KAMU EKONOMİSİ II

Depolitizasyon, toplumda çeşitli nedenlerle kendiliğinden beliren bir eğilimi veya yönelişi değil fakat devlet otoritesince belli bir amaçla bilinçli olarak benimsenen bir tutumu ifade etmek için kullanılır. Bazı rejimler, vatandaşların politika ile fazla ilgilenmesini istemezler; bunun için de politikanın alanını daraltacak, siyasal katılmayı sınırlandıracak birtakım önleyici tedbirler alma ve yasaklar koyma yoluna giderler. Bu durumda, “politikadan uzaklaşma” yerine, politikadan uzaklaştırma” söz konusu olur. Doğru cevap D şıkkıdır.

Demokrasinin işleyişi için bir toplumdaki bireysel tercihlerin tutarlı toplumsal tercihlere dönüşmesi gerekir. Bunun sağlanması, kollektif karar alma sürecinin bir sorunudur. İşte Amerikalı iktisatçı K.J. Arrow, rasyonel bireylerden oluşan demokratik bir toplumun kolektif karar alma sorununu analiz etmiştir (Aleskerov, Ersel ve Sabuncu, 1999:56).

Toplumları yönetenlerin azınlıktaki bir grup olduğunu ifade eden düşünür Mosca'dır.

Kararların çoğunluğa göre alınması bu şartlardan biri değildir.

“Demokraside Politik Faaliyetin Ekonomik Teorisi'' adlı çalışma  Anthony Downs tarafından ele alınmıştır.

Politik gücün, toplumun küçük bir grubunun elinde olduğu yönetim şekli;Oligarşidir.

Siyaseti ekonomik çıkar çatışmasının ve bu çatışmaya dayanan sosyal sınıflar arasındaki mücadelenin biçimlendirdiği bir gölge olduğunu vurgulayan düşünür Karl Marx'tır.

Günümüzde uygulama yönünden geçerliliği olan temsili-katılımcı demokrasilerdir.

Toplumda çeşitli nedenlerle kendiliğinden beliren bir eğilimi veya
yönelişi değil fakat devlet otoritesince belli bir amaçla bilinçli olarak benimsenen
bir tutumu ifade eden siyasal söylem Depolitizasyon'dur.

Yardım fonu baskı yöntemlerinden biri değildir.

Parlamentodaki siyasal partilerin anlaşarak, karşılıklı olarak birbirlerinin kanun tekliflerini desteklemelerini öneren kavram;Logrolling'dir.

Arrow, tutarlı toplumsal tercihlere ilişkin “uygunluk koşullarını” belirledikten sonra, bu koşulları basit çoğunluk kuralına dayalı olarak en az iki kişiden oluşan ve en az üç alternatifin yer aldığı bir topluma uyarlamıştır. Arrow’a göre; demokratik sistemlerde uygulamada yaygın olarak kullanılan çoğunluk kuralı bu koşulları karşılamada yetersizdir. Arrow’un bu görüşleri literatürde “Arrow Paradoksu” ya da “İmkânsızlık Teoremi” olarak adlandırılmaktadır. Bu teori, demokrasiye şüpheyle bakılmasına neden olmuş ve Kamu Tercihi teorisinin ortaya çıkışında kilit rol oynamıştır. Arrow’un analizinin
ulaştığı sonuç, genelde tüm bu koşulları sağlayan bir karar alma kuralını bulmanın olanaksız olduğudur. Bu durumda demokratik bir toplumun tutarlı kararlar alması beklenemez.

Seçmen tam enformasyona sahip olmasının faydalarını ve enformasyon maliyetlerini karşılaştırdığında, enformasyon elde etme maliyeti faydasından fazla ise tercihte bulunacağı alternatifler hakkında bilgisiz kalmayı tercih eder. Seçmenin rasyonel davranarak bilgisiz kalmayı tercih etmesine “Rasyonel Seçmen Bilgisizliği” adı verilir.

Anthony Downs, demokrasinin işleyişindeki aksaklıklardan birinin eksik enformasyon sorunu olduğunu ifade etmiştir. İnsan hayatında karar alma sürecinde bilginin önemini vurgulayarak, eksik enformasyon sorununun hemen hemen her sosyal kurumun yapısını önemli ölçüde etkilediğine işaret etmiştir. Fakat Downs’un özel olarak incelediği konu, politik alanda eksik enformasyonun sorununun ne tür etkilere yol açtığıdır. Bu konudaki düşüncelerini, “Demokraside Politik Faaliyetin Ekonomik Teorisi” adlı çalışmasında ortaya koymuştur

Elitist teorisyenlerden Gaetano Mosca’ya göre toplumu yöneten her zaman için bir siyasal sınıftır. Mosca, elit ve kitle ayırımını (kendisi elit terimini kullanmamakla beraber) ilk defa sistemleştiren siyaset bilimci sayılır.

Nobel ekonomi ödülü sahibi James M. Buchanan ekonomik süreçte rol alan aktörlerin davranış motivasyonlarının siyasal karar alma sürecinde de geçerli olduğunu ve genel olarak bireylerin hem özel alanda hem de kamusal alanda özel çıkar maksimizasyonu güdüsüyle hareket ederek davrandığını ortaya koymuştur.

Bugün çağdaş batı ülkelerinde uygulanan temsilî demokrasi, çoğunlukçu demokrasinin özelliklerini taşımaktadır. Buna göre, çoğunlukçu temsili demokrasilerde halk egemenliği yetkisi temsilcilere devredilmekte ve bu şekilde kullanılmaktadır.

Etkili katılımın, oy kullanma eşitliğinin olduğu, her vatandaşın oy kullanma konusunda eşit olanaklara sahip olduğu, vatandaşların karar verecekleri konularla ilgili hiçbir sınırlamanın bulunmadığı sistemlere “Poliarşi” denir.

Çoğunlukçu temsili demokraside çoğunluk iradesinin halk egemenliğini temsilini engelleyen bir başka faktör yasama organında görülebilen “Oy Ticareti” (Logrolling) uygulamalarıdır. Oy ticareti; parlamentodaki siyasal partilerin anlaşarak, karşılıklı olarak birbirlerinin kanun tekliflerini desteklemeleridir.

Peter Bachrach’a göre “bireylerin çoğunluğu, topluluğun önemli kararlarına aktif bir katılımla ancak özgüven kazanabilir ve yetenekleri daha iyi gelişebilir. Bu nedenle halk genel olarak çifte siyasal ilgiye sahiptir- kesin sonuçlara ilgi ve katılım sürecine ilgi. Fakat bu görüş sadece teorik düzeyde kalmış ve uygulamada birçok faktörün etkisiyle siyasal karar alma sürecine yönelik olarak seçmenlerin ilgisi ve sürece katılımı belirli bir düzeyi geçmemiştir.