu (WEF), Ekonomik İşbirliği Teşkilâtı (ECO), Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD), Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesine İlişkin Malî Çalışma Grubu (FATF), Karadeniz Ülkeleri Ekonomik İşbirliği Teşkilâtı (BSEC), Uluslararası Para Fonu (IMF) bunlardan bazılarıdır. Uluslararası kuruluşlardan bazıları askeri alanda faaliyette bulunurlar. Askeri alanda faaliyette bulunan uluslararası kuruluşlar şunlardır: Karadeniz Deniz İş Birliği Görev Grubu, Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO).

Bazı uluslararası kuruluşlar ise teknik alanda faaliyet gösterirler. Teknik alanda faaliyet gösteren uluslararası kuruluşlar ise şunlardır: Avrupa Patent Ofisi (EPO), Avrupa Sivil Havacılık Konferansı (ECAC), Avrupa Telekomünikasyon Standartları Enstitüsü (ETSI), Avrupa Yayın Birliği (EBU), Dünya Posta Birliği (UPU), Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU), Uluslararası kuruluşlardan bazıları sportif alanda faaliyette bulunur. Bu kuruluşlara Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA), Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği (FIFA), Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) örnek olarak gösterilebilir.

Avrupa Birliği’nin temelleri 1951 yılında, altı ülkenin katılımıyla oluşturulan Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğuna ve 1957 Roma Antlaşması’na dayanmaktadır. O dönemden bu yana, birlik yeni üyelerin katılımlarıyla büyümüş; var olan yetkilerine yeni görev ve sorumluluk alanları ekleyerek gücünü arttırmıştır. 1957 yılında Avrupa’nın birliğe dönüşme sürecinde iki yeni topluluk daha oluşturuldu: Bunlardan ilki, Gümrük Birliği işlemlerini sağlayan Avrupa Ekonomik Topluluğu ve diğeri de nükleer enerji çalışmalarını yürütmek için kurulan Avrupa Atom Enerjisi Topluluğudur. 1967 yılında imzalanan Brüksel Antlaşması ile var olan 3 topluluk Avrupa Topluluğu (AT) çatısı altında toplandı. 1973 yılında Avrupa Toplulukları Danimarka, İrlanda ve Birleşik Krallık’ı da içine alarak genişleme yoluna gitti. Avrupa Parlâmentosunun üyeleri arasında ilk demokratik, doğrudan seçimler 1979 yılında gerçekleştirildi.

1973 yılında Avrupa Toplulukları Danimarka, İrlanda ve Birleşik Krallık’ı da içine alarak genişleme yoluna gitti. Avrupa Parlâmentosunun üyeleri arasında ilk demokratik, doğrudan seçimler 1979 yılında gerçekleştirildi.

2002 yılında on iki üye ülke “Avro” adlı ortak bir para birimini benimsedi.

Avrupa’da malların ve iş gücünün serbest dolaşımını ekonomik ve malî işbirliğini içeren bu anlaşmaların asıl amacı, bu devletlerde serbest piyasa ekonomisinin geri dönülmez bir şekilde yerleştirilmesini sağlamaktır. Başlangıçta kuruluş amacı yıkıma uğrayan Avrupa’nın yeniden imarını sağlamak olan Avrupa Birliği’nin bugün hem sınırları hem de amaçları kuruluş amaçlarının ötesine geçmiştir. Avrupa Birliği’nin bugünkü amaçlarını aşağıdaki gibi belirleyebiliriz: •Üye ülkeler arasında mal, hizmet, sermaye ve işgücünün serbest dolaşımını sağlamak, •Üçüncü ülkelere karşı ortak bir gümrük ve ticaret politikası oluşturmak, •AB içinde rekabet ortamını koruyucu tedbirler almak, •Ortak ulaşım, enerji, çevre ve sosyal politikalar oluşturmak, •Ekonomik ve sosyal programları uygulamayı kolaylaştırmak için tek para birimine geçmek, •Dış ve iç güvenlik politikaları ve savunma gücü birliği oluşturmak, •Hakların korunması, yargıda işbirliğinin sağlanması konularında çalışmalar yapmak.

1990 yılında Demir Perde’nin yıkılması ile eski Doğu Almanya yeni Almanya’nın bir parçası olarak topluluğa katıldı. Doğu Avrupa’ya doğru gerçekleştirilen genişlemeyle birlikte, topluluğa katılmaya aday ülkelere uygulanmak amacıyla Kopenhag Kriterleri’nin kabul edilmesi üzerine görüş birliğine varıldı. 7 Şubat 1992 tarihinde Maastricht Antlaşması yürürlüğe sokuldu. Bu antlaşma ilk kez Avrupa Birliği terimini kullandı ve üç sütun adını verdiği uygulama alanlarını başlattı. Birliğe 1995 yılında, Avusturya, İsveç ve Finlândiya katıldı. 1997 tarihli Amsterdam Antlaşması, Maastricht Antlaşması’nın demokrasi ve dış politika başlıklarında iyileştirmeler yapmak için imzalandı. Amsterdam Antlaşması’nı 2001 yılında Nice Antlaşması izledi ve bu anlaşma birliğin doğu yönlü genişlemesini sağladı.

Bir ülkenin Avrupa Birliği’ne katılabilmesi için, 1993 yılında Kopenhag Liderler Zirvesi’nde belirlenen “Kopenhag Kriterleri”nin gereğini yerine getirmesi gerekir. Bu ölçütler; hukukun üstünlüğüne ve insan haklarına saygı gösteren istikrarlı bir demokrasi, birlik üyeleri ile rekabet edebilecek düzeyde sağlam temelli bir ekonomi ve Avrupa Birliği yasalarını da içeren üyelik koşullarının kabul edilmesidir. Bir aday ülkenin bu ölçütlere uyup uymadığının değerlendirilmesi, Avrupa Konseyinin görevidir. Diğer taraftan bir ülkenin birlikten çekilmesinin koşulları Lizbon Antlaşması ile belirlenmiştir.

1990 yılında Demir Perde’nin yıkılması ile eski Doğu Almanya yeni Almanya’nın bir parçası olarak topluluğa katıldı. Doğu Avrupa’ya doğru gerçekleştirilen genişlemeyle birlikte, topluluğa katılmaya aday ülkelere uygulanmak amacıyla Kopenhag Kriterleri’nin kabul edilmesi üzerine görüş birliğine varıldı. 7 Şubat 1992 tarihinde Maastricht Antlaşması yürürlüğe sokuldu. Bu antlaşma ilk kez Avrupa Birliği terimini kullandı ve üç sütun adını verdiği uygulama alanlarını başlattı. Birliğe 1995 yılında, Avusturya, İsveç ve Finlândiya katıldı. 1997 tarihli Amsterdam Antlaşması, Maastricht Antlaşması’nın demokrasi ve dış politika başlıklarında iyileştirmeler yapmak için imzalandı. Amsterdam Antlaşması’nı 2001 yılında Nice Antlaşması izledi ve bu anlaşma birliğin doğu yönlü genişlemesini sağladı.

Bir ülkenin Avrupa Birliği’ne katılabilmesi için, 1993 yılında Kopenhag Liderler Zirvesi’nde belirlenen “Kopenhag Kriterleri”nin gereğini yerine getirmesi gerekir. Bu ölçütler; hukukun üstünlüğüne ve insan haklarına saygı gösteren istikrarlı bir demokrasi, birlik üyeleri ile rekabet edebilecek düzeyde sağlam temelli bir ekonomi ve Avrupa Birliği yasalarını da içeren üyelik koşullarının kabul edilmesidir. Bir aday ülkenin bu ölçütlere uyup uymadığının değerlendirilmesi, Avrupa Konseyinin görevidir. Diğer taraftan bir ülkenin birlikten çekilmesinin koşulları Lizbon Antlaşması ile belirlenmiştir.

Uluslararası Para Fonu (IMF) ekonomik ve teknik alanda faaliyette bulunan uluslararası kuruluşlardan biridir; diğer kuruluşlar siyasî alanda faaliyet gösteren uluslararası kuruluşlardır. Doğru cevap B’dir.

‘’Üye ülkeler arasında mal, hizmet, sermaye ve işgücünün dolaşımını engellemek’’ ifadesi ‘’Üye ülkeler arasında mal, hizmet, sermaye ve işgücünün serbest dolaşımını sağlamak’’ olacağından yanlıştır. Doğru cevap A’dır.

Bir ülkenin Avrupa Birliği’ne katılabilmesi için, 1993 yılında Kopenhag Liderler Zirvesi’nde belirlenen “Kopenhag Kriterleri”nin gereğini yerine getirmesi gerekir. Bu ölçütler; hukukun üstünlüğüne ve insan haklarına saygı gösteren istikrarlı bir demokrasi, birlik üyeleri ile rekabet edebilecek düzeyde sağlam temelli bir ekonomi ve Avrupa Birliği yasalarını da içeren üyelik koşullarının kabul edilmesidir.

Yukarıdaki açıklamalar ışığında ‘’Nüfus artış hızının topluluk üyelerinin ortalama sınırları içerisinde olması‘’ ifadesi yanlıştır. Doğru cevap C’dir.

Bir aday ülkenin Avrupa Birliği’ne katılabilmesi için belirlenen “Kopenhag Kriterleri” ölçütlerine uyup uymadığının değerlendirilmesi Avrupa Konseyinin görevidir. Doğru cevap B’dir.

Avrupa Adalet Divanı, üye ülkeler veya Avrupa Birliği kurumlarıyla ilgili davalarla ve üye ülke mahkemelerinin bir üst kuruma sevk ettiği uyuşmazlıklarla uğraşır. Doğru cevap A’dır.

Birleşmiş Milletlerin kuruluş amacı şu şekilde belirlenmiştir:

‘’Ülkeler arasındaki gelir uçurumunun önlenebilmesi için yaptırım önerisinde bulunmak’’ amaçlar arasında yer almaz. Doğru cevap D’dir.

Sosyal adalet ilkeleri, evrensel insan ve çalışma haklarının korunması temelinde kurulmuş olan ILO’nun uluslararası çalışma standartlarıyla ilgili olarak oluşturduğu sözleşmelerde güvence altına alınan haklar şunlardır:

‘’Fırsat eşitsizliğinin yaygınlaştırması’’ haklar arasında yer almaz. Doğru cevap E’dir.

Dünya Sağlık Örgütü’nün amaçları arasında ‘’Epidemik, pandemik vb. hastalıkların hızla yayılmasının önündeki engelleri kaldırmak’’ değil ‘’Epidemik, pandemik vb. hastalıkların ortadan kaldırılması yolundaki çalışmaları teşvik etmek ve geliştirmek’’ vardır. Doğru cevap E’dir.

Dünya Bankasının finansman kaynakları şunlardır:

‘’Üye ülkelerin nüfusa oranlı aidat ödemeleri’’ kaynaklar arasında yer almaz. Doğru cevap D’dir.

Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilâtı