KAMU MALİYESİ - Deneme Sınavı - 20

Kamusal malların sahip olduğu temel özellikler nelerdir anlayınız

Bedavacılık kavramını anlayınız

Küresel kamusal malların sunumundaki aktörleri anlayınız

Ortak (Serbest) Mallar kavramını anlayınız

Ortak mal kavramını anlayınız

Dışsallıklar ile kamusal mallar kavramını anlayınız

Türkiye’de de 1994 ve 2000-2001 ekonomik krizlerinde kamu hizmetlerinin sunumu azalmış, yüksek miktarlı bütçe açıklarının kapatılması için giderek daha fazla faiz yükü altına girilmiştir. Bütçe açıklarının daha sonraki dönemlerde ısrarlı bir şekilde devam etmesinin en önemli sebebi budur.

Kamu ekonomisinin büyüklüğü genel olarak,
kamu kesimini temsil eden kurum ve kuruluşların yapmış oldukları harcamaların gayrisafi yurt içi hasılaya (GSYH) oranlanmasıyla hesaplanmaktadır. Yani, toplam kamu harcamaları GSYH’ye oranlandığında bir ekonomideki kamu kesiminin büyüklüğü ortaya
çıkmaktadır. Ayrıca, kamu kesimi istihdamı, kamu yatırımları, kamu kesimi borçlanma
gereği (KKBG), kamu borç stoku gibi makroekonomik değerlerin kullanılmasıyla da
kamu kesiminin büyüklüğüne ilişkin bir yargıya varılabilir.

Kamu harcamalarının GSYH içerisindeki oranı kamu kesiminin büyüklüğünün ülkelerarası karşılaştırılmasında en çok kullanılan ölçümdür. Burada reel harcamalar ve transfer harcamalarının toplamından oluşan toplam kamu harcamalarının dikkate alınması gerekmektedir.

Kamu kesiminin büyüklüğünün ölçülmesinde kamu gelirlerinin büyüklüğü de ölçü olarak ele alınabilir. İlk bakışta bir ülkedeki kamu harcamalarının kamu gelirleriyle sınırlı olacağı, bu bakımdan kamu harcamaların GSYH’ye oranının kamu gelirlerinin GSYH’ye oranıyla aynı olacağı akla gelebilir. Ancak kamu kesimi ihtiyaçları için harcama yaparken bu harcamaları sadece vergilerle finanse etmemekte, örneğin borçlanma gibi başka kaynaklara da başvurabilmektedir. Bu ölçünün kullanılmasında dikkat edilmesi gereken nokta hangi gelirlerin kamu gelirleri sayılacağı konusudur. Eğer kamu kesiminin genel ekonomi içerisindeki yeri ölçülmek isteniyorsa o zaman devletin egemenlik hakkına dayalı olarak zorla elde ettiği ve zorlama olmadan elde ettiği tüm gelirlerinin dikkate alınması gerekmektedir.

Kamu kesiminin büyüklüğünün ölçülmesinde kullanılan ölçülerden bir diğeri kamu kesimi borçlanma gereğinin (KKBG) GSYH’ye oranlanmasıdır. KKBG, kamu kesimini oluşturan tüm birimlerin toplam gelir ve gider durumları arasındaki farkı göstermekte ve kamu kesiminin toplam borçlanma ihtiyacını hesaplamakta kullanılmaktadır.

İki veriye birlikte bakıldığında istihdam sayısında bir artış olsa da istihdam oranında bir düşme göze çarpmaktadır. Bu durum kamu kesimindeki istihdamın özel kesime kıyasla hızlı büyümediği anlamına gelmektedir.

Genel yönetim kurumlarının bileşenleri merkezi yönetim, sosyal güvenlik
kurumları ve yerel yönetimlerdir

5018 sayılı Kanun’da merkezi yönetim kurumları adı altında toplanmış olan kurumlar genel bütçeli kurumlar, özel bütçeli kurumlar, düzenleyici ve denetleyici kurumlardır.

Yüksek öğretim kurumları, yani üniversiteler özel bütçeli kurumlardır. Diğerleri genel bütçe içinde yer alır.

Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü (İŞKUR) bir sosyal güvenlik kuruluşudur.

Türkiye'de etkinliği sağlamak adına vergi sisteminde dolaylı vergilerin ağırlıkta olduğu bir vergi sistemine geçilmesi ve bunun karşılığında eşitlikten uzaklaşılması özellikle 1980' li yıllardan sonra olmuştur.

Ekonomi biliminde "Ödemeler Dengesi"  kavramı "ithalat ile ihracat" arasındaki dengeyi ifade eden bir kavramdır.

Kamu ekonomisinin büyüklüğü genel olarak, toplam kamu harcamalarının (Gayrisafi Yurt İçi Hasılaya)  GSYH'ye oranlanması ile ortaya çıkarılır.

Kamu kesimi yapısının önemli ölçüde yeniden tasarlandığı 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu 2006 yılında yürürlüğe girmiştir.