KAMU MALİYESİ - Deneme Sınavı - 14

Kamusal mala ilişkin olarak değinilmesi gereken bir başka konu da bireylerin bu malların tüketiminde sergiledikleri bedavacı davranışlardır. Kamu ekonomisinde ‘bedavacılık sorunu’ olarak incelenen bu durum, bireylerin bir kamusal malın sunumuna katılmamalarına rağmen, ‘dışlanamama’ özelliği nedeniyle bu maldan yararlanmalarını ifade eder.

Zorla elde edilen gelirler; vergiler,harçlar, resimler, şerefiyeler, paraiskal gelirler, para cezaları ve zorunlu borçlardır. Dolayısıyla doğru cevap B'dir.

Toplam gelirler içerisinde vergi gelirlerinin payı, son iki yılda %80’in bile üzerinde gerçekleşmiştir. Dolayısıyla doğru cevap E'dir.

Vergi sadece gerçek kişilerden değil tüzel kişilerden de alınmaktadır.

Devlet ya da yerel yönetimler tarafından yapılan bayındırlık işlerinden dolayı değerleri artan gayrimenkullerin, sahiplerinden, bu hizmetin maliyetine katılma karşılığı olarak alınan pay şerefiyelerdir.

Bir hizmetin görülmesi, bir programın yürütülmesi gibi, belirli bir amacı gerçekleştirmek için, gerektiğinde kullanılmak üzere bir hesapta toplanan ve harcanan paralara fon denmektedir. Dolayısıyla doğru cevap B'dir.

Zorlama olmadan elde edilen gelirler; teşebbüs ve mülkiyet gelirleri, bağış ve yardımlar, isteğe bağlı borçlanma ve mali tekellerdir. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Ulusal paranın yabancı paralar karşısında değerinin düşürülmesine devalüasyon denmektedir. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.

Parasal işlemlerden elde edilen gelirler; para basma ve develüasyondur. Dolayısıyla doğru cevap A'dır.

Borçlanma, geçici olma özelliğiyle vergiden ayrılır. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.

Resim ile ilgili verilen bilgilerden hepsi doğrudur. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.

Geniş anlamda kamu harcamalarını açıklayan görüş sosyoekonomik tanım, dar anlamda kamu harcamalarını açıklayan görüşse hukuki tanım olarak adlandırılmaktadır.

Geniş kapsamlı kamu harcamaları yaklaşımının kullanılmaması bazı nedenlerden ortaya çıkmıştır. Bu nedenler; kamu harcaması boyutlarının belirlenmesindeki güçlükler, fon akımlarının sağlıklı olarak belirlenememesi, özel kesim finansmanında kamu payının net bir şekilde ortaya konmamasıdır. KİT'lerin harcamaların vergi istisna ve muafiyetlerinde ve sosyal güvenlik ödemelerinde ortaya çıkan çeşitli kavram ve uygulama güçlükleri, geniş anlamda kamu harcaması kavramını zor hesaplanır ve kullanışsız bir kavram haline getirmektedir.

Kamu harcamalarının devletin yapısı ve organları göz önünde tutularak sınıflandırılmasına idari sınıflandırma denir.

Fonksiyonel sınıflandırma, farklı yazarlar tarafından hem işlevsel hem de görevsel sınıflandırma olarak da adlandırılmaktadır. Organik sınıflandırma ise idari sınıflandırmayla aynı anlamda kullanılmaktadır.

Bazı kamu harcamalarının etkilerinin döneminde yok olmadığı, gelecek dönemlere de geçtiği halde, bunların nesnel varlıklar halinde olmamaları cari harcamalar olarak nitelendirilmelerinde neden olmaktadır. Örneğin, eğitim ve sağlık harcamalarının, bir üretici güç olarak, insan üzerinde gelecek dönemlere de kalıcı etkileri olduğu halde, bunlar kamu muhasebesinde cari harcama sayılmaktadır. Bunlara insan sermayesine yatırım ya da kalkınma carisi de denilmektedir.

Bütçe yılı içinde ödenmemiş giderlerin, takip eden yıllarda ödenmesi, transfer ödemesi sayılır. Bunlar, devletin iç ve dış borçlanmalar karşılığında ödediği faizler, borç taksitleri, evvelki yıllara ait zamanda ödenmemiş giderlerle geçmiş yıllara ait borçlardır.

Ekonomik sınıflandırma, devlet faaliyetlerinin, milli ekonomi üzerindeki etkilerine göre gruplanmasıyla oluşturulmuştur. Devlet faaliyetlerinin, milli gelir ve piyasa ekonomi üzerindeki etkilerinin ölçülmeisni amaçlar. Altı haneli ve dört düzeyli kod grubundan oluşur. Bunlar; personel giderleri, devlet primi giderleri, mal ve hizmet alımları, faiz giderleri, cari transferler, sermaye giderleri, sermaye transferleri, borç verme ve yedek ödeneklerdir. Özel ödenekler ise finansman tipi sınıflandırmada yer almaktadır.

Kamu harcamalarının görünürde artması, topluma sunulan mal ve hizmetlerde kalite ya da miktar olarak bir artış olmamasına karşılık, kamu giderlerinin tutarında meydana gelen bir artışı ifade etmektedir. Buna göre; paranın satın alma gücünün düşmesi, bütçe sistemlerinin değişmesi, ülke yüzölçümü ve nüfusun artması kamu harcamalarını görünürde artırırken, teknolojik nedenler kamu harcamalarını gerçekte arttırmaktadır.

Kamu harcamalarının gerçek artış nedenleri arasında, ekonomik nedenler, teknolojik nedenler, sosyal nedenler, siyasi nedenler ve askeri nedenler gösterilmektedir. Ülke yüzölçümünün artması ise kamu harcamalarını görünürde arttırmaktadır.