KAMU EKONOMİSİ II

Sonucun, oyuncuların hem kararlarının hem de çıkarlarının çakışmasına bağlı olduğu, oyunda oyuncuların diğer oyunculara kendi niyetlerini belirttiği oyunlara “işbirlikçi oyun” denir. Cevabımız A seçeneğidir.

Üç çeşit oyun sınıflandırması bulunmaktadır; yetenek oyunları, şans oyunları ve strateji oyunları. Diğer seçeneklerde verilenler ise oyunların temsil ettiği durumlardır. Cevabımız E seçeneğidir.

Oyunların temsil ettiği durumlar üç biçimdedir; işbirlikçi oyun, işbirliksiz oyun ve karma-güdülü oyun. Cevabımız B seçeneğidir.

Nash dengesi, her oyuncunun stratejisinin diğer oyuncuların stratejilerine en uygun cevap olan stratejiler profilidir. “Nash dengesi” kavramı geniş tabanlı oyunlarda geçerli olma avantajına sahiptir. Statik oyun, rakibin tercihi hakkında bilgi eksikliğine ve gelecekteki etkileşimlere ilişkin ilgisizliğe dayanmaktadır. Dominant strateji, bir oyuncunun diğer bütün stratejilerine baskın gelen stratejidir. Rasyonel bir oyuncu, eğer dominant bir strateji bulunuyorsa hemen o stratejiye uyum sağlayacaktır. Eş güdümlü oyunlarda Nash dengesi, oyuncuların da genel anlamda bilgisinin olduğu bazı asimetrik durumlar yüzünden ön plana çıkmaktadır. Bu şekildeki bir Nash dengesi, “odak noktası dengesi” olarak adlandırılmaktadır. Cevabımız D seçeneğidir.

Kamu tercihi, kamu kesiminde karar alma ve tercihleri analiz eden bir yeni ekonomi disiplininin adıdır. Kamu tercihi, nihayetinde siyasal karar alma sürecini ele alan bir disiplin olması nedeniyle incelediği konu politikadır. Kamu tercihi disiplini siyasal karar alma sürecini analiz ederken süreçteki aktörlerin (seçmenler, siyasi partiler, politikacılar, bürokratlar, çıkar grupları) rasyonel olduklarını ve özel çıkarlarını maksimize etme eğiliminde olduklarını kabul eder. Kamu tercihi ekonominin araçlarını kullanarak, onları politikanın materyallerine uygulamaktadır. Kamu tercihi, ekonomistlerin metotlarını politikaya uygulamakta ve özellikle iki temel problemi ele almaktadır: Kollektif faaliyet sorunu ve toplam tercihler sorunu. Cevabımız C seçeneğidir. 

Kamu tercihi, reel kesimde değil kamu kesiminde karar alma ve tercihleri analiz eden bir yeni ekonomi disiplininin adıdır.

Kıt kaynakların tahsisatına ilişkin yaklaşımlar şunlardır: Altruizm, Anarşi, Savaş, Piyasa ve Devlet. Dominant strateji ise bir oyuncunun diğer bütün stratejilerine baskın gelen stratejidir. Cevabımız E seçeneğidir.

Oyun teorisi ve kamu tercihi teorisi arasındaki etkileşimin tarihçesine baktığımızda B. Pascal, matematikteki olasılık teorisiyle oyun teorisine ilişkin rasyonel teoriyi geliştirmiştir. Pascal’ın 1669 yılındaki çalışmasıyla ortaya koyduğu “Infinirien” açıklaması sonsuz yaşamdaki sınırsız ödüllere kavuşabilmek amacıyla hayattaki tercihlerin alınmasına ilişkin pozitif toplamlı oyunlar paradigmasını ifade etmektedir (Forte, 1996: 146). Pascal’dan sonra J. Bernoulli 1713 yılında yayımladığı çalışmasıyla ahlaki, ekonomik ve sivil yaşama ilişkin sorunları çözümlemeye çalışmıştır. Cournot 1838’de ve Bertrand 1883 yılında düopol oyunlarını geliştirerek işbirlikçi olmayan Nash dengesini ortaya koymuştur. Edgeworth ise 1881 ve 1897 yılları arasında monopol ve monopsonların sözleşme eğrilerini tanımlayarak eş zamanlı olarak işbirliği ve anlaşmazlık arasında pazarlık yapan birimlerin stratejilerini ifade etmiştir. Cevabımız A seçeneğidir.

Bireysel menfaatlerle toplumsal menfaat ya da bireysel davranmakla işbirliği yapmak arasındaki muhtemel çelişkiyi ortaya koyan oyunun oyun kuramı yazınındaki ismi “mahkûmlar açmazı”dır. Cevabımız D seçeneğidir.

Kamu tercihi disiplinin kurucusu olarak kabul edilen James M. Buchanan 1972 yılında yayımladığı “Kamu Tercihinden Önce” adlı çalışmasında anarşi ortamında bireyler arasındaki etkileşimi incelemektedir. Cevabımız B seçeneğidir.

J. M. Buchanan, 1980 yılında yayımladığı “Rant-Kollayan Toplumda Reform” adlı çalışmasında oyun teorisini kullanarak, rant kollamaya imkân sağlayan etkinsiz yasalardan, iyi sonuçlar alınabilecek etkili yasalara geçişin, özellikle rant kollamanın yaşandığı bir ekonomide zor olabileceğini ifade etmektedir. Cevabımız C seçeneğidir.

Sonucun oyuncuların hem kararlarının hem de çıkarlarının çakışmasına bağlı olduğu, oyunda oyuncuların diğer oyunculara kendi niyetlerini belirttiği oyunlara "işbirlikçi oyun" denir. Doğru cevap A'dır.

Oyuncuların çıkarları eş zamanlı olarak kısmen zıt ve kısmen ortak ise bu tür oyuna karma-güdülü oyun adı verilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Tam bilgili bir oyun, oyuncuların ardışık olarak stratejileri seçtiği ve diğer oyuncuların seçiminin ne olduğunun farkında olduğu bir oyun türüdür (Satranç oyunu gibi). Doğru cevap C'dir.

Nash dengesi, her oyuncunun stratejisinin diğer oyuncuların stratejilerine en uygun cevap olan stratejiler profilidir. Doğru cevap D'dir.

Kamu tercihi disiplinine önemli katkılarda bulunan Mueller, kamu tercihini “piyasa-dışı karar almanın ekonomik disiplini” olarak tanımlamıştır. Doğru cevap E'dir.

Bireysel menfaatlerle toplumsal menfaat ya da bireysel davranmakla iş birliği yapmak arasındaki muhtemel
çelişkiyi ortaya koyan oyuna mahkum açmazı denir. Doğru cevap A'dır.

Kamu tercihi disiplinin kurucusu olarak kabul edilen James M. Buchanan 1972 yılında yayımladığı “Kamu Tercihinden Önce” adlı çalışmasında anarşi ortamında bireyler arasındaki etkileşimi incelemektedir. Doğru cevap B'dir.

Buchanan, 1975 yılında yayımlanan”Özgürlüğün Limitleri” kitabı ile fikirlerini daha da geliştirmiştir. Buchanan’ın her iki çalışması Hobesian anarşiden türettiği “korumacı devlet” kavramını haklı göstermektedir. Buchanan’ın analitik olarak başlangıç noktası T. Hobbes’un “Leviathan”ıdır. T. Hobbes’dan farklı olarak Buchanan, anarşiye çözüm olarak tüm gücü elinde bulunduran “Leviathan Yönetim” yerine sınırlı devleti önermiştir. Doğru cevap D'dir

Hiçbir oyuncunun hakim stratejisinin olmadığı, her iki oyuncu da rakibinin kararını veri aldığı ve şahıslardan hiçbirinin, herhangi bir şekilde kuralları ihlal ederek yarar sağlayamadığı durum simetrik özyaptırım kuralıdır. Doğru cevap C'dir.

W. Pareto, 1906 yılında ortaya koyduğu “Pareto kriteri” ile bir toplumda maksimum refahın nasıl elde edileceğini açıklamıştır. Doğru cevap E'dir.