KAMU ÖZEL KESİM YAPISI VE İLİŞKİLERİ

AGİT’in bir amacı da üye ülkeleri sosyal açıdan desteklemektir.

Avrupa Birliği’nin bir organı olarak, Avrupa Parlâmentosunun üyeleri arasında ilk demokratik ve doğrudan seçimler 1979 yılında yapılmıştır.

Üye ülkelerin, finansal sistemlerini denetlemek, Avrupa Birliği’nin amaçlarından biri değildir.

Genel Kurul, Komite ve Daire, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin teşkilat yapısıyla ilgili kurumlardandır.

Uluslararası güvenlik sorunlarına doğrudan müdahale etmek, BM Güvenlik Konseyi’nin görevlerinden biri değildir.

Uluslararası Çalışma Örgütü’nün; Uluslararası Çalışma Konferansı, Yönetim Kurulu ve Uluslararası Çalışma Bürosu olmak üzere üç temel organı vardır.

Öncüllerde özellikleri verilen İslam Konferansı Teşkilatı organı, İslam Zirvesi’dir.

Dünya Bankası, başlangıçta savaş yıkımına uğramış Avrupa’nın yeniden inşası ve daha sonra sanayileşmeye odaklanan uzun vadeli gelişmeler için kredi sağlamak amacıyla kurulmuştur.

Öncüllerde yer alan bilgilerden, I ve III OECD’nin kuruluş amaçlarını ifade etmektedir.

GATT, dış ticaretin serbestleşmesi amacıyla faaliyet göstermektedir.

Avrupa Komisyonu: Bu organ Avrupa Birliği’nin yürütme organı gibi işlev görür. Mev­zuat önerileri hazırlayarak birlik içinde bunların uygulanmasını denetler. Bu organ oluş­turulurken kurumun liderlerin ulusal çıkarlar doğrultusunda değil, tüm Avrupa devletleri için çalışması beklenir. Komisyon aynı zamanda Avrupa entegrasyonunun da merkezi olarak görülür. Avrupa komisyonu, farklı alanlarda görevli yirmi yedi üye ülkenin her birinden gelen birer komisyon üyeden oluşur.

Avrupa Birliği Konseyi: Avrupa Birliği’nin yasama organının yarısını oluşturur. Bu konsey, her üye ülkeden vekillerin önceden belirlenmiş alanlara göre görevlere atandığı organize bir plâtformdur. Konsey pek çok alt bölümden oluşur. Yasama alanındaki işlevle­rinin yanı sıra konsey, ayrıca ortak dışişleri ve güvenlik politikası dâhilinde de yönetimsel görevler üstlenir. Avrupa Birliği Konseyi başkanı, başkanlar konseyinin nitelikli çoğunlu­ğu ile seçilir, başkan 2,5 yıl süreyle görev yapar. Oy hakkı yoktur.

Avrupa Parlâmentosu: Avrupa Birliği’’nin yasama organının diğer yarısını Avrupa Parlâmentosu oluşturur. Parlâmentonun 736 üyesi, Avrupa Birliği vatandaşları tarafından beş yıl için seçilir. Tüm milletvekilleri, kendi ülkelerinde ulusal çapta düzenlenen seçimler ile iş başına gelmelerine karşın, Parlâmento’daki koltuklarında ulusal kimliklerinden çok, politik görüşlere göre gruplanırlar. Her üye ülke önceden belirlenmiş sayıda milletvekilini parlâmentoya gönderir. Parlâmento ve Konsey birlik içindeki yasama işlemlerini ortak bir biçimde yürütürler. Bazı politikaları ortak karar mekanizmasını kullanarak yönlendirirler. Parlâmento ayrıca, Avrupa Komisyonu’nun ve Avrupa Birliği bütçesinin aldığı kararla­rı reddetme ya da eleştirme hakkına sahiptir. Parlâmento başkanı aynı zamanda meclis sözcüsü olarak görev yapar ve parlâmentoyu uluslararası düzeyde temsil eder. Başkan ve başkan yardımcıları 30 ayda bir parlâmento içinde milletvekilleri tarafından seçilir.

Avrupa Adalet Divanı: Üye ülkeler veya Avrupa Birliği kurumlarıyla ilgili davalarla ve üye ülke mahkemelerinin bir üst kuruma sevk ettiği uyuşmazlıklarla uğraşır. İlk Derece Mahkemelerinde alınan kararlar için Adalet Divanı’na başvurulabilir ve temyiz istenilebi­lir. Üye devletlerin yerel mahkemeleri, Avrupa Birliği hukukunun birincil uygulayıcıları olarak birlik içinde önemli rol oynar. Yapılan antlaşmalara göre, Avrupa Birliği ve ulusal mahkemeler arasında işbirliği ilişkisi vardır. Avrupa Adalet Divanı’nın temel işlevlerinden biri de AB mevzuatının tüm üye devletlerde aynı şekilde yorumlanması ve uygulanmasını sağlamaktır. Adalet Divanı üye devletler, AB kurumları, işletmeler ve kişiler arasındaki anlaşmazlıkların çözümlenmesi yetkisine sahiptir.

Avrupa Birliği Başkanlığı: Avrupa Birliği’nin Avrupa Birliği Başkanlığı adlı bir organı daha bulunmaktadır. Bu organ görevini üye ülkelerin her birinin sırayla katı­lımlarıyla altı aylık dönemler hâlinde dönüşümlü olarak yürütür. Bu süre boyunca söz konusu ülkenin temsilcisi düzenlenen toplantı ve görüşmelerin pek çoğuna başkanlık eder. Dönem başkanlığı görevini yürütmekte olan ülke genellikle, bazı yenilikler, birliğin genişlemesini ilgilendiren konular ya da dünyanın herhangi bir bölgesi ile sürdürülen dış ilişkiler gibi alanlarda sınırlı bir yetki çerçevesinde hareket eder.

Avrupa Merkez Bankası (AMB): Avrupa’nın tek para birimi olan Euro’nun idaresinden ve AB’nin ekonomi ve para politikasının oluşturulması ve uygulanmasından sorumludur. AMB, görevini yerine getirirken tüm AB üyesi ülkeleri kapsayan Avrupa Merkez Bankaları Sistemi ile birlikte çalışır ve Euro sisteminin karar alma organlarının kararlarını uygular.

Avrupa Yatırım Bankası (AYB): AB’nin dengeli büyümesine katkıda bulunacak yatırım projeleri için kredi sağlayan AB’nin özerk ve kâr amacı gütmeyen finans kuruluşudur. AB içerisinde ekonomik açıdan geri kalmış bölgelerin kalkınması amaçlı projelerin yanı sıra Akdeniz, Afrika, Karayip ve Pasifik, Lâtin Amerika ve Asya ülkelerindeki projeleri destekler.

Bölgeler Komitesi: Ekonomik ve Sosyal Komite ile benzer şekilde bir danışma organı olan Bölgeler Komitesi, karar alma sürecinde bölgesel ve yerel görüşlerin dikkate alın­masını sağlar. Bölgesel politika, çevre, eğitim, gençlik, ulaştırma gibi yerel ve bölgesel yö­netimleri ilgilendiren konularda karar alırken Bölgeler Komitesine danışılması gerekir. Komite ayrıca bu alanda kendi inisiyatifi doğrultusunda görüş bildirebilir. 1994 yılında Maastricht Antlaşması ile oluşturulan Bölgeler Komitesi, üye ülkelerin tavsiyeleri doğrul­tusunda Konsey tarafından 4 yıl için atanan 344 bölgesel ve yerel yetkiliden oluşur.

Ekonomik ve Sosyal Komite: Bu organ başta işverenler, sendikalar, çiftçiler, tüketiciler ve diğer çıkar grupları olmak üzere sivil toplumun görüşlerini temsil eden ve çıkarlarını koruyan bir danışma organıdır. Ekonomik ve sosyal politika alanında karar alırken danı­şılması gereken Komite, önemli gördüğü konularda kendi inisiyatifiyle de görüş bildirebi­lir. Ekonomik ve Sosyal Komite, üye devletler tarafından 4 yıl için atanan 344 üyeden oluşur.

Ombudsman: Anlaşmazlıkların çözümünde hakem heyeti olarak işlev gören Ombuds­man, Maastricht Antlaşması tarafından oluşturulmuştur. AB vatandaşları, iş dünyası ve kurumları veya herhangi bir AB ülkesinde ikamet eden gerçek kişiler ile AB’de kayıtlı olan tüzel kişilerin AB kurumları hakkındaki şikâyetlerini soruşturur. Ombudsman üyeleri, Avrupa Parlâmentosu tarafından 5 yıl için seçilir.