KAMU MALİYESİ

Yarı doğrudan demokrasilerde halkın yasama işlemlerine katılması üç araç aracılığıyla olmaktadır: Referandum, halkın kanun teklifi(halk teşebbüsü) ve halk vetosu.

Piyasa karar alma mekanizması ile siyasal karar alma mekanizması arasındaki en belirgin fark; piyasa karar alma mekanizmasında satın alma birimi para olmasına rağmen,
siyasal karar alma mekanizmasında satın alma biriminin kişilerin oyu olmasıdır.

Piyasa karar alma mekanizmasında kişi kararının sonucunu kesin olarak tahmin edebilmektedir. Yani piyasa karar alma mekanizmasının işleyişinde kesinlik söz konusu olup seçim öncesi ve seçim sonrası kişinin davranışı tam olarak birbirine uymaktadır. Hâlbuki siyasal karar alma sırasında kişi tercihlerine uygun bir biçimde
davransa bile, sonuçta alternatif tercihlerden hangisinin seçileceği kesin olarak belli olmamaktadır. Toplumsal karar alma sırasında ortaya çıkan bu belirsizlik durumu oyunu
kullanması sırasında seçmeni alternatif bir tercihi seçmeye yöneltebilmektedir.

Kırsal bölgede oturmak

Siyasal karar alma sürecinde yer alan aktörler karar alma sürecini oldukça fazla etkilemektedir. Bu süreçte yer alan aktörler arasında bir etkileşim bulunmakta ve etkileşimle
alınmaktadır. Kamusal kaynakların tahsisinde bu aktörler kendi çıkarlarını öne çıkararak kamusal kaynaklardan yararlanmak istemektedirler.

Parti disiplinine tam uyarlar

Toplum içindeki sınıf farkı, yaş, eğitim, cinsiyet, meslek ve gelir düzeyi gibi faktörler toplum içindeki demografik özellikleri temsil etmekte ve gözlenen farklar siyasi seçimleri etkilemektedir. Değişik parti seçmenleri arasındaki ideolojik ayrılıkların seçim sürecinde önemi etkileri bulunmaktadır. Ancak ideoloji demografik bir özellik değildir. Doğru yanıt E şıkkıdır.

Demografik Özellikler: Toplum içindeki sınıf farkı, yaş, eğitim, cinsiyet, meslek ve gelir düzeyi gibi faktörler toplum içindeki demografik özellikleri temsil etmekte ve gözlenen farklar siyasi seçimleri etkilemektedir.

Menfaatlerin ayrıştırılması

Demokratik ülkelerin neredeyse hepsinde siyasi karar alma süreçlerini etkilemek isteyen farklı çıkar gruplarının kendi içlerinde ortak amaçları için yürüttüğü faaliyetler vardır. Çıkar ve baskı grupları faaliyetlerini yürütürken farklı yöntemler kullanmaktadırlar. Bunlar kısaca; lobicilik, ikna, kamuoyunu etkileme, tehdit, rüşvet, sabotaj, doğrudan hareket ve lokavt, başka partiyi destekleme şeklinde özetlenebilir.

Talep

Talep

Demografik Özellikler: Toplum içindeki sınıf farkı, yaş, eğitim, cinsiyet, meslek ve gelir düzeyi gibi faktörler toplum içindeki demografik özellikleri temsil etmekte ve gözlenen farklar siyasi seçimleri etkilemektedir.

Kamu ekonomisinde üretilecek hizmetlerin bileşimi bireysel talep ve fiyat süreci yerine siyasal süreç ile belirlenmektedir.

Toplumdaki kişiler kamusal tercihlerini siyasi süreç aracılığıyla seçim yolu ile belirtmektedirler.

Kamusal mallarla ilgili olarak birlikte tüketim, dışlanamamazlık ve buna bağlı olarak ortaya çıkan bedavacılık sorunu gibi nedenlerle bireysel talepler açıklanamamaktadır.

Temsili demokrasilerde;

Nüfusu az olan yerler için doğrudan demokrasi daha uygundur.

Piyasa ve toplumsal karar alma mekanizmaları arasındaki başlıca farkları; kesinlik derecesi, kararlara katılma, alternatif tercihlerin seçimi, sorumluluk derecesi ve zorlama unsuru olarak sıralayabiliriz.

Sorumluluk Derecesi: Piyasada kişinin karar alması maddi fayda ve maliyetleri gerektirdiği halde siyasal karar almada seçmenin oyunu kullanmasıyla hemen elde edilecek bir fayda ya da maliyet söz konusu değildir. Piyasa karar alma mekanizmasının bu özelliği nedeniyle, birey davranışının alternatif maliyetini hesaba katmak konusunda sorumluluk hissederken, siyasal karar alma sırasında kişi kesin olarak bilmediği sonuçlar konusunda değer yargılarından hareket ederek oyunu kullanmaktadır.

Siyasal süreçte yer alan aktörleri;

• Fayda maksimizasyonu peşinde olan seçmenler,

• Oy maksimizasyonu peşinde olan siyasi partiler,

• Bütçe ve etkinlik alanı maksimizasyonu peşinde olan bürokratlar ve

• Rant maksimizasyonu peşinde olan baskı ve çıkar grupları olarak sıralayabiliriz.