KAMU ÖZEL KESİM YAPISI VE İLİŞKİLERİ - Deneme Sınavı - 3

Devletin temel nitelikleri şunlardır:

• Toplumdaki en kapsamlı kurum oluşu,

• Meşru olarak zor kullanma gücüne sahip olan tek ve dolayısıyla en yüksek yaptırım gücüne sahip kurum oluşu,

• Hiyerarşik olarak tüm kurumların üzerinde oluşu,

• Bu kuruma üyeliğin vatandaşlar açısından zorunlu oluşu, şeklinde sıralanmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yerinden yönetimin temel unsurunu, “özerklik” oluşturur. Burada kullanılan anlamıyla özerklik bağımsızlık anlamına gelmez, bunun yerine yerinden yönetim kuruluşlarının yasaların belirlediği sınırlar çerçevesinde yönetsel karar alma serbestisini ifade eder. Doğru cevap C seçeneğidir.

Ülkemizde il özel idaresi, belediye ve köy olmak üzere üç tür coğrafî yerinden yönetim kuruluşu bulunmaktadır. Bu kuruluşlara 1984 yılından itibaren metropollerde ortaya çıkan ve belediyelerin farklı bir türü olan büyükşehir belediyelerini de eklemek gerekir. Diğer yandan, kamu yönetimi sistemimiz içinde Türkiye Radyo ve Televizyon İdaresi, Sosyal Güvenlik Kurumu, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü ve üniversiteler gibi çok sayıda hizmet yerinden yönetim kuruluşu bulunmaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Dernekler bireylerin tek başına gerçekleştiremeyecekleri amaçlarını bir süreç dahilinde gerçekleştirmek amacıyla benzer görüşleri paylaşan insanlarla bir araya gelerek oluşturdukları örgütlenme biçimidir. Anlaşılacağı üzere dernekler birer kişi topluluğudur. Yani mal ya da mülk birlikteliği değillerdir. Doğru cevap E'dir.

Yerel yönetimler, belirli kamu hizmetlerinin görülmesi amacı ile kendi aralarında Cumhurbaşkanı’nın izni ile birlik kurabilirler. Yerel yönetim birlikleri 2005 tarihli ve 5355 sayılı Mahalli İdare Birlikleri Kanunu’nda düzenlenmiştir. Doğru cevap E seçeneğidir.

İl özel idaresinin üç tür organı bulunmaktadır. Bunlar genel karar organı olan il genel meclisi, yürütme organı olan vali ile icrai ve danışma niteliğinde görevleri bulunan il encümenidir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Kamu Politikaları: Toplumsal sorunların tanımlanması bu sorunlar için çözümlerin belirlenmesini ifade eder. Kanun yapma/değiştirme, idari düzenleyici işlemler yapma, ida­ri işlemler tesis etme, alternatif çözüm önerileri arasında seçim yapma ve sorunları çöze­cek en uygun yöntemleri belirleme faaliyeti, kamu politikaları olarak isimlendirilir. Doğru cevap A'dır.

Belediyenin zorunlu görevleri imar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel alt yapı; coğrafî ve kent bilgi sistemleri; çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; şehir içi trafik; defin ve mezarlıklar; ağaçlandırma, park ve yeşil alanlar; konut; kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor; sosyal hizmet ve yardım, nikâh, meslek ve beceri kazandırma; ekonomi ve ticaretin geliştirilmesi hizmetlerini yapmak veya yaptırmaktan oluşur. Belediyeler, malî olanakları ölçüsünde yani isteğe bağlı Devlete ait her derecedeki okul binalarının inşaatı ile bakım ve onarımını yapabilir veya yaptırabilir, her türlü araç, gereç ve malzeme ihtiyaçlarını karşılayabilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yetki genişliği merkezden yönetimin sakıncalarını gidermek amacıyla merkez yönetiminin taşrada görevli memurlarına, sınırlı da olsa belli konularda karar alma ve uygulama yetkisinin verilmesini ifade eder. 1982 Anayasası’nın 126/2. maddesi gereğince ülkemizde de illerin yönetimi yetki genişliği ilkesine göre yürütülmekte olup illerin başında bulunan yüksek memurlar ya da valilere belli konularda karar alma ve uygulama yetkisi verilmiştir. Ancak bu yüksek memur ya da valiler merkezin hiyerarşik denetimi altında faaliyetlerini yerine getirebilmektedirler. Böylelikle hem merkezden yönetim ilkesinin sakıncaları giderilmiş olmakta hem de yönetimin bütünlüğü ve ülkenin merkezi olma özelliğinin korunması hedeflenmiştir. Doğru cevap B'dir.

Kent konseyinin, “Genel Kurul”, Yürütme Kurulu”, Meclisler ve Çalışma Grupları” ve “Kent Konseyi Başkanı”ndan oluşan dört organı vardır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Milletlerarası sözleşmeleri onaylama ve yayımlama yetkisi cumhurbaşkanının görev ve yetkileri arasında yer almaktadır. Doğru cevap C'dir.

Hükûmet sisteminin değişmesi ve Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemine geçilmesiyle birlikte Bakanlar Kurulunun (dolayısıyla da bakanların) hükûmetin asli unsuru olma özellikleri sona ermiştir. Bakanlar tamamen Cumhurbaşkanına bağlanmıştır. Bakanlıkların kurulması, kaldırılması, görevleri ve yetkileri, teşkilat yapısı ile merkez ve taşra teşkilatlarının kurulması Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlenir. Nitekim konuyla ilgili 10 Temmuz 2018 tarihli Resmî Gazete’de 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi yayınlanmıştır. Anılan kararnamenin 38-524 maddeleri arasındaki maddelerde bakanlıkların kuruluş, görev ve yetkileri ile teşkilatlanmaları düzenlenmiştir. 1 sayılı Kararname ile bakanlık sayısı 16 olarak belirlenmiştir. Bakanlar hakkında görevleriyle ilgili suç işledikleri iddiasıyla TBMM üye tamsayısının (600 Milletvekilinin) salt çoğunluğunun (301 Milletvekilinin) vereceği önergeyle soruşturma açılması istenebilir. doğru cevap D'dir.

A,B,C ve D seçenekleri taşra teşkilatı il kuruluşlarında ki hiyerarşik sırlamayı ifade etmekte olup; E seçeneğinde verilen "Kaymakam" ifadesi taşra teşkilatı ilçe kuruluşuna ait bir kademedir. Doğru cevap E'dir.

İlgili Kuruluşlar: Özel kanunlarla ya da Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle kurulan bilimsel, teknik, kültürel ve ekonomik alanlarda faaliyet gösteren hizmet bakımından yerinden yönetim kuruluşlarını ifade eder. Bunlar özel bir mali, hukuki, idari statüye sahip özerk kuruluşlardır. Ayrıca bunların tüzel kişilikleri de bulunmaktadır. Türkiye Bilimler Akademisi, KOSGEB, T.C. Devlet Demir Yolları İşletmesi ilgili kuruluşlara örnek verilebilir. Doğru cevap A'dır.

Anayasanın 108. maddesine göre, idarenin hukuka uygunluğunun, düzenli ve verimli şekilde yürütülmesinin ve geliştirilmesinin sağlanması amacıyla Cumhurbaşkanlığına bağlı olarak kurulan Devlet Denetleme Kurulu (DDK), Cumhurbaşkanının isteği üzerine, tüm kamu kurum ve kuruluşlarında ve sermayesinin yarısından fazlasına bu kurum ve kuruluşların katıldığı her türlü kuruluşta, kamu kurumu niteliğinde olan meslek kuruluşlarında, her düzeydeki işçi ve işveren meslek kuruluşlarında, kamuya yararlı derneklerle vakıflarda, her türlü idari soruşturma, inceleme, araştırma ve denetlemeleri yapar. Doğru cevap B'dir.

Sayıştay;

• Kamu idarelerinin mali faaliyet, karar ve işlemlerini hesap verme sorumluluğu çerçevesinde denetler ve sonuçları hakkında TBMM’ye doğru, yeterli, zamanlı bilgi ve raporlar sunar.

• Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin; gelir, gider ve mallarına ilişkin hesap ve işlemlerinin kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygun olup olmadığını denetler, sorumluların hesap ve işlemlerinden kamu zararına yol açan hususları kesin hükme bağlar.

• Genel uygunluk bildirimini TBMM’ye sunar.

• Kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işlerini yapar.

Doğru cevap C'dir.

MGK; Cumhurbaşkanının başkanlığında, Cumhurbaşkanı yardımcıları, Adalet, Millî Savunma, İçişleri, Dışişleri Bakanları, Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava kuvvetleri komutanlarından kurulur. 6 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’ne göre MGK, iki ayda bir toplanır. Gerektiğinde Kurul, doğrudan Cumhurbaşkanının çağrısı ile de toplanır. Genel Sekreter toplantılara katılabilmekle birlikte, Genel Sekreterin oy hakkı bulunmamaktadır. Kurul toplantıları Cumhurbaşkanının başkanlığında yapılır. Kurulun gündemi Cumhurbaşkanı tarafından düzenlenir. Doğru cevap D'dir.

Kaymakam, valinin onayıyla ilçe genel ve özel kolluk kuvvetleri mensuplarının geçici ya da sürekli olarak yerlerini değiştirebilir. Doğru cevap E'dir.

Henri Fayol'un "Genel ve Endüstriyel Yönetim" adlı kitabında, yönetim sürecinin genel ilkelerini ortaya koymaya çalışmıştır.