KAMU MALİYESİ - Deneme Sınavı - 6

Özelleştirme kapsamında Kamu iktisadi Teşebbüslerinin satılması doğal olarak teşebbüs gelirlerinde azalmaya sebep olmuştur. Doğru cevap A'dır.

Vergiler çok çeşitli şekillerde sınıflandırılabilir. Bu sınıflandırmalardan en yaygın ola; dolaylı vergiler- dolaysız vergiler ayrımı ve gelir, harcama ve servet üzerinden alınan vergiler ayrımıdır. Dolayısıyla doğru cevap B'dir.

Kamu gelirlerini; zorla (cebri olarak) elde edilen gelirler, zorlama olmadan elde edilen gelirler ve parasal işlemlerden elde edilen gelirler olarak sınıflandırılabiliriz. Buna göre doğru cevap E’dir.

Kamu kesiminin zorla elde ettiği gelirler: Vergiler, harçlar, resimler, şerefiyeler, parafiskal gelirler, para cezaları, zorunlu borçlar olarak sıralanabilir. Para ödülleri bu gelir türü arasında sayılmadığından yanlıştır. Buna göre doğru cevap A’dır.

Kamu gelirleri içinde önemli yeri olan vergi gelirlerinin toplumların ekonomik, siyasal, sosyal, kültürel ve demografik yapısı ile yakın ilişkisi vardır. Vergi, kamu gelirlerinin çok önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Ülkemizde, toplam kamu gelirleri içerisine vergi gelirlerinin payı oldukça yüksektir. Vergilerin kamu gelirleri içerisindeki payının bu kadar yüksek olması nedeniyle kamu gelirleri genelde vergi gelirleri olarak anlaşılmaktadır. Anayasamızda vergi ödevi altında 73. maddeye göre “Herkes kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre vergi ödemekle yükümlüdür. Doğru cevap B’dir.

II. seçenekte yer alan ‘’Vergi ürün karşılığında ödenebilir.‘’ ifadesi ‘’Vergi parasal bir ödemedir’’ olması gerektiğinden yanlıştır.  Buna göre doğru cevap B’dir.

Bazı kamu kurum ve kuruluşlarının yaptıkları hukuki işlemden ve sundukları hizmetten dolayı aldıkları paraya harç denir. Buna göre doğru cevap C’dir.

seçenekte yer alan ‘’Harca konu olan kamusal mal ve hizmetlerde, “mahrum bırakma” ilkesi uygulanamaz.’’ ifadesi ‘’Harca konu olan kamusal mal ve hizmetlerde, “mahrum bırakma” ilkesi kısmen uygulanabilir.’’ olacağından yanlıştır. Buna göre doğru cevap D’dir.

kamunun zorlama olmadan isteğe bağlı olarak elde ettiği gelirleri: Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT) gelirleri, mali tekellerden elde edilen gelirler gibi işletmecilik (teşebbüs gelirleri) faaliyetlerinden elde ettiği gelirler, sahip olduğu menkul ve gayrimenkul mallardan elde ettiği mülkiyet gelirleri, bağış ve yardımlar ve isteğe bağlı borçlanma olarak sıralayabiliriz. Zorlama Olmadan Elde Edilen Gelirler arasında:

Devlet, hazine arazisi niteliğinde sahip olduğu toprakları üçüncü kişilere kiraya verebilir veya satabilir veya kendisi işletebilir. Yapılan bu işlemler sonucu devlet gelir sağlar. Ormanlardan sağlanan ürünlerin (özellikle tomruk) satışından, madenlerin çıkarma ve işletme hakkının devrinden de gelir sağlar. Bu gelirler toplam kamu gelirleri arasında düşük bir paya sahiptir. Ayrıca devletler sahip oldukları, lojman, sosyal tesis ya da diğer gayrimenkullerin kiralanmasından da gelir elde etmektedirler, ve bu gelir türü Teşebbüs ve Mülkiyet gelirleridir. Buna göre doğru cevap C’dir.

Devlet elinde bulundurduğu mal varlıklarını çeşitli biçimlerde değerlendirerek gelir sağlar. Bir başka deyişle devlete ait kurum ve kuruluşların özel sektör gibi mal ve hizmet üretip satmasından elde ettiği gelirler de kamu geliri olarak kabul edilir. KİT’lerden elde edilen gelirler bunlara örnektir. Buna göre doğru cevap A’dır.

IV. seçenekte yer alan ‘’ Kâğıt paraların maliyetinin çok yüksek olması nedeniyle para ihracı neredeyse paranın üzerinde yazılı değer kadar bir gider oluşmasına yol açar.’’ ifadesi ‘’Kâğıt paraların maliyetinin çok düşük olması nedeniyle kâğıt para ihracı neredeyse paranın üzerinde yazılı değer kadar bir gelir elde edilmesine yol açar.’’ olması gerektiğinden yanlıştır. Buna göre doğru cevap D'dir.

1961 Anayasası’ndan başlayarak yerleşik bir kavram olarak bütçe kelimesi kullanılmıştır. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Bütçenin klasik işlevleri; mali işlevi, siyasi işlevi, hukuki işlev ve denetim işlevidir. Dolayısıyla doğru cevap B'dir.

Geniş anlamda kamu harcamalarını açıklayan görüş “sosyoekonomik tanım”, dar anlamda kamu harcamalarını açıklayan görüşse “hukuki tanım” olarak adlandırılmaktadır. Dar anlamdaki tanım klasik akımdan esinlenmekle birlikte, devletin kamu tüzel kişisi oluşunu dikkate alarak, hukuki kişiliğini göz önünde tutmasına karşılık, modern anlayıştan esinlenmiş olan sosyoekonomik tanım, devletin sosyal hayatla ekonomik faaliyetlerdeki rolünü ve devleti karakterize eden kamu gücünü göz önünde bulundurmaktadır. Doğru cevap D’dir.

Fonksiyonel sınıflandırma, giderler yoluyla gerçekleştirilmesi öngörülen amaçlara yönelik hizmetler, bir başka deyişle devletin klasik ve sosyoekonomik nitelikteki hizmetleri göz önünde tutularak, her bir hizmet grubu için yapılan giderler sınıflandırmasıdır. Fonksiyonel sınıflandırma, belirli bir hizmetin yerine getirilmesinin toplam maliyetinin saptanmasında; toplam maliyetinin saptanmasının yanında birim maliyetinin belirlenmesinde, birim maliyete etki eden faktörlerin gözden geçirilerek hizmette etkinlik sağlamaya, harcanan parayla elde edilen fayda arasında karşılaştırmalar yapmaya olanak tanımaktadır. Doğru cevap A’dır.

Gerçek harcamalar devletin tüketim harcamalarıdır ve bu harcamalar aracılığıyla devlet, dolaylı ya da dolaysız bir tarzda üretim faktörlerinin ya mülkiyetine ya da kullanma hakkına sahip olmaktadır. Bu ayrımın esası kamu harcamalarının mal ve hizmet alımlarında kullanılıp kullanılmadığıdır. Devlet kamu hizmetlerini gerçekleştirmek üzere memur istihdam etmesi durumunda, bir üretim faktörü olan emekten yararlanma hakkını elde etmiş olduğundan, memurlara yapılan maaş ödemeleri de gerçek harcamalar olarak kabul edilir. Doğru cevap D’dir.

Transfer Harcamaları, satın alma gücünün özel şahıslar ya da sosyal tabakalar arasında el değiştirmesine sebep olan kamu harcamalarıdır. Transfer harcamaları dört grupta toplanabilir. •İktisadi Transferler: Devletin, İktisadi Devlet Teşekküllerinin yatırımlarına katkıda bulunmak amacıyla yaptığı transferlerdir. •Mali Transferler: Devletin özel bütçeli kuruluşlar ve yerel yönetimlere yaptığı transferlerdir (Üniversiteler, il özel idareleri ve belediyeler v.b.). • Sosyal Transferler: Devletin sosyal amaçlarla yaptığı transferlerdir. Örneğin; emekli sandığı, dernek ve yardım kuruluşlarına yapılan yardımlar ve öğrenci bursları. •Borç Ödemeleri: Bütçe yılı içinde ödenmemiş giderlerin, takip eden yıllarda      ödenmesi, transfer ödemesi sayılır. Bunlar, devletin iç ve dış borçlanmalar karşılığında ödediği faizler, borç taksitleri, evvelki yıllara ait zamanda ödenmemiş giderlerle geçmiş yıllara ait borçlardır. Doğru cevap E’dir.

1995 yılında kamunun yeniden yapılandırılmasını amaçlayan Kamu Mali Yönetim Projesi kapsamında analitik bütçe sınıflandırması üzerine çalışmalar başlatılmış, 1998 yılında Uluslararası Para Fonu uzmanlarıyla birlikte çalışılarak Devlet Mali İstatistikleri (GFS - Government Finance Statistics) esasına dayalı bir sınıflandırma modeli ortaya konulmuştur. Bu sınıflandırmanın, 1999 yılında, 4 kuruluşta test edilmesi kararlaştırılmıştır. Doğru cevap A’dır.

Kamu harcamalarının görünüşte artması, topluma sunulan mal ve hizmetlerde kalite ya da miktar olarak bir artış olmamasına karşılık, kamu giderlerinin tutarında meydana gelen bir artışı ifade etmektedir. Bu artışın üç sebebi vardır. Paranın satın alma gücünün düşmesi, bütçe sistemlerinin değişmesi ve ülke yüzölçümü ve nüfusun artmasıdır. Doğru cevap B’dir.