KAMU MALİYESİ - Deneme Sınavı - 13

Anayasal iktisat görüşü, ekonomik faaliyetlerin anayasal çerçevede sınırlandırılması ile siyasal insanın seçmenle ilişkisindeki kişisel çıkarların etkisini azaltmayı önermişlerdir.

Küreselleşme sürecinde devletin fonksiyonlarında nasıl bir değişme olacağı konusunda iki farklı görüş vardır. Birinci görüş, küreselleşmenin devletin fonksiyonlarını zayıflatacağı, yetki alanını daraltacağı ve siyasi erkin büyük ölçüde uluslararası kurumlara devredileceği yönündedir. İkinci görüşse, küreselleşmenin devletin bazı yetkilerini kaybetmesine neden olmakla birlikte, başka alanlarda, daha güçlü bir ulus devlete ihtiyaç duyulmasına neden olan bir ortam yarattığı yolundadır.

Küreselleşmenin önemli unsurlarından bir tanesi olan, sermayenin uluslararası serbest dolaşımının önündeki en büyük engellerden biri, sermaye gelirlerinin yüksek oranda vergilendirilmesidir. Devletler, vergi hasılatı sağlamayla ülkeye sermaye girişi sağlama ikilemi arasında kalmışlardır. Sonuç olarak sermaye üzerindeki vergiler azaltılmıştır. Devletin gelirleri, vergiler yoluyla yeniden dağıtımı fonksiyonu azalmış, bunun sonucunda birçok ülkede gelir dağılımı bir miktar bozulmuştur.

Richard A. Musgrave piyasa başarısızlıklarıyla mücadelede devlete düşen rolleri kamu maliyesinin işlevleri olarak 3 ana başlık altında toplamaktadır. Bu işlevler; kaynak dağılımı, gelir dağılımı ve ekonomik istikrar işlevleridir.

Bunlar tam kamusal mallardır. Özellikleri ise; Dışlama maliyetleri yüksek. Doğrudan devlet tarafından ya da devletin izin verdiği özel firmalarca üretilir. Kamu bütçelerince dağıtılır. Zorunlu vergi gelirleriyle finanse edilir.

Bu mallar ortak havuz kaynakları olarak da adlandırılırlar. Özellikleri ise; • Faydaları ortak tüketilen ancak sıkışabilen mallar. • Özel firmalarca ya da kamu kesimince üretilir. • Piyasalarca ya da doğrudan kamu bütçelerince dağıtılır. • Satış gelirlerinden (kullanım ücretlerinden) ya da vergi gelirlerinden finanse edilir. Örnekler: Parklar, ortak mallar, kamu yüzme havuzları.

Üreticiden üreticiye dışsallık kavramını doğru bir şekilde veren tek örnek E şıkkıdır. Diğerleri farklı dışsallık modellerine ilişkin örneklerdir.

Bu aktörler dört başlıkta incelenebilir. • Uluslararası örgütler: Birleşmiş Milletler, Dünya Sağlık Örgütü, UNICEF vb. • Devletler: Küresel kamusal malların önemli bir kısmı devletlerce sunulur. • Uluslarası sivil toplum örgütleri: Oxfam, Yeşilbarış, Kızılay ve Kızılhaç, Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü vb. • Özel kuruluşlar: Kâr amacı gütmeyen ya da kâr amaçlı kuruluşlar: Vakıflar, firmalar vb. fACEBOOK VE SHELL KAR AMACI GÜTTÜKLERİ İÇİN BU KATAGORİDE YER ALAMAZLAR

Toplumsal açıdan gerekli ve faydalı olduğu halde yeterli bilgi (eğitim) ve gelir düzeyi olmadığı için talebi yetersiz oluşan mallara erdemli mallar denmektedir. Aşılar, süt ve zorunlu eğitim erdemli malların örnekleridir.

Devletin ekonomik istikrar işlevinin başarısı, kaynak dağılımı ve gelir dağılımı işlevleri tarafından, kısmen de düzenleme işlevi tarafından belirlenmektedir. Bu nedenle devlet, kaynak dağılımı ve gelir dağılımı işlevlerini yerine getirmeye öncelik verdiğinde, ekonomik istikrar işlevini de yerine getirmesi kolaylaşacaktır.

Piyasaların etkin ya da yeterince etkin çalışmadığı durumlarda devletin piyasalara en önemli müdahale araçları yasal düzenlemeler, vergiler, kamu harcamaları ve parasal politikalardır. Bu nedenle doğru cevap E şıkkıdır.

Richard A. Musgrave piyasa başarısızlıklarıyla mücadelede devlete düşen rolleri kamu maliyesinin işlevleri olarak 3 ana başlık altında toplamaktadır. Bu işlevler; kaynak dağılımı, gelir dağılımı ve ekonomik istikrar işlevleridir. Bu nedenle doğru cevap C şıkkıdır.

Kaynak dağılımındaki etkinliğin sağlanabilmesi için kamu maliyesinin, kaynakları dağıtmasına gereksinim vardır. Özellikle bu işlev, devletin özel ekonomiye müdahalesinin sınırlarını belirlemede yol gösterici bir rol oynamaktadır. Bu nedenle doğru cevap A şıkkıdır.

Tam Kamusal Malların genel özellikleri * Dışlama maliyetleri yüksek. * Doğrudan devlet tarafından ya da devletin izin verdiği özel firmalarca üretilir. * Kamu bütçelerince dağıtılır. * Zorunlu vergi gelirleriyle finanse edilir. olduğundan doğru cevap E şıkkıdır.

27. Yarı Kamusal Malların (Ortak Havuz Kaynakları) genel özellikleri * Faydaları ortak tüketilen ancak sıkışabilen mallar. * Özel firmalarca ya da kamu kesimince üretilir. * Piyasalarca ya da doğrudan kamu bütçelerince dağıtılır. * Satış gelirlerinden (kullanım ücretlerinden) ya da vergi gelirlerinden finanse edilir. olduğundan doğru cevap D şıkkıdır.

Ortakların Trajedisi: Bireylerin ortak malı aşırı kullanması sonucunda ortak malın zarar görmesi durumudur. Bu nedenle doğru cevap B şıkkıdır.

Toplumdaki üretici, tüketici ve faktör sahiplerinden birinin durumunu kötüleştirmeden bunlardan bir başkasının durumunu iyileştirmenin olanaklı olmadığı kaynak dağılımı durumu. Başka bir deyişle, toplumdaki bireylerden en az birinin refahını azaltmadan bir diğerinin refahını artırma olanağı yoksa o toplumun refahı optimumdur. Bu nedenle doğru cevap D şıkkıdır.

Ekonomik istikrar işlevi, mal ve hizmet piyasalarındaki arz talep dengesizliğinden kaynaklanan enflasyon, deflasyon, emek piyasalarında ortaya çıkan işsizlikle ithalat-ihracat dengesizliğinin sonucu olarak ortaya çıkan cari açık gibi makro ekonomik konuları kapsamaktadır. Piyasaların hem maliye hem de para politikası kullanılarak dengelenmeye çalışılması ve belirtilen makroekonomik sorunların çözümlenmesi kamu kesiminin ekonomik istikrar işlevinin özüdür. Bu nedenle doğru cevap C şıkkıdır.