KAMU DİPLOMASİSİ VE ULUSLARARASI HALKLA İLİŞKİLER

Kamu diplomasisini oluşturan öznenin hedef kitleye ulaşmasını sağlayan, öznenin kendisine dair ögelere kamu diplomasisinin kaynakları diyebiliriz. Kamu diplomasisinin temelinde ülkenin kültürel unsurları ve bu kültürün yabancı kamuoylarına tanıtılması aracılığıyla hedef kitlede bir sempati oluşturulması amaçlanmaktadır. İkinci sırada yerel değerler ve politikaların tanıtımı sayılabilir. Üçüncüsü ise dış politika esasları ve üslubudur. (Aydoğan & Aydın, 2011: 56-63.) Uygulanan dış politikanın niteliği sayesinde ülkenin yabancı ve/ya uluslararası kamuoyu üzerindeki ikna etme yetisi arttırılabilir.

Diplomasi, dış siyasetin uygulamaya konmasıdır. (Roskin & Berry, 2014: 393). Daha geniş olarak da ülkelerin dış politika uygulama süreçlerinin tamamını kapsamaktadır. (Griffiths vd., 2008: 80). Bu bağlamda diplomasi, modern ulus-devletlerin tarih sahnesine çıkması ile başlamış değildir. Aksine, insanlık tarihi kadar eski olarak nitelendirebileceğimiz diplomatik faaliyetler, ilk siyasal birimlerin ortaya çıkışı ile başlatılmaktadır. (Roskin&Berry, 2014: 395). Diplomatik faaliyetlerin amacı, ülkenin temsilini gerçekleştirmenin yanı sıra ülkenin ulusal çıkarlarının çatışmaya gerek kalmadan, uluslararası sistem dâhilinde, barışçıl yollardan elde edilmesidir. (Griffiths vd., 2008: 81). Diplomasi, dış politikanın belirlenmesine değil uygulanmasına yöneliktir.

Kültürel diplomasinin kapsamına sanat eserleri ve etkinlikleri, bir ülkenin kültürü aracılığı ile dünya görüşünün tanıtılması, kültürel aktiviteler, öğrenci değişim programları ve yabancı öğrencilere sağlanan eğitim bursları girmektedir. Hatta kültürel etkileşimin olduğu moda, spor, dans, müzik ve inanç turizmi gibi pek çok alandaki faaliyetler kültürel diplomasi olarak adlandırılabilmektedir.

Kültürel diplomasinin kapsamına sanat eserleri ve etkinlikleri, bir ülkenin kültürü aracılığı ile dünya görüşünün tanıtılması, kültürel aktiviteler, öğrenci değişim programları ve yabancı öğrencilere sağlanan eğitim bursları girmektedir. Hatta kültürel etkileşimin olduğu moda, spor, dans, müzik ve inanç turizmi gibi pek çok alandaki faaliyetler kültürel diplomasi olarak adlandırılabilmektedir. (Kurtuluş, 2014: 115 - 140).

Tarihsel olarak kamu diplomasisi kavramı ilk olarak 1965’de ABD’li diplomat Edmund Gullion tarafından kullanılmıştır. (Cull, 2009: 19).

Kamu diplomasisinin en önemli özellikleri şeffaflığı ve geniş kitlelere yönelik tasarlanmasıdır. Resmi diplomasi ise, bilgi paylaşımı bakımından şeffaf değildir çünkü resmi diplomasi faaliyetlerinin planlanması, yürütülmesi ve elde edilen verilerin paylaşılması ancak sınırlı bir grup içinde gerçekleştirilir. Resmi diplomatik faaliyetler, diplomatik ve/ya siyasi elitler arasında yürütülürken kamu diplomasisinin hedef kitlesi ise belirli bir ülkenin veya bütün dünyadaki ülkelerin vatandaşlarıdır. (Wolf Jr.&Rosen, 2004: 4). Resmi diplomasi faaliyetleri, temelde muhatap olunan ülke hükümetlerinin yaklaşımları ve politikalarını etkilemeye yönelik olarak yürütülürler. Kamu diplomasisi ise halkların düşünce ve tutumlarını etkilemeyi hedefler. Resmi diplomasi bir ülkedeki diplomatlar, yönetici elit ve en fazla işadamları gibi belirli bir kesim ile temasta olup ve onların tutumlarını etkilemeye çalışır. Kamu diplomasisinin hedefinde ise hedef ülkedeki bütün kesimler yer alabilmekle beraber öncelik halktır. Yani iki diplomasi tarzı arasında göze çarpan ilk farklar, şeffaflık ve hedef kitlenin büyüklüğüyle ilgilidir.

Kamu diplomasisinin en önemli özellikleri şeffaflığı ve geniş kitlelere yönelik tasarlanmasıdır. Resmi diplomasi ise, bilgi paylaşımı bakımından şeffaf değildir çünkü resmi diplomasi faaliyetlerinin planlanması, yürütülmesi ve elde edilen verilerin paylaşılması ancak sınırlı bir grup içinde gerçekleştirilir. Resmi diplomatik faaliyetler, diplomatik ve/ya siyasi elitler arasında yürütülürken kamu diplomasisinin hedef kitlesi ise belirli bir ülkenin veya bütün dünyadaki ülkelerin vatandaşlarıdır. (Wolf Jr.&Rosen, 2004: 4). Resmi diplomasi faaliyetleri, temelde muhatap olunan ülke hükümetlerinin yaklaşımları ve politikalarını etkilemeye yönelik olarak yürütülürler. Kamu diplomasisi ise halkların düşünce ve tutumlarını etkilemeyi hedefler. Resmi diplomasi bir ülkedeki diplomatlar, yönetici elit ve en fazla işadamları gibi belirli bir kesim ile temasta olup ve onların tutumlarını etkilemeye çalışır. Kamu diplomasisinin hedefinde ise hedef ülkedeki bütün kesimler yer alabilmekle beraber öncelik halktır. Yani iki diplomasi tarzı arasında göze çarpan ilk farklar, şeffaflık ve hedef kitlenin büyüklüğüyle ilgilidir.

Uluslararası İlişkiler (Uİ) Birinci Dünya Savaşı’nın ardından, bu denli büyük çaplı dünya savaşlarının yaşanmasının önüne geçmek amacıyla kurulmuş bir disiplindir. 1919’da Galler’deki Aberystwyth Üniversitesi’nde bu isimle açılan ilk kürsünün ardından dünya barışının nasıl sağlanacağına dair bir uluslararası kurumsallaşmaya gidilmesi ve gizli nitelikteki uluslararası anlaşmalara son verme gibi fikirler yürütüldü. Bu fikirlerin oluşturduğu külliyat sonraları idealizm üst başlığıyla anıldı.

Kamu diplomasisi veya kültürel diplomasi adı verilen faaliyet, sadece ABD’ye özgü olmayıp teknolojik ve maddi olanaklara sahip pek çok ülke, bu alana yatırım yaparak dış politikasında etkin bir araç olarak kullanmaya çalıştı. Örneğin, Fransız dilinin ve edebiyatının yurtdışında öğretilmesi adına 1883’te Alliance Française adlı sivil toplum kuruluşu hayata geçirildi. Benzer biçimde Almanya, iki Dünya Savaşı sonrasında imajını düzeltmek amacıyla kurduğu Goethe Enstitüleri ve Akademik Değişim Servisi (Deutscher Akademischer Austauschdienst, DAAD) ve Deutsche Welle (DW) adlı medya kuruluşu ile kültürel alanda kendini ifade etmeye çalıştı. Benzer biçimde Britanya, British Council ve BBC aracılığıyla kültürel diplomasi faaliyetleri yürüttü; hedef kitle adına dil, edebiyat, kültür ve düşünce dünyası üzerinde bir çekim merkezi oluşturmaya çalıştı.

Joseph Nye, gücü üç farklı kategoride analiz eder: Askeri güç, ekonomik güç ve yumuşak güç. Askeri güç daha çok baskı, tehdit ve kuvvet kullanmayla birlikte anılırken ekonomik güç teşvik, ödemeler ve yardımlar ile anılmaktadır. Yumuşak güç ise devletlerin cazibe ve gündem oluşturma davranışlarıyla; değer, kültür, politika ve kurumlar aracılığıyla; kamu diplomasisi ile çift ve çok taraflı diplomasi dış politikalarıyla tanımlanır. Kamu diplomasisi, yumuşak gücün uygulanması açısından kritik önem taşır. Uluslararası ilişkilerde askeri gücünü kullanma kapasitesine sahip olmayan ya da bunu tercih etmeyen devletler, yumuşak güç araçlarını kullanmayı seçebilirler. Bunun yolu da kamu diplomasisi uygulamalarını sergilemek ve özellikle ikili ve çok taraflı ilişkilerde etkin rol oynamaktır.

Diplomatların üç görevinden ilki bilgi toplamak, ikincisi kendi ülkelerinin temsilcileri olarak ülkelerinin uluslararası imajını yöneterek olumlu bir kanaat oluşmasını sağlamak ve üçüncüsü de belirlenen dış politikayı uygulamaktır. Doğru cevap E'dir.

Tarihsel olarak kamu diplomasisi kavramı ilk olarak 1965’de ABD’li diplomat Edmund Gullion tarafından kullanılmıştır. Doğru cevap D'dir.

“Yumuşak güç” (soft power) kavramını literatüre sokan Joseph Nye'dir. Doğru cevap E'dir.

Nye'a göre bir ülkenin yumuşak gücü üç kaynağa dayanır:

Doğru cevap C'dir.

Değerler, kültür, politikalar ve kurumlar yumuşak gücün temel araçlarıdır. Ödemeler ekonomik güce ait bir araçtır. Doğru cevap C'dir.

Askeri gücün hükümet politikalarıdır. Doğru cevap A'dır.

Verilen üç kavram da inşacılık yaklaşımında önemli rol oynamaktadır. Doğru cevap E'dir.

Nicholas Onuf, inşacılık yaklaşımını gündeme getirmiş ve geliştirmiştir. Doğru cevap A'dır.

Goethe Enstitüleri -İspanya eşleştirmesi yanlıştır. Doğru cevap Almanya olmalıdır. Doğru cevap C'dir.

Baskı askeri ve ekonomik gücün ortak davranış özelliğidir. Doğru cevap A'dır.