KAMU MALİYESİ - Deneme Sınavı - 9

Mülkiyet gelirleri dışında verilmiş olan gelirler devletin cebren elde ettiği gelirler olduğunudan doğru cevap E'dir.

Teşebbüs gelirleri kamunun zorlama olmadan elde ettiği gelirlerden olduğu için doğru cevap D'dir.

Vergi parasal bir ödemedir. Geçmiş dönemlerde vergiler mal ve hizmetlerle ödenebilmekteydi. Hatta Yol Vergisinde olduğu gibi bireyler bedenen çalışarak da vergiyi ödeyebiliyorlardı. Ancak günümüzde bu uygulama yer almamaktadır. Vergi, özel kesimden kamu kesimine parasal bir transferdir. Dolayısıyla doğru cevap A'dır.

Devlet borçları ile özel borçların arasında temel bazı farklılıklar vardır. Devletin borçlanmasının nedeni topluma hizmettir, borçlanmanın miktarı genellikle oldukça büyüktür, borçlanma vadesi genellikle özel borçlanmaya göre daha uzundur, devlet zorunlu olarak da borç alabilir ve bazı durumlarda devlet borcunu geri ödemeyebilir. Özel borçlanmalarda ise, borçlanma nedeni özel amaçlardır. Borçlanma miktarı sınırlıdır, borçların vadesi devlet borçlanmasına göre daha kısadır, borçlanma gönüllü olarak yapılır ve borcun başlangıcında belirlenen şartlarda daha sonra değişiklik yapılamaz.

Doğru cevap E'dir.

Verginin özellikleri:

Doğru cevap A'dır çünkü borçlanma ile ilgili bir bilgidir.

Devletin borçlanma nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

Doğru cevap E'dir.

Kamu Kesimi Borçlanma Gereği (KKBG), kamu kesimini oluşturan tüm birimlerin toplam gelir ve gider durumları arasındaki farkı göstermekte ve kamu kesiminin toplam borçlanma ihtiyacını hesaplamakta kullanılmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Uzun vadeli borçlara konsolide borçlar adı da verilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Devlet borçlarını gönüllülük açısından; gönüllü borçlanmalar ve zorunlu borçlanmalar olarak ikiye ayırabiliriz. Doğru cevap C'dir.

İç borçlar ülke içerisinden sağlanan borçlar olduğu için milli gelirin kapsamı içerisindedir. Bir diğer deyişle, alınması ve ödenmesi durumlarında ülkenin toplam kaynaklarında bir değişiklik yaratmamaktadır.

Borç servisi, Devlet iç borcu ve Devlet dış borcundan doğan anapara ve faiz ödemeleri ile bu borçlara ilişkin iskonto giderleri ile ücret ve diğer ödemeleri ifade eder. Doğru cevap B'dir.

Devlet iç Borçlanma Senetleri (DİBS) de yurt içinde ihraç edilen borçlanma senetlerinin tümünü ifade etmektedir. DİBS’ler vadelerine, ihraç yöntemlerine, ihraç edildikleri para birimi cinsine, faiz ödeme türlerine, üzerinde kupon taşıyıp taşımamalarına ve ihraç amacına göre sınıflandırılabilmektedir. Doğru cevap B'dir.

4749 Sayılı Kanuna göre devlet dış borcu herhangi bir dış finansman kaynağından belirli bir itfa planına göre geri ödenmek üzere sağlanan finansman imkânları ile Hazine garantileri kapsamında üstlenilen her türlü mali yükümlülüğü ifade etmektedir. Dış borçlanma borçluya göre, vadelerine göre, faiz durumuna göre, döviz cinsine göre, bütçe gerekçesine göre ve kullanım amaçlarına göre sınıflandırılabilir. Doğru cevap C'dir çünkü "Kupon durumuna göre" iç borçlanma çeşitlerinden biridir.

Bütçe kavramı, Devlet’in gelir ve gider belgeleri, yürütmenin bulduğu mali kaynaklarla bu kaynakların kullanılma gereksinmesini kapsamaktadır. Bütçe kavramının ilk gelişiminde siyasi ve hukuki niteliği ağır basarken, günümüzde bunlara ekonomik nitelik de eklemiştir.
Bütçelerin hükümetler tarafından hazırlanıp parlamento tarafından onaylanması siyasi niteliğini oluşturmaktadır. Bütçe sürecinin belirli yasal çerçevede yürütülmesi ise hukuki niteliğini vurgulamaktadır. Daha sonraları gelişen müdahaleci devlet, sosyal devlet anlayışıyla bütçenin ekonomik niteliği de kazandığını görmekteyiz. Özellikle bütçenin, var olan sınırlı kaynaklarla insanların ve toplumların gereksinmelerini karşılayabilmeye çalışması ve ekonomiye yön verip ekonomik istikrarsızlıkları gidermeye çalışması, ekonomik özelliğini ön plana çıkarmaktadır.

Çeşitli yazarlar devlet bütçesi tanımını yapmışlardır. Bu tanımlar doğrudur. Ancak her biri devlet bütçesinin bir yanını eksik tanımlamıştır. Yukarıdaki tanım günümüz dünyasında  devlet bütçenin çağdaş özelliklerini de içeren geniş bir tanımıdır.

Devlet bütçesinin klasik işlevleri olarak;mali işlevi, siyasi işlevi, hukuki işlevi, denetim işlevini sayabiliriz.

Bütçenin siyasi işlevi sadece demokratik ülkelerde geçerlidir. Çünkü halkın isteklerinin ve rızasının bütçelerde yer bulabilmesi ancak demokratik hakların kullanımıyla gerçekleşebilmektedir.
Örneğin, bazı baskı gruplarının, temsil ettikleri grubun istekleri ve çıkarları için lobi faaliyetleri yapması, konferanslar düzenlemesi veya gösteriler yapması demokratik yöntemlerle bütçelerin etkilenmesine örnektir. Ancak, örneğin, totaliter rejimlerde, bütçe yapılsa bile, bu bütçeler, halkın demokratik hakları kullanması söz konusu olmadığı için, büyük olasılıkla sadece diktatörün istediği ve şekillendirdiği bütçe olacaktır. Devlet bütçelerinden siyasi olarak beklenen görev, halkın istekleriyle uyumlu ve halkın ihtiyaçlarını karşılayan bir araç olmasıdır.

Bütçenin klasik anlamdaki tanımı düşünüldüğünde, bütçenin denetim işlevi de hemen anlaşılacaktır. Çünkü bütçenin tanımında yer alan gelir ve giderlerin uygulanmasına önceden izin veren bir belge olması sonucunda, verilen bu iznin de nasıl kullanıldığının denetlenmesini gerektirmektedir. Bir başka deyişle parlamento hükümete vermiş olduğu uygulama iznini en azından mali yılsonunda denetlemek isteyecektir. Bu denetim siyasi denetim olarak adlandırılmaktadır.

Yukarıdaki tanımlama bütçenin çağdaş ilkelerinden ekonomide istikrarı sağlama işlevine aittir.

6771 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla bütçenin hazırlaması süreciyle ilgili çok ciddi değişiklikler içeren yasal düzenlemeler yapılmıştır. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde Merkezi Yönetim Bütçe Kanun teklifi Cumhurbaşkanı tarafından TBMM’ye sunulacaktır.Bu değişikliğe bağlı olarak kamu maliyesi ile ilgili ilkelerinin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Cumhurbaşkanı tarafından belirlenip izlenecek ve harcamacı kuruluş bütçeleri performans göstergeleri ve bunlara uygunluk ve idarelerin bu kapsamdaki faaliyetleri Cumhurbaşkanının yetkisi dâhilinde olacaktır. Ayrıca, Cumhurbaşkanlığınca bütçeler, uluslararası standartlar içeren sınıflandırma ile hazırlanıp ve uygulanacaktır. Merkezi yönetim bütçe kanunu teklifini hazırlarken, kamu idareleri arasında koordinasyonu da Cumhurbaşkanlığı sağlayacaktır.