KAMU MALİ YÖNETİMİ

Orta vadeli ve ayrıntılı bir borç stratejisinin oluşturulması ve bu stratejinin geliştirmeye çalıştığı dört hedef vardır. Bu hedefler:
• Devletin yıllık borçlanma ihtiyacının karşılanması,
• Borçlanma maliyetlerinin düşürülmesi,
• Sürdürülebilir bir borç yapısına ulaşılması ve
• Gerek ulusal, gerekse uluslararası düzeyde
piyasalara sürekli girişlerin garanti edilmesi
şeklinde sıralanabilir

Devlet iç borçlanma senetlerinin Hazine Müsteşarlığı tarafından ilk kez satışa sunulduğu piyasaya birincil piyasa, daha önce ihraç edilmiş olan devlet iç borçlanma senetlerinin işlem gördüğü piyasalara ise ikinci el piyasa denilmektedir.

Bu nedenle borç yönetiminde maliyetin düşürülmesi amacıyla farklı uygulamalara başvurulmaktadır. Bunun için sıklıkla başvurulan yolların başında borçlanma türleri ve araçlarının mümkün olduğunca çeşitlendirilmesi gelmektedir. Bunun dışında borçlanma maliyetinin düşürülmesinde dikkat edilmesi gereken başka unsurlar da bulunmaktadır. Örneğin devletler ikincil piyasalarda faizler ve kıymet fiyatlarında yaşanabilecek kararsızlık ve belirsizliklerin önüne geçerek borçlanma maliyetlerini düşürebilirler.

Borcun Ödenmesi (İtfası): Alacaklı olanlara paranın iade edilmesidir.

Borç yönetimi, devletin var olan yükümlülüklerinin bileşimi ile ilgili bir seçimdir. Bu süreç içerisinde borçlanma kararı verilirken borçlanmanın vadesi, borçlanılacak para biriminin seçimi, faiz yapısı (sabit ya da eğişken faiz) konularındaki kararların verilmesi gerekmektedir.

Konosolidasyon: Kısa ve orta vadeli borçların veya vadeleri gelen borçların uzun vadeli veya süresiz bir borç haline dönüştürülmesi işlemine konsolidasyon denilmektedir

Borcun reddi, moratoryum ilanından ayrı ve farklı bir şeydir. Borcun reddinde, iki taraflı bir ilişki tek
tarafın yani borçlunun iradesiyle ve attığı adımla ortadan kaldırılmaktadır. Borcun reddi ile borç tamamen ortadan kalkmaktadır. Moratoryumda ise, iki taraflı bir ilişki her iki tarafın da anlaşması ve uzlaşması ile değişik bir biçime bürünmekte fakat borç ortadan kalkmamaktadır.

Kamu borç yönetimi tarafından risk yönetimi gerçekleştirilirken aşağıdaki aşamalar takip edilmektedir:
• Hedefler göz önünde tutularak riskin belirlenmesi
• Maliyet-risk analizi çerçevesinde riskin analizi
• Alternatif stratejiler arasında uygulanacak stratejinin belirlenmesi
• Seçilmiş olan stratejinin borç ofisi tarafından hayata geçirilmesi
• Uygulanmakta olan stratejinin performansının değerlendirilmesi, rapor edilmesi ve gözden geçirilmesi

Piyasa Riski; piyasa koşullarındaki değişimlere bağlı olarak döviz kurları, faiz oranları ve fiyat hareketlerinin borçlanma maliyetlerini etkilemesidir.

Bu komite, yılında yapılan bir düzenleme ile Finansal İstikrar ve Kalkınma Komitesi adını
almıştır. Yeni Ekonomi Programı kapsamında, sürdürülebilir kalkınma ve finansal istikrarı sağlamak amacıyla, Finansal İstikrar Komitesi (FİK) yerine kurulan bu komitenin başkanlığını Hazine ve Maliye Bakanı yapmaktadır.

Borçların süresi geldiğinde geri ödenmesi dar tanımıyla borç yönetimidir. Ama günümüzde borç yönetimi temel olarak devletin gerek duyduğu finansmanın sağlanması amacıyla borç yönetim stratejilerinin oluşturulması ve uygulanması, maliyet ve risk hedeflerinin yerine getirilmesinin yanı sıra, etkin ve likit tahvil piyasaların oluşturulması ve geliştirilmesi gibi diğer borç yönetim hedeflerinin de karşılanması olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Kamu borç yönetiminin temel amacı devletin borçlanma ihtiyacının karşılanmasıdır. Diğer seçenekler ikincil derecede önemli olmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Aşağıdakilerden hangisi borçların vadesi, faiz oranları, borç kaynakları, piyasa olanakları ve garanti türleri gibi açılardan çeşitlilik yaratılması borçların bileşimi olarak ifade edilir. Bu kavram borç yönetimi açısından önemlidir. Hazinenin gerçekleştirdiği borç yönetimi özellikle borcun iki temel bileşimi olan borç miktarında ve borçların bileşiminde yani vade ve alacaklılar itibariyle dağılımında ayarlama yapmak şeklinde gerçekleşmektedir. Doğru cevap D'dir.

Borcun itfası borcun ödenmesi anlamına gelmektedir. Diğer bir ifadeyle alacaklı olanlara paranın iade edilmesidir. Ödemeler zorunlu ve ihtiyari şekilde yapılabilmektedir. Zorunlu ödeme borç sözleşmesi gereği sözleşmede yer alan şartlar dâhilinde yapılan borç ödemesidir. İhtiyari ödeme ise, devletin mali durumunun iyi olduğu dönemlerde henüz vadesi gelmemiş borçların ödenmesidir. Doğru cevap A'dır.

Konsolidasyon olağanüstü borç yönetimi işlemlerinden biridir ve tahkim olarak da ifade edilebilmektedir. Konsolidasyon ya da tahkim, kısa ve orta vadeli borçların veya vadeleri gelen borçların uzun vadeli veya süresiz bir borç haline dönüştürülmesi işlemidir. Doğru cevap E'dir.

Operasyonel risk borçlanma işemlerinin yürütülmesi ve denetlenmesi sırasında ortaya çıkabilecek risklerdir. Operasyonel risk, iç borç yönetim birimlerinde çalışan kişilerin yaptıkları yanlış hesaplamalar, kullanılan sistemden kaynaklanan hatalar ya da beklenmedik olaylar karşısında borç yönetimine ilişkin verilerin kaybedilmesi gibi riskleri içermektedir. Doğru cevap C'dir.

Ülkemizde 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun 2002 yılında uygulamaya konulmuştur. Kanunun temel amacı piyasalarda mali disiplini ve şeffaflığı sağlamak en düşük maliyet ve makul bir risk düzeyinde borçlanma yapılabilmesine imkân tanıyacak bir borç yönetimi oluşturmaktır. Kanun ayrıca borçlanmaya ilişkin detaylı düzenlemeler içermektedir. Doğru cevap D'dir.

Açık piyasa işlemleri Merkez Bankası tarafından yönetilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Hazine ve Maliye Bakanlığı bünyesinde oluşturulmuş olan Borç ve Risk Yönetimi Komitesi (BRK), temel borçlanma politikalarını oluşturmak ve kamu borç yönetiminden sorumlu birimler arasında koordinasyonu sağlamakla görevlidir. Doğru cevap B'dir.

Konversiyon, devletin borç yükünün hafifletilmesi için yüksek faizli borçların düşük faizli borçlarla değiştirilmesi (takas edilmesi) işlemidir. Eğer bu işlem tahvil sahibinin isteğine bırakılmadan yapılıyorsa zorunlu konversiyon olarak tanımlanır. Doğru cevap C'dir.