YARGI KURULUŞLARI

Hukuk düzeninin gerçekleştirilmesi ve korunmasını amaçlayan yargı fonksiyonunun
iki önemli özelliği, mahkemelerin bağımsızlığı ve kesin hüküm vermeleridir.

Bağımsız mahkemelerin temel özellikleri şunlardır:
• Hâkimler görevlerinde bağımsızdırlar. Anayasaya, kanuna ve hukuka uygun olarak vicdanî kanaatlerine göre hüküm verirler.
• Hiçbir organ, makam, merci veya kişi, yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemelere ve hâkimlere emir ve talimat veremez; genelge gönderemez; tavsiye ve telkinde
bulunamaz.
• Görülmekte olan bir dava hakkında Yasama Meclisinde yargı yetkisinin kullanılması ile ilgili soru sorulamaz, görüşme yapılamaz veya herhangi bir beyanda bulunulamaz.
• Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır;
bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez.

Yargı fonksiyonu üç aşamada yerine getirilir. İlk olarak, bir hukukî uyuşmazlık ve bundan kaynaklanan hukuka aykırılık iddiası ortaya çıkar. İkincisi, hukuka aykırılığın olup
olmadığı araştırılıp tespit edilir ve son aşamada hukuka aykırılık belirlenirse bunun giderilmesi ve bozulan hukuk düzeninin yeniden kurulması için yaptırım uygulanır.

 Adlî yargı, İdarî yargı, Uyuşmazlık Yargısı, Seçim Yargısı, Hesap Yargısı 

İcra mahkemelerinin başlıca görevleri şunlardır:
• İcra ve iflas dairelerini disiplin bakımından denetlemek,
• İcra dairelerinin işlemlerine karşılık yapılacak şikâyetleri ve alacaklının itirazın
kaldırılması taleplerini inceleyip karara bağlamak,
• Hacizdeki ve iflastaki istihkak davalarına bakmak,
• Taşınmaz malın tahliye ve teslimine ilişkin bildirimlerin (ilamların) icrası sırasında taşınmazda bulunan ve ilamın kapsamına girmeyen eşyanın icra müdürünün
talebi üzerine satışına karar vermek,
• İflas dairesi üyelerini gösterilen adaylar arasından atamak, iflas tasfiyesinin süresinin uzatılmasına gerektiğinde karar vermek.

Ceza mahkemeleri, suçların yargılamasını yapmak üzere görevlendirilmiş mahkemelerdir. Bu mahkemeler; sulh ceza, aslîye ceza ve ağır ceza mahkemeleri ile bazı illerde özel
kanunlarla kurulmuş özel uzmanlık niteliği taşıyan trafik mahkemeleri ve çocuk mahkemeleri gibi yargı yerlerinden oluşmaktadır

Yargıtay’ın görevleri, adlîye mahkemelerince verilen ve kanunun başka bir adlî yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümleri ilk ve son merci olarak inceleyip karara bağlamak, Yargıtay Başkan ve üyeleri ile Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcı vekili ve özel kanunlarında belirtilen kimseler aleyhindeki görevden doğan tazminat davalarına
ve bunların kişisel suçlarına ait ceza davalarına ve kanunlarda gösterilen diğer davalara ilk ve
son derece mahkemesi olarak bakmak ve kanunlarla verilen diğer işleri yerine getirmektir.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı. Cumhuriyet Başsavcısı, Cumhuriyet Başsavcı
vekili, Cumhuriyet Başsavcı Başyardımcısı ile Cumhuriyet Başsavcı yardımcılarından oluşur.

İdarenin yargısal denetiminde başlıca iki sistem vardır. Bunlardan ilki Anglo-Sakson ülkelerinde uygulanan “yargı birliği” sistemi iken diğeri Fransa, İspanya, Yunanistan, Belçika gibi Kıta Avrupası ülkelerinde uygulanan “yargı ayrılığı” sistemidir.

Yargıtay üyeleri, birinci sınıfa ayrılmış adlî yargı hâkim ve Cumhuriyet savcıları ile bu
meslekten sayılanlar arasından Hâkimler ve Savcılar Kurulunca üye tam sayısının salt çoğunluğu ile ve gizli oyla seçilir.

Cumhuriyet başsavcısının önemli görevleri arasında Cumhuriyet Başsavcılığını temsil etmek, Anayasa Mahkemesinde Cumhuriyet Savcılığı görevini yapmak, bizzat veya
Cumhuriyet Başsavcı Başyardımcısı marifetiyle siyasi partilerin tüzük ve programlarını
ve kurucularının hukuki durumlarının Anayasa ve kanun hükümlerine uygunluğunu denetlemek sayılabilir. Gerektiğinde siyasi parti, siyasi parti üyesi veya kuruluşu hakkında
mahallinde denetlemek, inceleme ve soruşturma yapmak, yaptırmak, siyasi partilerin kapatılması hakkında kapatma davası açmak gibi görevleri de vardır

Yargıtay’ın karar organları; Daireler, Hukuk Genel Kurulu, Ceza Genel Kurulu, Büyük Genel Kurul, Başkanlar Kurulları, Birinci Başkanlık Kurulu, Yüksek Disiplin Kurulu ve Yönetim
Kurulundan oluşur

Yüksek Disiplin Kurulu; Yargıtay Birinci Başkanı, birinci başkan vekillerinden kıdemli olanı, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ile altı hukuk ve üç ceza dairesi başkanları ve başkanlarının katılmadığı dairelerin beş üyesinden oluşur.

Anayasa Mahkemesi ilk olarak 1961 Anayasası’nda yer almıştır. 1982 Anayasasında da yer verilen Anayasa Mahkemesinin yapısı ve işleyişi 2010 yılındaki Anayasa değişiklikleri kapsamında yeniden yapılandırılmıştır. Söz konusu değişikliklere uygun olarak Anayasa Mahkemesinin yapısı, görevleri, yargılama usulleri, Başkan, başkan
vekilleri ve üyelerle raportörlerin seçimi, disiplin ve özlük işleri gibi konular 30.03.2011
tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında
Kanun ile düzenlenmiştir. 2017 Anayasa değişiklikleriyle birlikte, Anayasa Mahkemesinin
yapısı ve işleyişi yeniden düzenlenmiştir

Görev uyuşmazlığı, birden fazla mahkemenin, açılan bir davada, kendini görevli veya görevsiz saymasına denir.

Hüküm uyuşmazlığının Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından giderilebilmesi için şu
şartların gerçekleşmesi gerekir:
• Ortada iki ayrı yargı düzeni içinde yer alan yargı yerlerince alınmış iki karar bulunmalıdır.
• Bu kararlar esasa ilişkin ve kesin olmalıdır. Karar, yargı yerinin niteliğine göre ya
kesin olur veya temyiz süresi geçirilerek ya da temyiz yerinin onaması ile kesinleşir.
• İki ayrı yargı düzeni içinde yer alan yargı yerlerince alınmış kararlar aynı olmalıdır.
Diğer bir ifadeyle kararlar arasında çelişki olmalı ve bu çelişki hakkın yerine getirilmesini engellemelidir.

Yüksek Seçim Kurulunun görevleri şunlardır:
• Seçimlerin başlamasından bitimine kadar, seçimin düzen içinde yönetimi ve dürüstlüğü ile ilgili bütün işlemleri yapma ve yaptırma,
• Seçim süresince ve seçimden sonra seçim konularıyla ilgili bütün yolsuzlukları,
şikâyet ve itirazları inceleme ve kesin karara bağlama,
• Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin seçim tutanaklarını ve Cumhurbaşkanlığı
seçimi tutanaklarını kabul etme.

Yargı organına hâkim olan temel ilkeler “hâkimlerin bağımsızlığı” “kanunî hâkim güvencesi” ve “hâkimlik teminatı” ilkeleridir.

HSK, 13 üyeden oluşur ve iki daire hâlinde çalışır. Kurulun Başkanı, Adalet Bakanı’dır

Genel Kurul. Kurulun 13 üyesinden oluşur. Genel Kurulun görevleri şunlardır:
• Başkan vekilini ve daire başkanlarını seçmek,
• Dairelerin kararlarına karşı yapılan itirazları inceleyip karara bağlamak,
• Daireler arasında çıkan görev ve işbölümü uyuşmazlıklarını kesin olarak karara
bağlamak,
• Kurul üyeleri hakkındaki suç soruşturması ile disiplin soruşturma ve kovuşturma işlemlerini yürütmek ve bu konuda gerekli kararları vermek,
• Bakanlığın bir mahkemenin kaldırılması veya yargı çevresinin değiştirilmesi
konusundaki tekliflerini karara bağlamak,
• Yargıtay ve Danıştaya üye seçmek.