KAMU MALİ YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 10

Borçlanmada piyasa riski, borç çevirebilme riski, likidite riski, kredi riski, ve operasyonel risk temel risk çeşitleri olarak öne çıkmaktadır.

Likidite riski, ödemelerin gerçekleştirildiği dönemde iç borç yöneticilerinin gerekli olan fonu kısa zamanda sağlayamaması riskidir. Likidite riski borcunu bütünüyle ödeme yetisine sahip ancak likit olmayan borçlunun yeniden finansmanı sağlayamaması riski olarak da tanımlanabilir. Likidite riski, Hazine işlemleri için gerekli finansmana erişimde sıkıntı yaşanması olarak ifade edilebilir.
Likidite riskinin en aza indirgenmesi amacıyla borç geri ödemeleri ile finansman ihtiyacını ve mali piyasalardaki kullanılabilir fon miktarını doğru belirlemek ve sürekli olarak takip etmek gerekir. Bunu sağlamak için de mali piyasaların geliştirilmesi, kurumsal yatırımcı tabanının arttırılması ve piyasa yapıcılığı sisteminin oluşturulması gibi önlemler alınabilir.

Kredi Riski: Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından sağlanan garanti ve dış borcun ikrazı imkânları kapsamında lehtar kuruluşların, garanti ve ikraz anlaşmaları çerçevesinde taahhüt ettikleri yükümlülükleri tam ve zamanında yerine getirememe riski kredi riski olarak ifade edilmektedir.

Kanunda Kamu Finansmanı Genel Müdürlüğünün görevleri şu şekilde sıralanmıştır:
• Hazine işlemlerini yürütmek,
• Devlet giderlerinin gerektirdiği nakdi sağlamak,
• Devletin genel bütçe ile ilgili yurt dışı ödemelerini yapmak,
• İç ödemeler ve dış ödemeler saymanlıkları kurmak ve yönetmek,
• Devlete ait para, kıymetli maden ve değerleri muhafaza etmek, yönetmek ve nemalandırmak,
• Devletin iç borçlanmasını yürütmek,
• Devlet tahvili, Hazine bonosu ve diğer iç borçlanma senetleri çıkarmak,
• İhale yöntemi, sürekli satış yöntemi ve diğer yöntemlerle satışını yapmak ve yaptırmak, bunların satış miktarlarını, değerlerini ve faizlerini belirlemek,
• Devlet borçlarının yönetimine ilişkin olarak her türlü iç borçlanmanın hazırlık,
akit, ihraç ve dış borçlanma da dâhil olmak üzere ödeme, erken ödeme, kayıt işlemlerini yürütmek
• Devletçe verilen faiz ve ikrazata ilişkin işlemleri yapmak.

C şıkkının cevabı Dış Ekonomik İlişkiler Genel Müdürlüğü'nün görevlerindendir.

Zorunlu Konversiyon: Tahvil sahibinin isteğine bırakılmadan önceden çıkarılmış
olan yüksek faizli tahvillerin düşük faizli tahvillerle değiştirilmesidir.

Vadesi gelen devlet borçları şu şekillerde ödemektedir; toplu ödeme, kademeli ödeme, Dr Price amortisman fonu aracılığı ile ödeme, bütçe fazlası sağlayarak ödeme.

Borç Yönetimi: Devlet borçlarının etkin bir şekilde yönetilmesi için bir strateji ge­liştirilmesi ve yürütülmesi sürecidir.

Birincil Piyasa: Menkul kıymetlerin ilk defa tasarruf sahipleri ile buluştuğu piyasalara, birincil piyasa adı verilir.

Borçların Miktarı Kavramı: Devletin amaçlarına en etkin düzeyde ulaşabilmesi bakımından hangi büyüklüklerde borç­lanması gerektiğini ve bununla ilgili ayarlama ve düzenlemeleri ifade etmektedir.

Borçların Bileşimi: Borçların vadesi, faiz oranları, borç kaynakları, piyasa olanakları ve garanti türleri gibi açılardan çe­şitlilik yaratılmasını ifade eden kavramdır.

İhtiyari Ödeme: Devletin mali durumu­nun iyi olduğu dönemlerde henüz vadesi gelmemiş borçların ödenmesidir.

İhtiyari Konversiyon: Devlet iç borçlan­ma senedi sahiplerinin, teklif olunan yeni senetlerle eski senetlerin değiştirilmesini kabul etmek ya da değiştirmeyi reddetmek arasında seçim yapabilmesine olanak sağ­layan konversiyona ihtiyari konversiyon denilmektedir.

Konosolidasyon: Kısa ve orta vadeli borçların veya vadeleri gelen borçların uzun vadeli veya süresiz bir borç haline dönüştürülmesi işlemine konsolidasyon denilmektedir.

Moratoryum: Bir ülkenin dış borç servi­sini yerine getiremeyeceğini açıklamasıdır.

Piyasa Riski: Piyasa koşullarındaki de­ğişimlere bağlı olarak döviz kurları, faiz oranları ve fiyat hareketlerinin borçlanma maliyetlerini etkilemesidir.

Kredi Riski: Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından sağlanan garanti ve dış borcun ikrazı imkânları kapsamında lehtar kuruluşların, garanti ve ikraz anlaşmaları çerçevesinde taahhüt ettikleri yükümlülükleri tam ve zamanında yerine getirememe riski kredi riski olarak ifade edilmektedir.

Borç yönetimi, devlet borçlarının en etkin şekilde yönetilmesi için uygun bir strateji geliştirilmesi ve bu stratejinin uygulanması sürecidir. En basit tanımı ile etkin borç yönetimi, düşük maliyet ve en az risk ile piyasalardan kamunun ihtiyacını karşılayacak fonların karşılanmasıdır. Doğru yanıt B'dir.

Sermaye piyasasının yapısı, kur rejimi, makroekonomik politikaların etkinliği, yapısal reformların gerçekleştirilebilme kapasitesi, ülkenin kredibilitesi gibi unsurlar bağımsız borç yönetiminin oluşturulması ve geliştirilmesinde temel faktörlerdirler. Borçlanma süresi daha çok borçlanma maliyeti ve hedefi ile ilgilidir. Doğru yanıt D'dir.

Devletin ihtiyacı olduğunda piyasalardan rahatlıkla borçlanabilmesi, piyasaların devlete olan güvenine bağlıdır. Piyasalarda güven oluşturmak kısa sürede sağlanamaz. Bunun için devlet piyasalarda güvensizliğe sebep olacak işlemlerden kaçınmalı, borçlarını mutlaka vadesinde ödemeli ve faiz oranını piyasada oluşan faiz oranına göre makul seviyelerde tutmalıdır. Aksi takdirde yatırımcılar, oluşacak güvensiz bir ortamda getiri oranının düşük olduğu bir yatırım aracını tercih etmeyeceklerdir. Doğru yanıt C'dir.

Borçlanma ihtiyacının fazla olduğu ve süreklilik gösterdiği durumlarda borç yönetiminin yeni finansal ürünler ortaya koyarak borçlanma araçlarının çeşitlenmesini sağlaması ve bu şekilde yeni borçlanma olanakları yaratmaya çalışması da borç yönetiminin amaçlarından birisidir. Farklı özelliklere sahip borçlanma araçlarına sahip olmanın borç yönetimi açısından iki önemli avantajı bulunmaktadır. Bunlardan birincisi borçlanma şartlarının şartlarının ani ve önemli değişiklikler göstermesi durumunda farklı borçlanma araçları kullanılmasının borçlanma işlemini kolaylaştırmasıdır. İkincisi ise, borçlanma maliyetinin minimize edilmesi ve vade uyumsuzluklarının giderilmesidir. Doğru yanıt A'dır.