KAMU DİPLOMASİSİ VE ULUSLARARASI HALKLA İLİŞKİLER - Deneme Sınavı - 14

Binyıl Kalkınma Hedefleri, 189 ülkenin devlet veya hükümet başkanlarınca Eylül 2000’deki BM Genel Kurulu’nda “küresel düzeyde insan onuru, eşitlik ve esenlik ilkelerinin güçlendirilmesi için topluca taşıdıkları sorumluluğu” kabul ederek ilan ettikleri ve 2015’e kadar yerine getirmeyi planladıkları şu sekiz hedeften oluşmaktadır: “1. Aşırı yoksulluğu ve açlığı ortadan kaldırmak; 2. Herkes için evrensel ilköğretim sağlamak; 3. Cinsiyet eşitliği ve kadının güçlendirilmesi; 4. Çocuk ölümlerini azaltmak;5. Anne sağlığını iyileştirmek; 6. HIV/AIDS, sıtma ve diğer hastalıklarla mücadele; 7. Çevresel sürdürülebilirliği sağlama; 8. Kalkınma için küresel bir ortaklık kurmak”tır.

Dış politika üretimi konusunda dışişleri bakanlıklarının belirleyicilikleri elbette inkâr edilemez lakin temsil konusunda diğer bakanlıkların da artan sayıda ataşe, müşavir ve teknik personel ile büyükelçilik ve başkonsolosluklarda hatta kendine ait başka binalarda temsil edilmeleri, diplomasisinin devletten devlete yönünü devletten topluma doğru çevirerek kamu diplomasisini derinleştirmiştir. Dahası günümüzde en kapsamlı uluslararası örgüt olan Birleşmiş Milletler’den (BM) Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü’ne (NATO) ve hatta az sayıda üyesi bulunan bölgesel örgütlere değin pek çok uluslararası örgüt de kamu diplomasisini giderek artan bir etkinlikle kullanmaktadır.

Dış yardımlar, devletlerin diğer devletleri “yönetmek, yatıştırmak, korumak, güçlendirmek veya değiştirmek” için kullandıkları bir dış politika aracıdır. Ülkelerin dış yardım politikaları, kendi tarihsel ve kültürel geçmişleri ile siyasal ve sosyal yapılarının izlerini taşıdığı gibi ulusal, bölgesel ve küresel konjoktürden de etkilenmektedir.

Devletler, tarihi bağları ve özellikle de geçmişte sömürge ilişkileri kurmuş oldukları ülkelere yardımda öncelik vermektedir. Fakat bu bağlara verilen önceliğin tüm yardım sağlayıcılar için geçerli olduğunu söyleyemeyiz. Örneğin, Kuzey Avrupa ülkeleri yardım politikalarını yardım alan ülkelerin ihtiyaçları ve demokratik gelişmişlikleri çerçevesinde düzenlerken Fransa gibi ülkeler için eski sömürgeleri ile ilişkilerini yardımlar yoluyla iyi durumda tutmak önem kazanmaktadır. ABD’nin dış yardım politikasını ise örneğin Orta Doğu bölgesindeki siyasal ve ekonomik çıkarları ve bölge ülkeleri ile ilişkileri belirlemektedir.

Yumuşak Güç: Joseph Nye tarafından Bound to Lead: The Changing Nature of American Power (New York: Basic Books, 1990) kitabında ilk kez kullandığı ve daha sonra Soft Power: The Means to Success in World Politics (New York: Public Affairs, 2004) kitabına ismini veren kavram. Askeri ve ekonomik yaptırımlar gibi “sert güç” (hard power) unsurlarının kullanılarak doğrudan müdahale yerine bir ülkenin diğer ülke/leri özellikle başta kültürel olmak üzere değerlerle etkileyip rızalarını kazanarak tutumlarını değiştirebilme kapasitesidir. Yardım kuruluşları da ülkelerin yumuşak gücünde önemli bir role sahiptirler.

Evrensel amaçlarla ve tarafsız biçimde hareket eden hükümet dışı aktörler ile çıkar amaçlı faaliyet gösteren aktörler arasında bir ayrım yapılabilir. Dış yardımlar ekseninde baktığımızda, evrensel amaçlarla ve tarafsız biçimde hareket eden Uluslararası Kızılay ve Kızılhaç Teşkilatları, Sınır Tanımayan Doktorlar ve Oxfam gibi uluslararası yardım kuruluşlarının, kamu diplomasisini etkileyen "hükümet dışı aktörler" olduklarını görüyoruz. Doğru cevap A'dır.

Dış yardım, İktisadi İşbirliği ve Gelişme Teşkilatı (OECD) tanımına göre “ana amacı ekonomik kalkınmayı ve refahı sağlamak olan ve hibeler veya krediler şeklinde gerçekleşen
mali akışlar, teknik yardımlar ve mal sağlama faaliyetleridir.” Anlaşılacağı üzere askeri
yardımlar ve kalkınma amaçlı olmayan diğer yardım çeşitleri bu kategoriye dâhil değildir.

İnsani yardımlar; “insan hayatını kurtarma ve acıları dindirme, ayrım yapmama, tarafsızlık ve siyasal, ekonomik veya askeri her türlü amaçtan bağımsız olarak insani amaçlarla hareket etme” özel kriterleri ile sağlanan yardımlardır.

Dış yardımlar, devletlerin diğer devletleri “yönetmek, yatıştırmak, korumak, güçlendirmek veya değiştirmek” için kullandıkları bir dış politika aracıdır

Güney-Güney İşbirliği: Gelişmekte olan ülkelerin yekdiğerine empatiyle yaklaşıp ihtiyaçları kaynaklarla eşleştirerek deneyim ve uzmanlıklarını paylaşırken birbirlerinin kalkınmalarına yardımcı olmasıyla elde edilen topyekün gelişmedir.

Binyıl Kalkınma Hedeflerin şu sekiz hedeften oluşmaktadır:

1. Aşırı yoksulluğu ve açlığı ortadan kaldırmak;                                                                          2. Herkes için evrensel ilköğretim sağlamak;                                                                              3. Cinsiyet eşitliği ve kadının güçlendirilmesi;
4. Çocuk ölümlerini azaltmak;
5. Anne sağlığını iyileştirmek;
6. HIV/AIDS, sıtma ve diğer hastalıklarla mücadele;                                                                    7. Çevresel sürdürülebilirliği sağlama;                                                                                        8. Kalkınma için küresel bir ortaklık kurmak