KAMU ÖZEL KESİM YAPISI VE İLİŞKİLERİ - Deneme Sınavı - 9

İdari İşler Başkanlığının birimleri şunlardır:
• Hukuk ve Mevzuat Genel Müdürlüğü
• Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü
• Güvenlik İşleri Genel Müdürlüğü
• Destek ve Mali Hizmetler Genel Müdürlüğü

Doğru cevap C'dir.

Cumhurbaşkanı yardımcısı atanabilmek için gerekli şartlar şunlardır:
• Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak,
• 18 yaşını doldurmuş olmak,
• En az ilkokul mezunu olmak,
• (Türk Medeni Kanunu md. 405-408 kapsamında) Kısıtlı olmamak,
• Askerlikle ilişiği olmamak,

Doğru cevap A'dır.

10 Temmuz 2018 tarihli Resmî Gazete’de 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi yayınlanmıştır. Anılan kararnamenin 38-524 maddeleri arasındaki maddelerde bakanlıkların kuruluş, görev ve yetkileri ile teşkilatlanmaları düzenlenmiştir. 1 sayılı Kararname ile bakanlık sayısı 16 olarak belirlenmiştir. Doğru cevap B'dir.

Merkezdeki yardımcı kuruluşlar; Danıştay, Sayıştay, Milli Güvenlik Kurulu ve Yüksek Askeri Şura olarak sıralanabilir. Doğru cevap D'dir.

İl İdare Kurulu: Valinin başkanlığı altında hukuk işleri müdürü, defterdar, milli eğitim, bayındırlık, sağlık ve sosyal yardım, tarım ve veteriner müdürlerinden oluşur. Doğru cevap B'dir.

Kamu yönetimi sistemi unsurları:

Kamu İktisadi Teşebbüsleri kamu yönetimi sistemi unsurları arasında yer almamaktadır. Bu nedenle doğru cevap C seçeneğidir.

1982 Anayasası’nın 3. maddesine göre, “Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür.” Bu düzenleme, ülkemizin merkezi tek yapılı ya da üniter bir devlet olma niteliğine vurgu yapmaktadır.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Cumhurbaşkanı hakkında, bir suç işlediği iddiasıyla TBMM üye tamsayısının (600 Milletvekili) salt çoğunluğunun (301 Milletvekilinin) vereceği önergeyle soruşturma açılması istenebilir.

Doğru cevap A seçeneğidir.

I. Anayasanın ikinci kısmının birinci ve ikinci bölümlerinde yer alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleriyle dördüncü bölümde yer alan siyasi haklar ve ödevler Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlenemez. 

II. Kanunda açıkça düzenlenen konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz.

III. Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile kanunlarda farklı hükümler bulunması hâlinde, kanun hükümleri uygulanır.

IV. TBMM’nin aynı konuda kanun çıkarması durumunda, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükümsüz hâle gelir.

III numaralı maddede verilen bilgi yanlıştır. Bu nedenle doğru cevap B seçeneğidir.

10 Temmuz 2018 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 5. maddesi ile kurulmuştur. Anılan kararnameye göre; En yüksek Devlet memuru olan İdari İşler Başkanı, Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığının en üst amiridir.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Cumhurbaşkanı yardımcısı atanabilmek için gerekli şartlar şunlardır:

Doğru cevap C seçeneğidir.

Yeni hükûmet sistemi olan Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemindeki yapıda bakanların görev ve yetkileri şöyle sıralanabilir:

Anayasanın 104. maddesine göre, Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir. (s. 70)

Görüldüğü üzere IV. numaralı maddede verilen bilgi yanlıştır. Bu nedenle doğru cevap C seçeneğidir.

I. 4 Kasım 1922 tarihinde faaliyetleri sona eren Danıştay, 669 Sayılı Kanun’la yeniden kurulmuş ve 6 Temmuz 1927 tarihinde yeniden çalışmaya başlamıştır. 669 Sayılı Kanuna göre Danıştay, üç idari bir dava dairesi olmak üzere, dört daireden oluşmaktaydı. Ancak, 01.07.2016 tarihinde yürürlüğe giren 6723 sayılı Danıştay Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile yapılan değişikliğe göre Danıştay, on dört dava, bir idari olmak üzere on beş Daireden oluşmaktadır. 

II. Danıştayda, Danıştay Başkanı, Başsavcı, Başkanvekilleri, Daire Başkanları ve Üyeler olarak, 116 hâkim görev yapmaktadır.

III. Danıştay meslek mensupları Danıştay Başkanı, Danıştay Başsavcısı, Danıştay başkanvekili, daire başkanları ile üyelerdir. 

IV. Danıştay bağımsız olarak faaliyetlerini yürütmekte olup mahkemenin yönetimi ve temsili Danıştay Başkanına aittir.

I numaralı maddede verilen bilgi yanlıştır. Bu nedenle doğru cevap D seçeneğidir.

- İllerin kurulması, kaldırılması ve isimlerinin değiştirilmesi kanunla mümkündür. (s. 87)

- İl idaresi; vali, il idare şube müdürü ve il idare kurulundan oluşmaktadır. (s. 87)

- Kaymakam olabilmek için kamuda en az 5 yıllık hizmeti bulunmak şartı vardır. (s. 89)

- İlçe genel yönetiminin başı ve mercii kaymakamdır. (s. 89)

- 6552 sayılı Kanun’la bütün ülkedeki bucakların hukuki varlıklarına son verilmiştir. (s. 90)

Doğru cevap D seçeneğidir.

Bölgesel devletlerde üniter devletlerde olduğu gibi yasama ve yürütme birliği yoktur; ancak yargı birliği vardır. Yargı birliğinin olmasıyla “federatif sistemden”; yasama ve yürütme birliğinin olmamasıyla “üniter sistemden” ayrılır. Doğru cevap E'dir.

Bölgesel devletler de üniter devletlerde olduğu gibi yasama ve yürütme birliği yoktur; ancak yargı birliği vardır. Yargı birliğinin olmasıyla “federatif sistemden”; yasama ve yürütme birliğinin olmamasıyla “üniter sistemden” ayrılır. Doğru cevap E'dir.

Türkiye’nin 1988 yılında imzaladığı “Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı”nın 3/1. maddesine göre, “özerk yerel yönetim, yerel makamların, kanunlarla belirlenen sınırlar çerçevesinde, kamu işlerinin önemli bir bölümünü kendi sorumlulukları altında ve yerel nüfusun çıkarları doğrultusunda düzenleme ve yönetme hakkı ve imkânı anlamını taşır” Doğru cevap A'dır.

Yerinden yönetimin sağladığı diğer faydalar şu şekilde açıklanabilir:
• Yerinden yönetim, hizmet sunumunda çeşitlilik ve tercih özgürlüğünü artırır.
• Yerel ortak ihtiyaçlarla ilgili kararların alınması, politikaların oluşturulması ve hizmetlerin sunulması süreçlerinde vatandaşların daha fazla söz sahibi olmalarını sağlar. Vatandaşlar, yerel yönetim kuruluşlarının genel karar organlarını belirlemelerinin yanında meclis toplantılarına katılma, kent konseyi çalışmalarına dâhil
olma, gönüllü hizmet sunumuna katılma gibi birçok yolla seslerini yönetime duyurma imkânına sahiptir. Ayrıca halka yakın kuruluşlar olarak yerel yönetimler, yöre halkının tercihlerine uygun hizmet üretebilirler.
• Coğrafî yerinden yönetim ilkesiyle ortaya çıkan yerel yönetimler, siyasal eğitim ve vatandaşlık eğitimi için uygun ortam sağlar. Yerel yönetimler, âdeta bir siyasal okul işlevi görürler. Gerçekten, Türkiye de dâhil birçok ülkede çeşitli yerel yönetim kuruluşlarında görev yapan siyasetçilerin sonradan ulusal siyasete geçerek başbakan, bakan oldukları gözlenmektedir.
• Yerinden yönetim kuruluşlarının yerel koşullar ve hizmet maliyetleri konusunda daha iyi bilgi sahibi olmaları, hizmetlerin tek elden sunulmasının ortaya çıkaracağı kaynak israfı ve aksaklıkları önleyebilir. Böylece kararların daha hızlı alınması ve uygulanması sağlanır, bu durum da kaynak tahsisi ve kullanımında etkinliğin artmasına yardımcı olur.

Yerinden yönetimin olumsuz yönlerinden biri de yerinden yönetimle ilgili yasal sınırların iyi belirlenmemesi durumunda ülke birliği ve milli bütünlüğün zarar görmesi ihtimalî bulunmasıdır. Doğru cevap B'dir.

1982 Anayasasının 123. maddesine göre “idarenin kuruluş ve görevleri, merkezden yönetim ve yerinden
yönetim esaslarına dayanır”. Bu ilkenin sonucu olarak ülkemizde il özel idaresi, belediye ve köy olmak üzere üç tür coğrafî yerinden yönetim kuruluşu bulunmaktadır. Doğru cevap D'dir.

İl özel idarelerine ilişkin aşağıdaki özellikler ortaya çıkmaktadır:
• İl mülkî sınırları içinde yaşayanların yerel ve ortak nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamakla görevlidir.
• Karar organları seçimle oluşur.
• İdarî ve malî özerkliğe sahip kuruluşlardır. İl özel idarelerinin özerkliklerinin yasal güvence altına alınması Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı’na da uygundur.
• Kamu tüzel kişiliğine sahip kuruluşlardır. Doğru cevap A'dır.