KAMU EKONOMİSİ II - Deneme Sınavı - 8

Buchanan, rant kollama faaliyetini bu şekilde analize tabi tutarken asimetrik kazançlar çerçevesinde Mahkum Açmazı oyunundan hareket etmiş ve rant kollama oyunlarının simetrik olmayan oyunlar olduğunu göstermiştir.

Rant kollama, sosyal bir kayıp anlamına gelmektedir. Bununla birlikte, ekonomideki rant kollamadan kaynaklanan bu yıkıcı etkilerin önemi analiz edildikten sonra, çağdaş bir toplumda rant kollamanın kapsamının daraltılması açısından kamusal ya da yasal düzenlemelerin yapılması ve politik alanda yapısal değişikliklerin sağlanması gerekmektedir.

Buchanan’a göre, rant kollamaya olanak sağlayan yürürlükteki yasalarda yapılabilecek değişiklikler üzerinde genel bir iş birliğine gitmektense temel anayasa değişikliği üzerinde işbirliğine varmak daha kolay sonuç vermektedir.

Eğer rant kollama faaliyetinin arttığı her aşamada toplumdaki aynı çıkar grubu sürekli kazançlı hâle geliyorsa zarar eden taraflar oyunu durdurabilmekte ve devamlı bir şekilde dengesiz olan bölüşüm düzenini reddedebilmektedir.

Doğru cevap B'dir.

Herhangi bir oylamanın sonucu oylama kurallarına ve seçmenler tarafından sunulan oy pusulasına bağlıdır. Bu yüzden oylama bir çeşit oyundur ve oyun teorik analizlere uygun bir yapıya sahiptir. Gizli oylama yapıldığı takdirde, seçmenler statik bir oyun oynarlar. Stratejik olarak deneyimli seçmenler, her zaman optimal oylamanın olmayacağının farkındadır. Seçmenler sofistike olduğunda, oylama mekanizmasındaki küçük değişiklikler (örneğin seçmen pusulalarının gizli olması), seçmen tarafından sunulan oy pusulalarının önemli ölçüde değişmesine neden olacaktır. Oyun teorisi, insanlar ve kurumlar arasındaki etkileşimi tahmin eden bir çatı sağlamasının yanında, görünüşte adil ve programlanır oylama mekanizmalarının nasıl düzensiz ve kötü oylama sonuçları meydana getirdiğini göstermektedir (Bierman & Fernandez, 1998: 99). Doğru cevap C'dir.

Nash dengesi, her oyuncunun stratejisinin diğer oyuncuların stratejilerine en uygun cevap olan stratejiler profilidir. “Nash dengesi” kavramı geniş tabanlı oyunlarda geçerli olma avantajına sahiptir (Fudenberg & Tirole, 1993: 11).

Eş güdümlü oyunlarda Nash dengesi, oyuncuların da genel anlamda bilgisinin olduğu bazı asimetrik durumlar yüzünden ön plana çıkmaktadır. Bu şekildeki bir Nash dengesi, “odak noktası dengesi” olarak adlandırılmaktadır.

Cournot 1838’de ve Bertrand 1883 yılında düopol oyunlarını geliştirerek işbirlikçi olmayan Nash dengesini ortaya koymuştur.

Doğru cevap B'dir.

Arrow, tutarlı toplumsal tercihlere ilişkin “uygunluk koşullarını” belirledikten
sonra, bu koşulları basit çoğunluk kuralına dayalı olarak en az iki kişiden oluşan
ve en az üç alternatifin yer aldığı bir topluma uyarlamıştı. Arrow’a göre; demokratik sistemlerde uygulamada yaygın olarak kullanılan çoğunluk kuralı bu koşulları karşılamada yetersizdir. Arrow’un bu görüşleri literatürde “Arrow Paradoksu” ya da “İmkânsızlık Teoremi” olarak adlandırılmaktadır. Bu teori, demokrasiye şüpheyle bakılmasına neden olmuş ve Kamu Tercihi teorisinin ortaya çıkışında kilit rol oynamıştır. Arrow’un analizinin ulaştığı sonuç, genelde tüm bu koşulları sağlayan bir karar alma kuralını bulmanın olanaksız olduğudur. Bu durumda demokratik bir toplumun tutarlı kararlar alması beklenemez.

Downs (1957), demokrasinin işleyişindeki aksaklıklardan birinin eksik enformasyon
sorunu olduğunu ifade etmiştir. İnsan hayatında karar alma sürecinde
bilginin önemini vurgulayarak, eksik enformasyon sorununun hemen hemen
her sosyal kurumun yapısını önemli ölçüde etkilediğine işaret etmiştir. Fakat
Downs’un özel olarak incelediği konu, politik alanda eksik enformasyonun sorununun
ne tür etkilere yol açtığıdır. Bu konudaki düşüncelerini, “Demokraside
Politik Faaliyetin Ekonomik Teorisi” adlı çalışmasında ortaya koymuştur.

Downs (1957), demokrasinin işleyişindeki aksaklıklardan birinin eksik enformasyon
sorunu olduğunu ifade etmiştir. İnsan hayatında karar alma sürecinde
bilginin önemini vurgulayarak, eksik enformasyon sorununun hemen hemen
her sosyal kurumun yapısını önemli ölçüde etkilediğine işaret etmiştir. Fakat
Downs’un özel olarak incelediği konu, politik alanda eksik enformasyonun sorununun
ne tür etkilere yol açtığıdır. Bu konudaki düşüncelerini, “Demokraside
Politik Faaliyetin Ekonomik Teorisi” adlı çalışmasında ortaya koymuştur.

Anthony Downs iyi işleyen bir demokrasinin şartlarını şu şekilde sıralamıştır
(Schmidt, 2002:136): 1) Partiler arasında gelişmiş bir rekabetinin olması ve kamusal
görevlerin esas itibarıyla genel seçimlerle doldurulması (seçimle işbaşına gelme);
2) Belli aralıklarla yapılan seçimlerin yapılma zamanına sadece hükûmetteki
parti karar vermemeli; 3) Ergin nüfusun genel seçme hakkı, eşit seçme hakkı ve
özellikle eşit oy hakkına sahip olması; 4) Seçim sonuçlarının kabul edilmesi ve
seçimi kazanan ve kaybedenlerin illegal ve güce dayanan araçlar kullanmaktan
vazgeçmeleri.

Downs’a göre eksik enformasyon üç temel unsuru kapsamaktadır (Downs,
1957:139): (1) Partilerin vatandaşların ne istediklerini her zaman tam olarak bilmemeleri; (2) Vatandaşların hükûmetin veya muhalefetin ne yaptığını veya vatandaşların çıkarlarına hizmet etmek için ne yapması gerektiğini her zaman bilmemeleri; (3) Her iki tür bilgisizliği gidermek için ihtiyaç duyulan bilgiyi temin
etmenin maliyetli olması yani kıt kaynakların bilgiyi temin etmek için kullanılması
gerektiğidir.

Downs, 1965 yılında yayınlanan “Niçin Bir Demokraside Devlet Bütçesi Çok
Küçüktür?” başlıklı çalışmasında da politik alandaki enformasyon sorununu
kamu politikalarının sayısal bir göstergesi olan devlet bütçesine uygulamış ve bu
sorunun bütçe üzerindeki etkisini analiz etmiştir.

Tam enformasyon (sıfır bilgisizlik);vatandaşların bütçedeki mevcut ve potansiyel konuları ve her konunun tüm fayda ve maliyetlerini bilmesini ifade eder.

Elitist teorisyenlerden Gaetano Mosca’ya göre toplumu yöneten her zaman
için bir siyasal sınıftır. Mosca, elit ve kitle ayırımını (kendisi elit terimini kullanmamakla
beraber) ilk defa sistemleştiren siyaset bilimci sayılır. Mosca’nın kullandığı
terim “yönetici sınıf ”tır. Ona göre, bütün toplumlar “yönetici sınıf ” ve “yönetilen
sınıf ” olmak üzere iki sınıfa ayrılırlar.

İtalyan sosyolog Vilfredo Pareto, Mosca’nın geliştirdiği “yönetici sınıf ” kavramı
yerine siyasal elit kavramını ortaya koymuştur. Siyasal elit kavramını kullanan ilk
kişi olması nedeniyle bu teori daha çok Pareto ile anılmaktadır.

Oligarşi, politik gücün, toplumun küçük bir grubunun elinde olduğu yönetim şekline verilen addır.

Bürokratik kurallar geçerlidir

Mises (1962)’e göre bürokrasi, bir üst otorite tarafından belirlenmiş kural ve düzenlemelere bağlı olan idari yönetim biçimidir ve bürokratın amacı, faaliyetlerini bu kural ve düzenlemelere uygun olarak gerçekleştirmektir.

Formel gruplar. Rasyonel olarak organize edilmiş, bilinçli çaba ve girişimlerle
oluşturulmuş olan gruplardır.

Çıkar grupları, kendi çıkarlarını ilgilendiren konularda devlete sağlamış
oldukları bilgiyi aynı zamanda kamuoyu ile paylaşarak kamuoyunu sürekli
bilgilendirmektedir.

Yunan düşünürü Sokrates (İ.Ö. 468-400), bilginin doğuştan mevcut olduğunu, ancak eğitimle meydana çıkabileceğini ileri sürmüştür.

bilginin akıldan geldiğini savunan usçuluktur

Seçmenler her şeyden önce oy kullanacak yaşta iken belirli seviyede bir bilgiye sahip olmakla birlikte bu bilgi seviyesi insandan insana değişir ve mükemmel bilgi değildir.