KAMU EKONOMİSİ II - Deneme Sınavı - 9

Bir gruptan sözedebilmek için gerekli olan başlıca unsurlar şunlardır:

Kategorik gruplar. Toplumdaki kesimlerin ortak bazı karakteristik özellikleribile oluşan gruplardır. Örneğin, zenginler ve yoksullar kategorik gruplara bir örnektir.

Kamu Tercihi iktisadına ilişkin literatürde ön plana çıkan beş temel eser bulunmaktadır. Bunlar; Duncan Black’in “Grupta Karar Almanın Rasyoneli Üzerine” (1948), Kenneth Arrow’un “Sosyal Tercih ve Bireysel Değerler” (1951), Anthony Downs’un “Demokrasinin Ekonomik Teorisi” (1957), James M. Buchanan ve Gordon Tullock’un “Oybirliğinin Hesabı: Anayasal Demokrasinin Mantıksal Temelleri” (1962) ve Mancur Olson’un “Kolektif Faaliyetin Mantığı” (1965) başlıklı çalışmalardır.

İnanç grupları (Din ve mezhep grupları). Aynı inancı paylaşan din ve mezhep mensuplarının bir araya gelerek oluşturdukları gruplardır. Bu çerçevede islam, hiristiyanlık, budizm, hinduizm ve diğer din mensupları aslında bir grup üyeleridir. Yine sünni ve alevi mezhepleri de birer gruptur. İnanmayanların (ateistlerin) bir araya gelerek oluşturdukları bir formel ya da informel örgütlenme de grup olarak kabul edilebilir.

Kamu Tercihi iktisadına ilişkin literatürde ön plana çıkan beş temel eser bulunmaktadır. Bunlar; Duncan Black’in “Grupta Karar Almanın Rasyoneli Üzerine” (1948), Kenneth Arrow’un “Sosyal Tercih ve Bireysel Değerler” (1951), Anthony Downs’un “Demokrasinin Ekonomik Teorisi” (1957), James M. Buchanan ve Gordon Tullock’un “Oybirliğinin Hesabı: Anayasal Demokrasinin Mantıksal Temelleri” (1962) ve Mancur Olson’un “Kolektif Faaliyetin Mantığı” (1965) başlıklı çalışmalardır.

Kamu Tercihi iktisadına ilişkin literatürde ön plana çıkan beş temel eser bulunmaktadır. Bunlar; Duncan Black’in “Grupta Karar Almanın Rasyoneli Üzerine” (1948), Kenneth Arrow’un “Sosyal Tercih ve Bireysel Değerler” (1951), Anthony Downs’un “Demokrasinin Ekonomik Teorisi” (1957), James M. Buchanan ve Gordon Tullock’un “Oybirliğinin Hesabı: Anayasal Demokrasinin Mantıksal Temelleri” (1962) ve Mancur Olson’un “Kolektif Faaliyetin Mantığı” (1965) başlıklı çalışmalardır.

Sosyal çatışma teorisi; grupların oluşumu evrimsel bir zorunluluk olarak gören ve grupların sosyal zorlama ile kendiliğinden oluştuğunu savunan teoridir.

Kamu Tercihi yaklaşımı üç temel varsayımın kabulü üzerine kuruludur. Metodolojik bireycilik, politik mübadele ve rasyonalite.

Rasyonellik varsayımı temelde, bireylerin ekonomik faaliyetlerinde olduğu gibi, politik faaliyetlerinde de özel çıkarlarını artırma eğiliminde oldukları düşüncesine dayanır.

Oylamaya katılan seçmenlerin tüm tercihlerinin aynı olması yani görüş birliği içinde bulunmaları gerekir

Uygulamada daha yaygın olarak görülen oylama kuralı ise oy çokluğu (çoğunluk) kuralıdır. Bu kuralın bir türü oluşturan basit çoğunluk kuralında, seçime katılan seçmen sayısının yarısından bir fazlasının (yüzde 51) onayının alınması gerekir.

Çıkar grupları her geçen gün meşruiyetlerini ve etkinliklerini hacim, etki ve yapısal anlamda genişletmektedirler. İşçi ve işveren sendikaları, ordu, çiftçi birlikleri gibi köklü bir tarihe sahip çıkar grupları yanında, zaman içinde teknolojideki ve siyasi yaşamdaki gelişmelerle birlikte ortaya çıkmış medya gibi yeni fakat etkin çıkar grupları da bulunmaktadır.

Oy ticareti (logrolling), çoğunluk kuralıyla karar alınması durumunda bir seçeneğin onaylanması için gerekli çoğunluğu sağlamak amacıyla yapılan oy değiştokuşudur.

Çıkar gruplarının ortak özelliklerini şu şekilde sıralamak mümkündür:

Çıkar gruplarının siyasal süreci etkileme yöntemlerini şu şekilde özetleyebiliriz:
• Lobicilik (Kanun simsarlığı),
• İkna,
• Kamuoyunu etkileme,
• Tehdit,
• Kolektif rüşvet,
• Rüşvet,                                                                                                                • Sabotaj,
• Başka partiyi destekleme,
• Doğrudan hareket ve lokavt

Çıkar grupları, hükûmetin faaliyetlerini baltalama ve engelleme yoluyla grubun menfaatlerini koruma yolunu seçebilirler. Gruplar, hükûmet faaliyetlerini engelleyerek hükûmeti başarısızlığa uğratma ve bu şekilde hükûmet üzerinde baskı kurarak grubun menfaatlerini korumayı amaçlarlar.

Klasik Çıkar Grupları Teorisi, çıkar gruplarının çoğulcu demokrasinin vazgeçilmez unsurları olduğunu ve “toplumsal çıkar”a hizmet ettiklerini savunan teoridir.

Bürokrasi sözcüğünün ilk olarak 1745 yılında Fransız iktisatçı Vincent de Gournay tarafından kullanıldığı kabul edilmektedir

Bürokratlar, kamu politikalarının oluşturulması ve uygulanması konularında uzman niteliğini taşıyan kişilerdir.

Organizasyon ve yönetim teorileri alanında bürokrasi tipi organizasyon yapısını ilk ortaya atan kişiler Fransız yönetim bilimci Henri Fayol ve Alman sosyolog Max Weber’dir.