KAMU DİPLOMASİSİ VE ULUSLARARASI HALKLA İLİŞKİLER

Kamu diplomasisi konusundaki mevcut araştırmaların zayıflıklarına değinen Gilboa’ya göre, çoğu çalışma tarihsel ve çoğunlukla da Amerika Birleşik Devletleri’nin Soğuk Savaş deneyimleri ile ilgilidir. Kamu diplomasisi ile ilgili tarihsel çalışmalar, özellikle analitik ve sadece anekdot şeklinde değilse kayda değerdir. Ancak bu çalışmaların, kamu
diplomasisinin kuramsal ve metodolojik gelişimine katkısı sınırlıdır.

Ayrıca ABD dışındaki ülkelerin kamu diplomasisi programları ve faaliyetleri ile yeni uluslararası aktörler olarak Sivil Toplum Kuruluşları, sivil toplum grupları ve bireylerle ilgili çalışmalar da sınırlıdır

İletişime yönelik farklı bakış açıları; kamu diplomasisinin propaganda ya da kültürel ilişkiler, uluslararası yayıncılık ya da akademik değişim programları, katı ya da esnek yaklaşımlı, karşılıklı anlayış ya da iknâ olup olmadığına yönelik tartışmalara da yansımaktadır

Hedef kitleyi anlamanın ve karşılıklı anlayışı sağlamanın belirleyicisi olan iletişimin yönü, kamu diplomasisi modellerinde karşılaşılan ayrımlardaki en önemli farklılıktır.

- Eytan Gilboa’nın Temel Soğuk Savaş – Devlet Dışı Uluslararası – İç Halkla İlişkiler Modeli
- Terry Diebel ve Walter Roberts’ın Katı ve Esnek Yaklaşımlı Kamu Diplomasisi Modeli
- John Robert Kelley’nin Savunma ve Danışma Modeli
- Leonard, Stead ve Smewing’in Haber Yönetimi – Stratejik İletişim – İlişki Modeli
- Rohanda S. Zaharna’nın Enformasyonel ve İlişkisel İletişim Modeli
- Hansgert Peisert’in Kültürel İletişim Modeli
- Nicholas J. Cull’ın Kamu Diplomasisi Sınıflandırması

Eytan Gilboa, modelleri ayırmak için beş farklı değişken kullanmıştır. Bunlar; baş aktörler, öncüler, hedefler, medya türü, araçlar ve tekniklerdir.

Kamu diplomasisinin ortaya çıktığı Soğuk Savaş’ın ilk yıllarında; nükleer silahların yıkıcı gücü nedeniyle bilgi ve iknâ kampanyalarının, iki süper gücün küresel ideolojik ve stratejik mücadelelerinde yararlanacağı birincil silah olacağı netleşmiştir.

Temel Soğuk Savaş Modeli’nde, bir hükümet kamu diplomasisini yönetmek için radyo istasyonları gibi kendi iletişim araçlarını kullanır. İç Halkla İlişkiler Modeli’nde ise hükümetler, amaçlarına ulaşmak için hedef ülkedeki halkla ilişkiler şirketleri ve lobicilerle anlaşma yapar. Bu yöntemi tercih eden bir hükümet, bunun doğrudan hükümet destekli
kamu diplomasisi faaliyetlerinden daha etkili olduğuna ve bu çabaların arkasındaki gerçek güçler ile finansman kaynaklarını gizlediğine inanmaktadır.

Terry Deibel ve Walter Roberts (1976), James (1955)’in çalışmalarından yola çıkarak kamu diplomasisinde katı ve esnek olmak üzere iki yaklaşım geliştirmişlerdir. Katı yaklaşımda kamu diplomasisinin amacı, iknâ ve propaganda kullanarak yabancı hedef kitlenin tutumlarını etkilemeye çalışmaktır. Somut siyasi enformasyon, kültürel programlardan daha önemli görülmektedir.

Esnek yaklaşımlı kamu diplomasisi ise, uzun dönemli ulusal amaçlara odaklanmayı sağlayan bilgilendirici ve kültürel programları içermektedir. Esnek yaklaşımda amaç, ortak bir anlayış ortamı yaratmaktır. Kamu diplomasisi, esnek yaklaşımda somut siyasi enformasyona karşıt olarak kültürel bir işlev olarak görülmektedir. Esnek yaklaşımda, filmlerden, sergilerden, dil kurslarından, akademik ve sanatsal değişim programlarından oluşan; yaşam tarzı, siyasi ve ekonomik sistemler ve sanatsal kazanımlarla ilgili mesajlar içeren yavaş
medya kullanılır.

Hedef toplumdaki kamuya kendi hükümetlerinin ulusal propagandalarına karşı çıkması için daha dengeli bilgi sağlamayı hedefleyen kamu diplomasisi modeli Temel Soğuk Savaş Modeli’dir.

John Robert Kelley (2009), kamu diplomasisini bilgilendirme, etkileme ve katılım olmak üzere üç kategoriye ayırmıştır.

Eytan Gilboa, modelleri ayırmak için beş farklı değişken kullanmıştır. Bunlar; baş aktörler, öncüler, hedefler, medya türü, araçlar ve tekniklerdir.

Mark Leonard, Catherine Stead ve Conrad Smewing’in kamu diplomasisi faaliyetleri şu şekilde sınıflandırılmıştır:

Proaktif – Algıları etkilemek ve temel mesajları pekiştirmek amacıyla tasarlanan faaliyetler ve etkinlikler aracılığıyla proaktif bir şekilde haber gündemi yaratmak

Reaktif - Ortaya çıktığı anda haber olaylarına/etkinliklerine stratejik hedeflere uygun bir biçimde tepki vermek

İlişki inşa etme – Sahip olunan değerlerin tanınmasını sağlamak ve onlardan bir şeyler öğrenmek için denizaşırı toplumlarla uzun dönemli ilişkiler inşa etmek

Enformasyonel iletişim modelinden kontrol en önemli özelliklerdendir.

İlişkisel iletişim modelinde politik sponsor ve toplum arasında etkileşimli ilişki vardır.

Alman yazar Hansgert Peisert’ın farklı ülkelerde yaptığı detaylı araştırmalar sonucu ortaya çıkan; değişim ve iş birliği, kültürün yurt dışına tek yönlü aktarımı, enformasyon ve kendini tanımlama olmak üzere dört modelden oluşan kamu diplomasisi modeli Kültürel İletişim Modeli’dir.

Nicholas J. Cull kamu diplomasisi uygulamalarını sınıflandırarak Dinleme, Savunma, Kültürel Diplomasi, Değişim Diplomasisi ve Uluslararası Yayıncılık şeklinde beş temel başlık altında incelemiştir.

Savunma’nın güvenirlik kaynağı ordu ve askeri birliklere yakınlık olarak değil, “hükümete yakınlıktır”.

Kamu diplomasisi türlerine örnek faaliyetler ile bu türlerin ve faaliyetlerin en belirgin şekilde kullanıldığı ülkeler şu şekildedir:

Dinleme-Hedeflenmiş Anketler: İsviçre

Savunma-Elçilik ve Basın İlişkileri: ABD

Kültürel Diplomasi-Devlet Fonlu Uluslararası Sanat Gezileri: Fransa

Değişim Diplomasisi-İki Yönlü Akademik Değişim Programları: Japonya

Uluslararası Yayıncılık-Yabancı Dilde Kısa Dalga Radyo Yayıncılığı: Britanya