Kamu Diplomasisi Araçları ve Uygulama Alanları

Birçok akademisyen ve profesyonel, kamu diplomasisini propaganda, halkla ilişkiler, uluslararası halkla ilişkiler, psikolojik savaş ve kamusal ilişkiler ile karıştırmaktadır.

Akademisyenler ve uygulayıcılar kamu diplomasisini sıklıkla “yumuşak güç”le eşdeğer tutmaktadır.

Uluslararası ilişkiler ve özellikle de diplomasi alanında yer almaktaydı.

• Sivil toplum kuruluşları, üniversiteler, kanaat önderleri ile medya ve haber ajansları
  halkla ilişkiler, propaganda ve ulus markalama konularına destek vermektedirler.
• İç hedef kitle ve baskı grupları kamu diplomasisi kapsamında ülkenin halkla ilişkiler
  ve propagandasını yapar; devlet üstü kuruluşlar ise iş birliği içinde oldukları
  ülkelerin gücüne güç katmak için propagandalarına destek vermektedir.
• Özel sektör ve küresel işletmeler, kamu diplomasisinde ülke markasının yaratılmasına
  destek vermektedir.

İletişim ve ilişki temeline dayanan kamu diplomasisinin en önemli araçları kuşkusuz kitle iletişim araçlarıdır. Kitle iletişim araçları ise, geleneksel ve yeni medya olarak sınıflandırılmaktadır. Reklamlar, ünlü kullanımı ve ulusal markalar da kamu diplomasisi araçlarına verilebilecek diğer örneklerdir.

Geleneksel medya olarak tanımlanan gazete, televizyon, radyo ve sinema geniş kitlelere ulaşması dolayısıyla ülkelerin tanıtımında kamu diplomasisi için en etkili araçlardır.

Matbaanın bulunması ve Avrupa’da kullanımının yaygınlaşması ve ardından farklı tür ve amaçlarla çıkarılan bültenlerin gazetelere dönüşmesiyle basının kitleleri etkileme gücü hissedilmeye başlanmıştır.

Gazetelerin kamu diplomasisindeki etkisi ve rolü daha çok yabancı ülkelerdeki gazetelere verilen mülakatlar ve ülkeyle ilgili yayınlanan haberlerde görülmektedir.

Amerika, Soğuk Savaş döneminde de filmlerinin dünyaya açılmasını sağlamış ve bu yolla Amerikan yaşam tarzını pazarlamaya çalışmıştır.

Dünya sinemalarında Hollywood, ABD’nin dünya ülkeleri arasında temsil ettiği gelişmişliği ve modern hayatı; Avrupa sineması sanatı; Bollywood ise Hindistan’ın gelişmekte olan kültürünü yansıtmaktadır.

Çin sineması takip etmektedir. Son yıllarda büyük gelişme gösteren Çin filmleri ile Çinli oyuncular ve Çin kültürü dünya genelinde ilgi görmeye başlamıştır

Türkiye’nin son yıllarda üretmekte olduğu diziler örnek verilebilir. Balkanlar, Türki Cumhuriyetler ve özellikle Arap dünyasında büyük ilgiyle takip edilen Türk dizileri, Türkiye’yi bir cazibe merkezi haline getirmekte ve ülkenin imajına katkıda bulunmaktadır. Sancar’a göre, Türk dizilerinin popülerliği ülkenin turizmine de katkı sağlamaktadır. Dizilerin çekildiği boğazdaki mekanları ziyaret etmek isteyen izleyiciler dizi turizmini başlatmışlardır. Bu ülkelerde yayınlanan diziler ve oyuncuları ciddi hayran kitlelerine sahiptir.

Dijital diplomasi, yeni bir diplomasi değil; diplomaside internet araçlarının kullanılarak, sanal ortamda diplomasi faaliyetlerinin
ve görüşlerinin aktarılması ile kamu diplomasisi faaliyetleri anlamında bilgilendirme faaliyetlerinin sosyal medyada yürütülmesidir

Örgütlenme, kamuoyu yaratma ve gündem değiştirme amaçları ile kullanılan sosyal ağlar; kamu diplomasisinde daha çok
dünya kamuoyunun ilgisinin kazanılması, hedeflere ulaşabilmek için hedef kitlenin ihtiyaç ve beklentilerinin anlaşılması ve çeşitli alanlarda gerçekleştirilen çalışmalar aracılığıyla yaratılan olumlu algının pekiştirilmesi amaçları kapsamında kullanılmaktadır

İletişim teknolojilerindeki devrim, İnternet ve CNN International, BBC World, Sky News ve El-Cezire gibi dünyadaki olaylarla ilgili neredeyse her önemli gelişmeyi, dünyadaki neredeyse her yere yayın yapabilme kapasitesine sahip küresel haber ağları gibi iki önemli yenilik yaratmıştır

Uluslararası yayıncık; radyo, televizyon ve İnternet teknolojileri ile yabancı kamuoyuna ulaşmayı sağlayan bir araç olarak tanımlanmakta ve uluslararası ilişkilerin kamu diplomasisinin bir bileşeni olduğunu belirtilmektedir.

Uluslararası yayıncılığın en önemli unsurunun -özellikle objektif olduğunda- haberin kullanımı olduğu vurgulanmaktadır

Ülkelerin yabancı basında olumlu söylemlerle anılması, ülkenin yabancı yatırım ve turistler için bir çekim alanı haline gelmesini ve ülkenin dış politikasına olumlu yaklaşılmasını sağlamaktadır.

AP, Reuters, AFP, CNN, BBC gibi uluslararası haber ajansları ve televizyon kanalları uluslararası haberleşme alanına hakim kuruluşlardır.

Kamu diplomasisinin uygulama alanları kültür, eğitim, sanat, spor ve teknoloji başlıkları altında değerlendirilmektedir.

Kültür, bir toplum için anlam yaratan değerler ve pratikler bütünüdür. Kültürün birçok göstergesi vardır. Genel olarak edebiyat, sanat ve eğitim gibi seçkinlere hitap eden yüksek kültür ve kitle eğlencesine odaklanan popüler kültür olarak ayrılmaktadır.

Kültürel diplomasi “fikir, bilgi, sanat ve kültürün diğer yönlerininin uluslar ve halklar arasında karşılıklı anlayış içerisinde değişimi” olarak tanımlanmaktadır.

Kültürün diğer yönleri müzik, film, edebiyat, dil, dans ve dramayı içermektedir. Kültürün bu yönleri, insanların gözlem yapabileceği, dinleyebileceği ya da açıkça hakkında konuşabileceği kültürün belirgin tarafını temsil etmektedir.

Kültürel değişimle, karşılıklılık anlayışına ve simetrik bir ilişkiye dayanan kültürel ürün ya da fikirlerin insanlar arasında içten bir şekilde değişimi amaçlanmaktadır.

Teknoloji ve çevrimiçi iletişimdeki gelişmeler ise, fiziksel olarak gerçekleştirilen geleneksel kültürel değişim programlarına
yeni açılımlar getirerek, insanlara sanal ortamlarda da birçok olanak sunmaktadır.

Kültürel diplomasi çalışmalarından, kamu diplomasisinin birincil hedeflerinden biri olan ülke hakkında olumlu fikir yaratmada da yararlanılmaktadır. Diğer ülkelerin halklarının zihinlerinde oluşmuş olumsuz ya da yanlış kalıplaşmış yargıları değiştirme ve kültürler arasında karşılıklı bir anlayış geliştirme de kültürel diplomasisinin diğer işlevleri arasında yer almaktadır.

2009 yılında faaliyetlerine başlayan ve yurt dışında 40’tan fazla merkeze sahip olan Yunus Emre Enstitüsü ise, Türkiye’nin kültürünü, dilini yurtdışında tanıtmak ve diğer ülkelerin halkları ile kültürel alışverişin yapılabilmesine ortam yaratmak üzere çalışmalarını sürdürmektedir.

Ülkelerin diğer ülkelerin halklarında sempati ve onlarla arasında ortak bir anlayış yaratmak için çalışmalar yürüttüğü
en önemli alanlardan biridir. Uzun dönemli bir çalışmayı içeren eğitim konusundaki kamu diplomasisi faaliyetleri aracılığıyla, özellikle üniversite düzeyindeki genç nüfus hedeflenmektedir.

Dahil olanlara karşılıklı anlayış oluşturma, iş birliğini arttırma ve ortak platformda buluşma olanakları sağlayan değişim programları, birebir yaşamayı, gözlem ve deneyimlemeyi öngörmektedir.

2016 yılı itibariyle kuruluşundan bu yana 70 yılı geride bırakan Fulbright Programı, 155 ülkeyi kapsamaktadır ve ABD’nin en prestijli bu programlarından biridir. Bu burs programı eğitim ve kültürel değişim yoluyla, ülkeler arasında ortak bir anlayış geliştirmek amacıyla başlatılmıştır. Bu programla, Amerikalı öğrenciler ve sanatçılar dünyanın birçok yerinde eğitim ve araştırma imkânlarından yararlanmakta, dünyanın dört bir tarafından gelen öğrenci, öğretmen ve akademisyenler ise Amerika’da araştırma yapmakta ve eğitim alabilmektedirler.

Avrupa Birliği’nin bir Avrupalı kimliği yaratmak ve bilgi toplumu inşa etmek amacıyla oluşturduğu, yükseköğretim kurumlarını kapsayan bir akademik değişim programıdır. Bu programın karşılıksız hibe desteği aracılığıyla, yükseköğretim kurumlarındaki
öğrenciler ile akademik ve idari personelin eğitim amaçlı kısa süreli değişimleri gerçekleştirilmektedir. 2014 yılı itibariyle ismi Erasmus+ olarak değişen program, eğitim, gençlik ve spor alanlarında yeni ihtiyaçlara yönelik Avrupa 2020 Stratejisi hedeflerine uygun olarak farklı sektörler arasında iş birliğini teşvik eden daha etkili araçlar sunmayı amaçlamaktadır.

Türkiye Cumhuriyeti Yükseköğretim Kurulu tarafından 2011 yılında duyurulan Mevlana Değişim Programı, yükseköğretim kurumları arasında değişimi sağlayan bir başka akademik değişim programıdır. Bu program, yurt içinde eğitim veren yükseköğretim kurumları ile yurt dışında eğitim veren yükseköğretim kurumları arasında öğrenci ve öğretim elemanı değişimini mümkün kılan bir programdır. Mevlana Değişim Programı, hiçbir coğrafi bölge ayrımı olmaksızın değişim programı bünyesindeki hareketliliğin bütün dünyadaki yükseköğretim kurumlarını kapsaması ile diğer değişim programlarından ayrılmaktadır.

Çin, Konfiçyüs Enstitüsü aracılığıyla diğer ülkelerdeki öğrencilere Çince’yi öğretmeyi hedeflemektedir. Türkiye’de de bazı üniversitelerde Konfiçyüs Enstitüleri kuran Çin’in ekonomik ve ticari alandaki gelişimi nedeniyle Çince’yi öğrenmek
isteyenlerin sayısında bir artış görülmektedir. Çin’in eğitim konusundaki bu çalışmalarıyla ABD ile bir rekabet içinde olduğunu söylemek mümkündür.

Bir ülkenin sanatsal çalışmaları, aynı zamanda o ülkenin en önemli yumuşak güçlerinden biridir. Sinema, müzik, resim, heykel, tiyatro ve dans gibi sanat dalları icra edildiği ülkenin kültürel özelliklerini taşımakta ve o ülkenin toplumsal yapısı hakkında fikir vermektedir. Bunun yanında sanat, evrensel özellikler de taşımaktadır. İnsanların duygularına hitap eden sanatsal çalışmaların da kamu diplomasisi yönetiminde önemli bir yeri olduğu söylemek mümkündür. Özellikle sinema ve müzik, toplumlar üzerinde önemli etkiye sahip sanat dallarıdır.

Ünal Erzen’e göre, başka ülkelerin halklarına ulaşmak ve onları etkilemek
için kullanılan sinema, teknolojik ilerlemelerin de katkısıyla dünyanın herhangi bir yerindeki
herhangi bir kişiye ulaşabilmekte ve çeşitli semboller aracılığıyla istenilen mesajları
hedef kitlelere iletebilmektedir.

Ülkelerin kültürlerinin yayılımında sinema oldukça büyük katkı sağlamaktadır, ancak yüksek bütçeler gerektirdiği için etkin bir biçimde kullanılamamaktadır. Dünya ülkelerinin beğenisini kazanacak film yapımlarının gerektirdiği bütçeler düşünüldüğünde ise, Hollywood’un dünya pazarındaki payının yüksek olma nedenler ianlaşılmaktadır.

Konserler, festivaller, şiir dinletileri, filmler, tiyatro oyunları, bale ve dans gösterimleri, sergiler, fuarlar ve sanatsal yarışmalar toplumlar arasında kültürel iletişimi sağlayan sanatsal etkinliklerdir. Ülkeler bu etkinlikler aracılığıyla kültür aktarımı gerçekleştirmekte ve gerek yurt içindeki gerekse yurt dışındaki yabancı halklarla bir bağ kurarak uzun süreli ilişkiler inşa etmektedir.

Sanatın, iyi ilişkilere sahip olmayan ülkeler arasında da kullanılan bir kamu diplomasisi alanı olduğunu söylemek mümkündür. Söz konusu ülkeler, sanatsal etkinliklerle diğer ülkelerin halkları üzerinde olumlu bir etki ve dış siyaset hedefleriyle uyumlu ortak bir anlayış yaratabilmektedirler.

Türkiye’nin kamu diplomasisi kapsamındaki kültür sanat etkinliklerine ise, İKSV ve Culture France’ın iş birliği ve her iki ülkenin Dışişleri ve Kültür Bakanlıkları himayesinde hazırlanan Saison de la Turquie örnek olarak verilebilir. Fransa’da Türkiye Mevsimi 1 Temmuz 2009-31 Mart 2010 tarihleri arasında gerçekleştirilmiş ve 600’e yakın etkinlik gerçekleştirilmiştir. Bir diğer önemli örnek ise, İstanbul’un 2010 Avrupa Kültür Başkenti seçilmesidir. Önemli bir kültürel diplomasi avantajı olan bu durum sayesinde kentin çekim merkezi olması Türkiye’nin kamu diplomasisine katkı sağlamıştır.

Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı, Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi CNR Fuar Merkezi ve Tüyap Fuar ve Kongre Merkezi’nde düzenlenen uluslararası fuarlar, sergiler, kültür ve sanat etkinlikleriyle her yıl binlerce yabancı ziyaretçiyi çeken İstanbul, aynı zamanda uluslararası basında da yer bulmaktadır. İstanbul, kamu diplomasisi çalışmaları açısından önemli bir merkez konumundadır. Burada gerçekleştirilen tüm uluslararası fuar, sergi ve bienallerin kamu diplomasisi amaçlarını karşıladığı söylenememekle birlikte, uzun vadede istenilen sonuçların alınması açısından bu tür çalışmaların gerçekleştirimesi
faydalı olmaktadır.

Uluslararası spor faaliyetleri, büyük kitlelerin heyecanla takip ettiği ve gündem yaratma gücü yüksek olan faaliyetler olması açısından ülkelerin uluslararası arenada tanıtımlarına en çok katkıda bulunan etkinliklerden biri olma özelliğini taşımaktadır. Gerek yarattığı yıldız sporcularla gerek başarı odaklı oluşuyla sporun, devletlerin diğer ülkelerin halkları üzerinde olumlu bir imaj yaratma konusunda avantajlı bir alan olduğunu söylemek mümkündür. Bu nedenle, kamu diplomasisinin öneminin ve sporun kamu diplomasisi hedeflerine ulaşmadaki katkısının farkında olan ülkeler sportif faaliyetleri büyük ölçüde desteklemektedirler. Sportif başarıların, ülkeler için önemli bir prestij kaynağı olduğunu söylemek mümkündür.

Ülkeler arasındaki bağları güçlendirmekle birlikte diğer ülke halklarında olumlu bir imaj yaratma açısından önemlidir.

Sportif başarılar, rekabet içerisinde olan ülkelerin birbirlerine üstünlük kurma ve elde edilen bu üstünlüğü tüm dünyaya büyük bir gururla gösterme açısından da ülkeler için önem arz etmektedir.

Yeni marka şehirler yaratılması için spor organizayonlarında büyük şehirler dışında farklı şehirlerin de çeşitli özellikleriyle
ön plana çıkarılması ve özellikle dünya sahnesine çıkarılması önem taşımaktadır. Sadece turistik olarak değil, tanınırlık, bilinirlik ve farkındalık yaratma açısından da bu tür çalışmalar süreklilik arz etmelidir.

Teknoloji, kamu diplomasisinin araçları ve uygulama alanları için belirleyici bir nitelik taşımaktadır. Kamu diplomasisinin uygulama alanı olarak teknoloji, en yoğun kullanılan uygulama araçları olan geleneksel ve yeni medyayı
büyük ölçüde etkilemektedir. Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler, kamu diplomasisinin
teknolojiye dayalı uygulama araçlarının ve buna bağlı olarak da uygulama alanlarının özelliklerini belirlemektedir.

Akıllı telefonlar, tabletler, giyilebilir teknolojiler ve geniş İnternet ağına kadar birçok teknolojik araç.

Mikro bloglar, sosyal ağlar, bloglar ve hızlı haberleşme, bireylerin geliştirdikleri tepkilerle siyasete doğrudan katılımda bulunmalarına olanak sağlamaktadır. Böyle bir ortamda politika yapıcıların, toplumların tepkilerine kayıtsız kalmaları mümkün görünmemektedir.

İnternet ülkelere, devlet dışı örgütlere , topluluklara, şirketlere ve hatta geniş olanaklara sahip bireylere dünyadaki ilişkiler hakkında fikir alışverişi yapmayı sağlamaktadır. Dünyanın herhangi bir yerinde yaşanan bir gelişme teknolojinin sağladığı hız sayesinde tüm dünyaya yayılmakta ve konuyla ilgili uluslararası kamuoyunun oluşmasını mümkün kılmaktadır. Ülkelerin iç siyasetinde olduğu gibi uluslararası siyasette de teknolojik gelişmelerin bu tür etkileri gözlemlenmektedir. Diğer ülkelerin halklarının zihinlerinde olumlu bir imaj ve algı yaratmak isteyen ülkelerin, kamu diplomasisi faaliyetlerini yürütürken teknolojinin bu özelliklerini kendi avantajına dönüştürmesi yararına olacaktır.