KAMERA TEKNİĞİNE GİRİŞ - Deneme Sınavı - 13

Uzun Odaklı (Dar Açılı) Objektif kullanılması gerekir.

Tam çerçeveli balıkgözü objektifler, dairesel balıkgözü görüntüsünü dikdörtgen bir kareye sığdırılır. Bu yüzden herhangi bir balıkgözü objektif, görüntünün merkezinden geçenler hariç bütün düz çizgilerin kavislenmesine sebep olur. Çerçevenin dikdörtgen olması, çekilen görüntüyü gerçek dışı hale getirir.

Kameranın sosyal tarihi bağlamında bu faktörlerden bilim ve teknoloji ön plana çıkar; çünkü makineleşme, iletişim araçlarındaki gelişmeler, ulaşım olanaklarının artması gibi faktörler insan ve toplum yaşamını büyük ölçüde değiştirebilir. Teknolojinin en önemli görevi insanın doğayı denetlemesine yardımcı olmaktır. Bu amaçla insan yaşamını kolaylaştırıcı araçlar sağlarken bu araçların kullanımı, kendisine özgü biçim ve kuralları beraberinde getirir.

28 Aralık 1895 tarihi, hareketli görüntü üreten kameranın toplumsal yapı içinde yer bulması dolayısıyla sinemanın doğum tarihi olarak kabul edilir. O tarihte yapılan ilk gösterime seyirciler, günümüzde olduğu gibi para ödemişlerdir.

Panaroma ve diyorama gösterileri, şeffaf yüzeyleri üzerine elle yapılmış resimlerin beyazperdeye optik yardımıyla büyütülerek yansıtılmasını içerir. Bir eğlence ortamı olarak karanlık bir mekân ve görüntünün nesnesi olarak da optiğin kullanıldığı ışık yansımaları; görüntü üretiminin temel yapıtaşlarını oluşturur.

Edison’un bir kamera olarak tanımlanmaktan uzak olan ve günümüz sinema kavramı ile de örtüşmeyen bu aygıtı, 1891 yılında geliştirilmiştir. 1894 ise New York’ta kinetoskopların yer aldığı ilk izleme salonu açılır ve halka açık olan ilk hareketli görüntü gösterisi gerçekleştirilmiş olur. Edison ve Dickson oluşan talebi karşılamak içinse 1894 yılında West Orange’da ilk hareketli görüntü üretim stüdyosunu kurarlar.

Lumiere Kardeşler’in buluşu olan sinematograf, gerek hareketli görüntü üretebilen bir aygıt olması, gerekse kolay taşınabilen ve kullanıcısı ile bir noktadan faklı bir noktaya götürülüp, dışarıya çıkartılabilen bir araç olması nedeniyle, günümüz kamera sisteminin karakteristik özelliklerini taşır. Bu özellikleri barındıran ilk aygıt olması açısından da büyük önem arz eder. Kendinden sonra gelecek diğer bütün hareketli görüntü üreten kameraların atası olarak kabul edilebilir.

Sihirbazlık numaralarıyla sinemayı birleştiren Melies, kamerayı hileli gösterilerin bir aracı olarak kullanır. Zincirleme, kararma, bindirme, yavaşlatılmış ve hızlandırılmış çekim gibi birçok görsel etki yaratacak yeniliği ilk kullanan kişi olarak Melies, bir filmle öykü anlatmayı hedefleyen ilk kişi olmuştur. Tiyatroda olduğu gibi dekorun önüne çıkan oyuncuların dramatizaysonu ile gerçekleşen öykülerde ilk kez mizansen kullanımı ve kendine özgü anlatım tarzıyla; daha sonra sinema tarihinde biçimci yaklaşımın ilk örneklerini veren yönetmendir. Melies, sinemanın ve özellikle de kameranın gerçeği değiştirme gücünü fark eden ve düş, kâbus ve gerçeküstü imgeleri kolaylıkla ortaya çıkarabilen dahi yönetmenler arasındadır. Melies’le birlikte kamera artık gerçeği kaydeden bir araç olmaktan çıkar. Kamera bir eğlence aracına dönüşür. Gösterinin bir parçasıdır ve gösteriyi oluşturan öğelerden biridir. Kamerayı durdurup çalıştırarak gerçekleştirdiği filmik hileler için kamera sadece bir oyuncaktır.

Edwin S. Porter (1869-1941), belgesel nitelikli bir anlatımla öykü anlatımını birleştirerek; farklı zaman ve mekân dilimlerini bir araya toplayıp, filme özgü yepyeni bir zaman ve mekân dilimi oluşturmayı başarır. Bu yeni zaman ve mekân dilimi ise filmik zaman ve filmik mekân kavramlarıyla tanımlanır.

Farklı çekim ölçekleri kullanarak öyküler anlatmayı başaran Griffith, geriye dönüşler ve paralel kurgu tekniği gibi yeni anlatım tekniklerini sinemaya kazandırır. 1915 yılında gerçekleştirdiği Bir Ulusun Doğuşu adlı filmiyle bir anlamda film kamerasını sanatın ortamına sokan en önemli adımları atar. ABD’de büyük bir gişe başarısı elde eden film aynı zamanda ırkçı söylemi yüzünden büyük eleştirilere hedef olur ve sinemanın toplumsal gücü konusunda da önemli bir tarihi örnek oluşturur.

Kameranın en temel işlevlerinden biri olan belgeleme özelliği, onu gerçeğin temsil eden aygıt konumuna yüceltmiş, insan gözüne ve algısına güvenilmeyecek durumlarda, mekanik bir göz işlevi yerine getirebilecek bir ortam olarak ele alınmıştır. Dziga Vertov ’un (1896-1954) kamera-göz kuramı bu fikir üzerine geliştirilmiştir. Vertov’a göre sinema gerçektir ve sadece gerçeği sunması gerekir. Kamera ise bu gerçeği sunabilecek yegâne araçtır. Kameranın bu gerçekçi ve biçimci olarak ayrıma yol açan iki farklı kullanı- mı, sadece sinema tarihi için var olan bir ayrım değildir. Gerçekçi ve biçimci anlatım, aynı zamanda televizyon yayıncılığının yapısının oluşumunda da yer alan temel ayrımı ifade eder.

Telekomünikasyon, bilgisayar ve kitle iletişim araçları yaşanan değişimlere yakından bağlıdır. Bunlar içinde görsel içerik sağlayan kameranın gelişimi ve yaygınlaşması ayrı bir önem taşır. Bu bakış açısı ile 2000’li yıllarda kameranın sosyal yaşam içindeki yerini üç aşamada incelemek mümkündür. Bunlar; kameranın sayısal teknoloji ile buluşması, bilgisayarlar ile kameralar arasındaki etkileşimin sağlanması ve kameranın ağ toplumunda kullanılmaya başlanması olarak sınıflandırılabilir.

Işık kaynağı ile bir yüzey üzerinde bir aygıt kullanarak hareketli görüntü üretilebilir. Kapalı bir karanlık ortamın, bir kenarının ortasına delik açıldığında; delikten giren güneş ışığı, deliğin karşısındaki duvara yansır böylece deliğin önündeki nesnelerin görüntüsü, sağ-sol ve alt-üst ters olarak duvara yansır. Karanlık kutu olarak adlandırılan bu araç fotoğraf makinasının atası olarak kabul edilir.

Hareket sürecinin daha önceleri el ile resmedilerek gösterilmesi yerini 1850'li yıllarda ışık ve optik yoluyla, ışığa duyarlı yüzeye fotoğraf makinesi aracılığı ile görüntü kaydedilmesi sağlanmıştır. Bu görüntünün şeffaf bir yüzeye aktarılması ve belirli aralıklarla gösterilmesi hareket algısını yaratmaktadır. 1861 yılında kinemaskop adlı bir aygıtın geliştirilmesi ile fotoğrafın resmetme tekniği ile kaydedilmiş görüntülerin gösterimi yapılabilmiştir.

Kameralar temel olarak görüntüden yansıyan ışığı kaydeden cihaz olarak tanımlanabilir. Detaylı olarak açıklanacak olursa; kamera görüntüden yansıyan ışığı, mercekten yararlanarak bir düzenekte toplar, film kameralarında bulunan düzleme koyulan filme bu ışığı kaydeder. Kamerada bulunan bakaç yardımı ile kaydedilecek alanın izlenmesi sağlanır. Ancak format, kameralarda, boyut ya da biçimi ifade etmek için kullanılan bir kavramdır, kameranın bir unsuru değildir.

Filme çekilen görüntülerin televizyonda yayınlanabilmesi için gerekli olan dönüşüm görüntünün elektrik sinyaline çevrilmesi ile gerçekleşmektedir. Görüntü elektrik sinyaline çevrilmekte ve sinyal televizyon alıcısında görülebilir görüntüye çevrilmektedir. Bu işleme görüntünün telesine edilmesi denir.

1920'li yıllara kadar kamera elle döndürülen kol yardımı ile çalıştırılırdı. Mekanik olarak çalıştırılan bu kameralara "zemberekli" de denmekteydi. Kameramanın kurduğu bir zemberek boşalırken film kamera içinde hareket etmektedir. Çalışma süresince kısa aralıklarla zembereğin kurulması gerekmektedir.

Kameralar, çalışmak için bir güç kaynağına ihtiyaç duymaktadır. Şehir şebekesi ve benzeri bir elektrik kaynağından gelen akım, bir adaptör aracılığı ile kameranın kullandığı uygun akım ve gerilime dönüştürüldükten sonra kamera çalıştırılabilir. Ancak bu tip kameraların kablolar yüzünden hareket kabiliyetleri sınırlıdır. Zamanla güç kaynağını üzerinde taşıyan kameralar üretilmiştir. Aküler, kameralara hareket serbestliği vermektedir. Aküler hareketli kameralarda en çok kullanılan enerji kaynağı olmuştur.

Yukarıda verilmiş olan özellikler reflex olmayan kameralara aittir. Bakacına göre kameralar refleks kameralar ve refleks olmayan kameralar olarak ikiye ayrılmaktadır. Bakaç objektiften bağımsız bir yerde bulunduğundan film üzerine düşen görüntü ve bakaç görüntüsü birbirinden farklıdır.

Film boyutu ve görüntü kalitesi arasında doğrusal bir bağlantı bulunmaktadır. Görüntü kalitesi, filmin boyutları büyüdükçe artmaktadır. 8mm film boyutu daha düşük maliyetli çekim olanağı sağlarken 70mm ve üzeri yüksek maliyetlere mal olmaktadır. Çekilen çoğu sinema filmi için 35 mm tercih edilmektedir.