KAMU DİPLOMASİSİ VE ULUSLARARASI HALKLA İLİŞKİLER

Binyıl Kalkınma Hedefleri: Binyıl Kalkınma Hedefleri, 189 ülkenin devlet veya hükümet başkanlarınca Eylül 2000’deki BM Genel Kurulu’nda “küresel düzeyde insan onuru, eşitlik ve esenlik ilkelerinin güçlendirilmesi için topluca taşıdıkları sorumluluğu” kabul ederek ilan ettikleri ve 2015’e kadar yerine getirmeyi planladıkları şu sekiz hedeften oluşmaktadır: “1. Aşırı yoksulluğu ve açlığı ortadan kaldırmak; 2. Herkes için evrensel ilköğretim sağlamak; 3. Cinsiyet eşitliği ve kadının güçlendirilmesi; 4. Çocuk ölümlerini azaltmak; 5. Anne sağlığını iyileştirmek; 6. HIV/AIDS, sıtma ve diğer hastalıklarla mücadele; 7. Çevresel sürdürülebilirliği sağlama; 8. Kalkınma için küresel bir ortaklık kurmak”tır. (http://www.tr.undp. org/content/turkey/tr/home/ library/mdg.html)

Binyıl Kalkınma Hedefleri: Binyıl Kalkınma Hedefleri, 189 ülkenin devlet veya hükümet başkanlarınca Eylül 2000’deki BM Genel Kurulu’nda “küresel düzeyde insan onuru, eşitlik ve esenlik ilkelerinin güçlendirilmesi için topluca taşıdıkları sorumluluğu” kabul ederek ilan ettikleri ve 2015’e kadar yerine getirmeyi planladıkları şu sekiz hedeften oluşmaktadır.

Güney-Güney İşbirliği: Gelişmekte olan ülkelerin yekdiğerine empatiyle yaklaşıp ihtiyaçları kaynaklarla eşleştirerek deneyim ve uzmanlıklarını paylaşırken birbirlerinin kalkınmalarına yardımcı olmasıyla elde edilen topyekün gelişmedir.

Yumuşak Güç: Joseph Nye tarafından Bound to Lead: The Changing Nature of American Power (New York: Basic Books, 1990) kitabında ilk kez kullandığı ve daha sonra Soft Power: The Means to Success in World Politics (New York: Public Affairs, 2004) kitabına ismini veren kavram. Askeri ve ekonomik yaptırımlar gibi “sert güç” (hard power) unsurlarının kullanılarak doğrudan müdahale yerine bir ülkenin diğer ülke/ leri özellikle başta kültürel olmak üzere değerlerle etkileyip rızalarını kazanarak tutumlarını değiştirebilme kapasitesidir. Yardım kuruluşları da ülkelerin yumuşak gücünde önemli bir role sahiptirler.

Norveç, kamu diplomasisinde pek çok ülkenin kullandığı, geniş çaplı bir kamuoyunu etkilemeye yönelik radyo ve televizyon yayınları ile sosyal medyanın kullanımı yerine ulusal özellikleri ile uyumlu özgün bir strateji geliştirmiştir. Göreceli küçük bir nüfusa ve toprağa sahip ve uluslararası alanda geçerli bir dili veya kültürel özellikleri bulunmayan Norveç, uluslararası ekonomik ilişkiler açısından da merkezi bir konumda değildir. Bu nedenle Norveç, kitlelere yönelik değil, seçilmiş hedeflere yönelik Norveç’in barış için çalışmakta olduğu mesajını bütün dünyaya iletmeyi amaçlayan kamu diplomasisi faaliyetlerinde bulunmaktadır. Norveç’in Avrupa’nın diğer önemli dış yardım sağlayıcıları İngiltere ve Fransa’dan farklı olarak bir sömürgecilik geçmişi de yoktur.

II. Dünya Savaşı sonrasında Sovyetler Birliği’nin savaş esnasında yıkılan Avrupa’da komünizmi yaymasını önlemek amacıyla Truman Doktrinine paralel dönemin ABD Dışişleri Bakanı Marshall tarafından 5 Haziran 1947’de ilan edilen ve 11-13 Temmuz 1947’deki Paris Konferansı’nda Sovyetler Birliği, Çekoslavakya, Polonya ve Finlandiya dışındaki Avrupa ülkeleri Dışişleri Bakanlarının ABD’ye sundukları Avrupa Telafi Programı “Marshall Planı” olarak adlandırılmıştır.

Özellikle Irak ve Afganistan’a yönelik işgallerle ABD’nin dünya genelinde ve özellikle de İslam dünyasındaki imajının bozulması, ABD’yi sahip olduğu sert güç unsurları ile kamu diplomasisini de içeren yumuşak gücü birleştirmeye yöneltmiş ve ortaya “akıllı güç” (smart power) yaklaşımı çıkmıştır. ABD, terörle mücadele kapsamında açıkladığı dış politikasına Müslüman ülkelerin ve kendisi ile beraber savaşa katılan ülkelerin halkları nezdinde meşruiyet kazanabilmek ve dünya kamuoyunun desteğini sağlayabilmek için kamu diplomasisiyle “kalpleri ve zihinleri” kazanmaya yönelmiştir (Oktay, 2012: 126).

Soğuk Savaşın ve ABD-SSCB rekabetinin etkilerinin büyük ölçüde hissedildiği 1948’de ise SSCB olimpiyatlara, eğer en başarılı ülke olamazsa imajının olumsuz yönde etkileneceği düşüncesi ile katılmamıştır.

40 milyar ABD Dolarına mal olan 2008 Olimpiyatları Pekin'de gerçekleşmiştir.

Günümüzde kamu diplomasisinin araçları arasında yer alan dış yardımlar da kamu diplomasisinin geçirdiği bu kavram genişlemesi ve aktör artışından etkilenmiştir.

Dış yardımlar, devletlerin diğer devletleri “yönetmek, yatıştırmak, korumak, güçlendirmek veya değiştirmek” için kullandıkları bir dış politika aracıdır.

Yükselen donörler, gelişmekte olan ülkeler olurken ve çoğunlukla aynı anda hem dış yardım alan hem de dış yardım sağlayan ülkelerdir.

Güney-Güney İşbirliği: Gelişmekte olan ülkelerin yekdiğerine empatiyle yaklaşıp ihtiyaçları kaynaklarla eşleştirerek deneyim ve uzmanlıklarını paylaşırken birbirlerinin kalkınmalarına yardımcı olmasıyla elde edilen topyekün gelişmedir.

Devletlere kıyasla tarafsız bir imaja sahip olmaları ve devletler için uluslararası alanda genel kabul gören başka devletlerin içişlerine karışmama ilkesinin yardım kuruluşları için esnek biçimde ele alınması, bu kuruluşların özellikle çatışma bölgelerine ulaşabilmelerine ve daha fazla sayıda insana yardım edebilmelerine olanak sağlamaktadır.

İnsani yardım alanında faaliyet gösteren hükümet dışı aktörlerin kamu diplomasisindeki en önemli avantajları, hükümetlerin aksine faaliyet gösterdikleri yabancı ülkelerde sahip oldukları “güvenilirlik” imajıdır.

Bu tür etkinliklerin kamu diplomasisinde kullanılmasının en önemli amacı, bir ülkenin kendini kültürel değerleri başta olmak üzere yumuşak güç ögeleri aracılığı ile tanıtmak istemesidir.

Kültürel etkinlikler ve spor etkinlikleri ise geniş kitlelerin ilgi alanına girerek siyasal etki oluşturmayı sağlamaları yanında hem turizm gelirleri hem de ülke ekonomisi üzerindeki önemli etkileri nedeniyle kamu diplomasisinde özel bir yere sahiptirler.

Sporun kamu diplomasisi alanındaki önemi, ekonomik getirisinin ve geniş kitlelere hitap etmesinin yanı sıra sanat veya siyaset alanındaki gelişmeleri takip edenlerden daha geniş ve ilgi düzeyi oldukça yüksek bir takipçi kitlesine sahip olmasıdır.

Örneğin Çin’in 40 milyar ABD Dolarına mal olan 2008 Pekin Olimpiyatları’nda dünya kamuoyuna iletmek istediği mesaj, birinci dünya ülkelerine denk bir küresel güç haline geldiği ve ülkenin dışa açıldığı idi.

Askeri yardımlar