KAMU EKONOMİSİ II

Formel gruplar. Rasyonel olarak organize edilmiş, bilinçli çaba ve girişimlerle
oluşturulmuş olan gruplardır.

Tutum grupları. Paylaşılan değerler ve inaçlar, idealler uğruna oluşturulmuş olan
gruplardır

Entellektüel gruplar. Aynı veya benzer düşünceleri ve ideolojileri paylaşan insanların bir araya gelmesi ile oluşturulmuş olan gruplardır. Bunlara “ideolojik gruplar” da denilebilir.

Rasyonel tercih teorisine göre ise gruplar bireylerin ortak çıkarlar /menfaatler uğruna bir araya gelerek oluşturdukları örgütlenmelerdir.

Maddelerin hepsi çıkar gruplarının siyasal süreci etkileme yöntemlerindendir.

Çıkar grupları siyasal kararların kendi ortak çıkarları doğrultusunda alınmasını
sağlamak amacıyla siyasal karar alma sürecindeki aktörler üzerinde baskı oluşturmaya çalışırlar. Buna lobicilik denir.

İkna yöntemi, yasa tasarısının hazırlandığı sırada çıkar gruplarının devreye girerek, yasadan kendi ortak çıkarları lehine en geniş olanakların sağlanmasına yönelik faaliyetlerdir.

Çıkar grupları, hükûmetin faaliyetlerini baltalama ve engelleme yoluyla grubun
menfaatlerini koruma yolunu seçebilirler. Buna sabotaj denir.

Devlet müdahaleleri neticesinde özel çıkar gruplarının kaynaklarını regülasyonların etkileme alanı içerisine giren her türlü düzenlemeyi bertaraf etmeye veya etkileyerek kendi çıkarları doğrultusunda kullanmaya yöneltme ve böylece devlet tarafından oluşturulan suni rantı elde etme çabalarına verilen ad rant kollamadır.

Çıkar grupları, kendi çıkarlarını ilgilendiren konularda devlete sağlamış
oldukları bilgiyi aynı zamanda kamuoyu ile paylaşarak kamuoyunu sürekli
bilgilendirmektedir.

Grup belirli sayıda insan topluluğunun bir araya gelmesiyle oluşmuş formel ya da informel bir yapıyı ya da organizasyonu ifade eder

Bir gruptan sözedebilmek için gerekli olan başlıca unsurlar şunlardır:

Kategorik gruplar. Toplumdaki kesimlerin ortak bazı karakteristik özellikleribile oluşan gruplardır. Örneğin, zenginler ve yoksullar kategorik gruplara bir örnektir.

İnanç grupları (Din ve mezhep grupları). Aynı inancı paylaşan din ve mezhep mensuplarının bir araya gelerek oluşturdukları gruplardır. Bu çerçevede islam, hiristiyanlık, budizm, hinduizm ve diğer din mensupları aslında bir grup üyeleridir. Yine sünni ve alevi mezhepleri de birer gruptur. İnanmayanların (ateistlerin) bir araya gelerek oluşturdukları bir formel ya da informel örgütlenme de grup olarak kabul edilebilir.

Sosyal çatışma teorisi; grupların oluşumu evrimsel bir zorunluluk olarak gören ve grupların sosyal zorlama ile kendiliğinden oluştuğunu savunan teoridir.

Çıkar grupları her geçen gün meşruiyetlerini ve etkinliklerini hacim, etki ve yapısal anlamda genişletmektedirler. İşçi ve işveren sendikaları, ordu, çiftçi birlikleri gibi köklü bir tarihe sahip çıkar grupları yanında, zaman içinde teknolojideki ve siyasi yaşamdaki gelişmelerle birlikte ortaya çıkmış medya gibi yeni fakat etkin çıkar grupları da bulunmaktadır.

Çıkar gruplarının ortak özelliklerini şu şekilde sıralamak mümkündür:

Çıkar gruplarının siyasal süreci etkileme yöntemlerini şu şekilde özetleyebiliriz:
• Lobicilik (Kanun simsarlığı),
• İkna,
• Kamuoyunu etkileme,
• Tehdit,
• Kolektif rüşvet,
• Rüşvet,                                                                                                                • Sabotaj,
• Başka partiyi destekleme,
• Doğrudan hareket ve lokavt

Çıkar grupları, hükûmetin faaliyetlerini baltalama ve engelleme yoluyla grubun menfaatlerini koruma yolunu seçebilirler. Gruplar, hükûmet faaliyetlerini engelleyerek hükûmeti başarısızlığa uğratma ve bu şekilde hükûmet üzerinde baskı kurarak grubun menfaatlerini korumayı amaçlarlar.

Klasik Çıkar Grupları Teorisi, çıkar gruplarının çoğulcu demokrasinin vazgeçilmez unsurları olduğunu ve “toplumsal çıkar”a hizmet ettiklerini savunan teoridir.