KAMU ÖZEL KESİM YAPISI VE İLİŞKİLERİ - Deneme Sınavı - 5

Cevabınız yanlış ise lütfen “Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü” konu başlığını tekrar inceleyiniz.

Cevabınız yanlış ise lütfen “Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü” konu başlığını tekrar inceleyiniz.

Yaptırım Uygulama Yetkileri: BİO’lar gözetim ve denetim yetkileri doğrultusunda hukuka aykırı bir durumla karşılaştıkları zaman doğrudan yaptırım uygulayabilirler. Bunun yanında yaptırım uygulama amacıyla yargı yoluna gitmeden önce ilgilileri uyarma, durumu kamuya açıklama ve durumlarını düzeltmeleri için gereken tedbirleri almalarını isteme yetkileri vardır

Cevabınız yanlış ise lütfen “Bölgesel Kalkınma Ajansları” konu başlığını tekrar inceleyiniz.

Cevabınız yanlış ise lütfen “Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları” konu başlığını tekrar inceleyiniz.

Ülkemizde işletmelerin hukuksal yapısını düzenleyen temel kanun, Türk Ticaret Ka­nunu (TTK)’dur.

Özel işletmeler hukuksal yapıları bakımından; tek kişi işletmeleri, şirketler, kooperatifler, dernek ve vakıf işletmeleri olmak üzere dört gruba ayrılır.

Tek kişi işletmelerinin kurulmasının kolay olması, kâr bölümüne olanak tanıması, yetkinin tek elde toplanması nedeniyle çabuk karar vermeyi olanaklı kılması, örgütsel yapının esnek olması gibi bazı üstünlükleri olmasına rağmen; tek kişi işletmelerinin bü­yüklüklerinin sınırlı olması, yaşamlarının sahibinin ömrüyle sınırlı olması, çağdaş yönetim tekniklerini uygulama bakımından yeterli olmaması, borçlar karşısında tacirin sınırsız so­rumlu bulunması gibi bazı sakıncaları vardır.

Türk Ticaret Kanunu’nun 124. maddesi ticaret şirketlerini; kollektif, komandit, anonim, limited ve kooperatif şirketler olarak saymaktadır

Kollektif ortaklıkların başlıca özellikleri şunlardır:

Ortaklık gerçek kişiler arasında yapılan bir sözleşmeye dayanmaktadır.

Ortaklıkların sorumlulukları sınırsızdır ve şirket borçlarından dolayı zincirleme sorumludur. Kollektif şirket, ticarî bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında çalıştır­mak gayesiyle özel kişiler tarafından kurulan ve ortaklarının hiçbirinin sorumlu­luğu sınırlandırılmamış olan bir şirkettir.

Ortaklardan her birinin ayrı ayrı şirketi yönetme hak ve görevi vardır. Ancak, şir­ket sözleşmesiyle, şirket yönetimi tek bir ortağa ya da birden çok ortağa bırakabilir.

Şirketin sermaye gücü ortakların varlığına bağlıdır.

Ortaklar arasında ilişkiler karşılıklı güvene dayandığından ve ortaklar tüm varlık­larıyla sorumlu bulunduklarından, ortaklar arasında değişiklik yapılması zorlaştı­rılmıştır.

Anonim şirketlerin en yetkili karar organı olan genel kurul, şirket ortaklarından, (hisse­darlar) oluşur.

Bir kooperatif en az 7 ortak tarafından imzalanacak ana sözleşme ile kurulur.

Devlet matbaası, genel bütçeye bağlı döner sermayeli işletmelere birer örnektir.

Kamu işletmelerinin temel amacı, kâr elde etmekten çok, topluma hizmet sunmaktır. Kamu işletmelerinin kuruluş amaçları şunlardır:

Karma işletmeler, gerçek kişiler ile kamu tüzel kişilerinin birlikte kurdukları işletme­lerdir. Bu işletmelere örnek olarak T.C. Merkez Bankası, Migros, Türk Ticaret Bankası, Türk Ticaret A.Ş. ve Çukurova Elektrik A.Ş.’yi verebiliriz. Hizmet sektöründe başta ticaret, banka ve sigortacılık ve otelcilik olmak üzere çeşitli alanlarda yine Uluslararası Endüstri ve Ticaret Bankası, Arap-Türk Bankası, Birleşik Yatırım Bankası, Citibank, Koç-Amerikan Bankası, AGF Garanti Sigorta, Şark Sigorta, Ankara Enternasyonal Otelcilik A.Ş., İzmir Enternas­yonal Otelcilik A.Ş., Akdeniz Yatırım Holding A.Ş. ve General Elektrik CGR gibi birçok yabancı sermayeli işletme vardır.

İdarî Yargı sistemimizde ilk derece mahkemeleri olarak İdare ve Vergi Mahkemeleri; üst derece mahkemeler olarak da Bölge İdare Mahkemeleri ve Danıştay bulunur. Doğru cevap B seçeneğidir.

Türkiye’de çok sayıda hizmet yerinden yönetim kuruluşu bulunmaktadır. Bunlar arasında Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu (TRT), Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK), üniversiteler, kamu iktisadi teşebbüsleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, bağımsız düzenleyici ve denetleyici kurumlar (üst kurullar) hizmet yerinden yönetim kuruluşlarının en bilinen örnekleridir. Büyükşehir Belediyeleri, coğrafi yerinden yönetim kuruluşlarına bir örnektir. Doğru cevap D seçeneğidir.

İller Bankası Anonim Şirketi’nin amacı, il özel idareleri, belediyeler ve bağlı kuruluşları ile bunların üye oldukları yerel yönetim birliklerinin finansman ihtiyacını karşılamak, bu idarelerin sınırları içinde yaşayan halkın mahalli müşterek hizmetlerine ilişkin projeler geliştirmek, bu idarelere danışmanlık hizmeti vermek ve teknik mahiyetteki kentsel projeler ile altyapı ve üstyapı işlerinin yapılmasına yardımcı olmak ve her türlü kalkınma ve yatırım bankacılığı işlevlerini yerine getirmektir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ilgili kuruluşu olan Bankanın ortakları il özel idareleri ve belediyelerdir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Kamu idareleri, yani devlet ve mahalli idareler birer kişi topluluğu, kamu kurumları ise mal topluluğudur. Diğer bir ifadeyle, kamu idarelerinde belli bir yerde yaşayan insanların oluşturduğu topluluğa tüzel kişilik tanınırken kamu kurumlarında belli bir amaca tahsis edilmiş mal varlığına tüzel kişilik tanınmıştır. Kamu kurumları, kamu idareleri tarafından kurulurlar ve onların vesayet denetimine tabidirler. Bu noktadan hareketle, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Kamu İdarelerine örnek teşkil etmektedir. Diğer seçenekler kamu kurumları olarak adlandırılmaktadır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Kamu tüzel kişileri ikiye ayrılır. Bunlar kamu idareleri ve kamu kurumlarıdır. Kamu
idareleri; “yerel yönetim ilkesine karşılık olmak üzere, belli bir yerde birlikte oturan insanların, ihtiyaçlarını karşılayan, çeşitli kamu hizmetlerini ve faaliyetlerini gören yerel yönetimi oluşturan teşkilât (örgüt) birimleri”dir. Kamu kurumları ise; “belirli bir ya da birkaç hizmet ya da faaliyeti yürütmekle görevli birimlerdir”. Tanımlardan da anlaşılacağı gibi, kamu idareleri çok çeşitli alanlarda uğraş vermelerine rağmen, kamu kurumlarının uğraş konusu belirli ve sınırlıdır. Kamu kurumları ile kamu idarelerinin ortak noktaları ise:
• Faaliyet konularının bir kamu hizmeti olması,
• Her ikisinin de tüzel kişiliğe sahip bulunmaları,
• Zorunlu bir kuruluş olmalarıdır.

Kamu idarelerinin faaliyet alanı belli bir yer ile sınırlı iken kamu kurumlarının
faaliyet alanı belirli bir hizmet ile sınırlandırılmıştır. Doğru cevap A'dır.