KAMU MALİ YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 16

Ülkemizde nakit yönetiminin modernizasyonu projesi kapsamında 2007 tarihinde Hazine,TCMB ve Maliye Bakanlığı arasında “Tek Hazine Cari Hesabına İlişkin Protokol” imzalanmıştır.

17 Sayılı Kararla yapılan yeni düzenlemeye göre uygulanan nakit yönetimi sisteminin kapsamına; genel bütçeye dahil idarelerin yanı sıra Türkiye Varlık Fonu Yönetimi A.Ş., Türkiye Varlık Fonu ile bunların finansman temini amacıyla kuracakları fon ve şirketler, mazbut vakıflar, özel kanunla kurulmuş kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve bunların üst kuruluşları ile kefalet ve yardımlaşma sandıkları hariç olmak üzere genel bütçe kapsamındaki idareler, özel bütçeli idareler, Sosyal Güvenlik Kurumları, özel kanunla veya Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşlar ile döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bu maddede sayılanların bağlı ortaklıkları müessese ve işletmeleriyle birliklerini dahil edilmiştir.

Özelleştirme gelirleri, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’ndan sağlanan gelirler ile devirli ve garantili borç geri dönüşleri gibi fon girişleri uluslararası istatistik ve muhasebe standartlarındaki sınıflandırmalara paralel olarak Hazine nakit açığının finansmanında kullanılan borçlanma dışı kaynaklar olarak değerlendirilmektedir.

Nakit açığının finansmanı net borçlanma, borçlanma dışı finansman kaynakları ve kasa banka değişimi ile sağlanmaktadır. Hazine nakit açığının en önemli finansman kaynağı iç ve dış borçlanmadır.

Tablo 5.1 Nakit Yönetimi Sistemimize Ait Fonksiyonel Süreçler ve Bilişim Sistemleri

KEÖS ile genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinin nakit ihtiyaçlarının bildirilmesi, ihtiyacın karşılanması ve ödeme talimatlarının gerçekleştirilmesi işlemlerinin hepsi elektronik ortamda yapılabilmektedir.

"Muhasebe Birimlerince hak sahiplerine ödeme yapılması için KBS üzerinden TCMB’ye talimat verilmesi" nakit yönetimi süreçleri arasında değildir.

Nakit rezervindeki kısa dönemli dalgalanmaların daha çeşitli araçlarla artırılmasına yönelik çalışmaların artırılması; iyi bir kamu nakit yönetiminin sahip olması gereken
temel özellikler arasında değildir. Nakit rezervindeki kısa dönemli dalgalanmaların
daha çeşitli araçlarla en aza indirilmesi gerekmektedir.

THH, devletin bütün gelirlerinin toplandığı, bütün giderlerinin gerçekleştirildiği birleştirilmiş banka hesaplarının bir kısmı değil tamamıdır.

"Oluşan nakit ihtiyacının haftalık dönem sonunda elde edilmesi uygulamasına geçilmiştir."  Tek Hazine Hesabının kaldırarak yerine Tek Hazine Cari Hesabının getirilmesi sonrasında yaşanan değişiklikler için söylenemez. bu durum eski sistem için geçerlidir.

Her gün saat 12:00’a kadar, ertesi gün için ihtiyaç duyulan nakit miktarının say 2000i’ye (saymanlık otomasyon sistemi) girişi maddesindeki saat bilgisi hatalıdır. hergün saat 14.00'a kadar ertesi gün için ihtiyaç duyulan nakit miktarının say 2000i’ye (saymanlık otomasyon sistemi) girişi yapılmaktadır.

Nakit yönetiminin gider fonksiyonuna ilişkin olarak, Genel Bütçeli idarelerin nakit talepleri ve nakit aktarma işlemleri -KEÖS: Maliye Bakanlığı-Kamu Elektronik Ödeme Sistemi üzerinden yapılmaktadır.

Kamu kurum ve kuruluşlarının bankalardaki varlık ve yükümlülüklerini izleyen bilgi sistemi Kamu Haznedarlığı Bilgi Sistemidir

Sistem tarafından kategorize edilen taleplerin İçişleri Bakanlığı değil hazine ve maliye bakanlığına ulaştırılması gerekmektedir.

2008 yılında 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda yapılan yasal düzenleme ile elektronik imza ve/veya sertifika ile kamu ödemelerinin yapılabilmesinin
hukuki altyapısı oluşturulmuştur.

Ülkemizde de, 2002 yılından itibaren nakit ve borç yönetimi çerçevesinde
gerçekleştirilen işlemler Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yerine getirilmektedir.

İyi bir kamu nakit yönetiminin sahip olması gereken temel özellikler şu şekilde sıralanabilir:
• Kamu nakit kaynaklarının merkezileştirilmesi ve Tek Hazine Hesabı’nın (THH) kurulması,
• Nakit akımlarına ilişkin tahminlerin doğru bir şekilde yapılması, nakit giriş ve çıkış zamanlarının denkleştirilmesi,
• Ödeme sistemlerinin geliştirilmesi, ödemelerin zamanında ve etkin bir şekilde yapılması,
• Kurumsal ilişkilerin güçlendirilmesi,
• Nakit ve borç yönetiminin uyumlaştırılması,
• Gelir idareleri ve harcamacı birimler arasındaki bilgi paylaşımının sağlanması,
• Hazine nakit rezervindeki değişimlerin dengelenmesi için kısa vadeli araçlarla işlemlerin yapılması, hazine hesaplarındaki atıl rezervin değerlendirilmesi gibi işlemlerin gerçekleştirilmesi,
• Nakit rezervindeki kısa dönemli dalgalanmaların daha çeşitli araçlarla en aza indirilmesi,
• İşlem maliyetinin azaltılması,
• Borçlanmanın ve borçlanma maliyetinin azaltılması.

Devletin giderlerinden bir kısmı süreklilik göstermekte (Kamu kesiminde çalışan memur ve işçilerin maaş, ücret, yolluk, hastalık ve tedavi giderleri, devletin doğrudan yürüttüğü yatırım faaliyetlerinin gerektirdiği giderler, çeşitli sübvansiyonlar ve destekleme giderleri, devlet hizmetlerinin gerektirdiği mal ve hizmetlerin satın alınması veya kiralanması karşılığı yapılan ödemeler, devletin iç ve dış borçlanmalarının vadesi gelen anapara ve faiz ödemeleri gibi), bir kısmı ise süreklilik göstermemektedir (Başka devletlere veya uluslararası kurumlara yönelik hibe ve yardımlar, savaş, deprem, doğal afetler ve diğer olağanüstü hallerin gerektirdiği çeşitli giderler, çeşitli tazminatlar).

Devletin giderlerinden bir kısmı süreklilik göstermekte (Kamu kesiminde çalışan memur ve işçilerin maaş, ücret, yolluk, hastalık ve tedavi giderleri, devletin doğrudan yürüttüğü yatırım faaliyetlerinin gerektirdiği giderler, çeşitli sübvansiyonlar ve destekleme giderleri, devlet hizmetlerinin gerektirdiği mal ve hizmetlerin satın alınması veya kiralanması karşılığı yapılan ödemeler, devletin iç ve dış borçlanmalarının vadesi gelen anapara ve faiz ödemeleri gibi), bir kısmı ise süreklilik göstermemektedir (Başka devletlere veya uluslararası kurumlara yönelik hibe ve yardımlar, savaş, deprem, doğal afetler ve diğer olağanüstü hallerin gerektirdiği çeşitli giderler, çeşitli tazminatlar).

Tek hazine hesabı ile kamuya ait tüm gelirlerin toplanması, harcamaların yapılması ve bu işlemlerin TCMB’deki Hazine hesaplarıyla ilişkilendirilmesi ifade edilmektedir.