KALİTE YÖNETİM SİSTEMLERİ

Kalite kavramının bugünkü anlamıyla ele alınması, II. Dünya Savaşı sırası ve sonrasında Edwards , Joseph M. Juran, Philip Crosby ve Kaoru Ishikawa gibi önemli kalite öncülerinin geliştirdiği yönetimi yaklaşımlarına ve bu yaklaşımların özellikle üretim sektöründeki ilk uygulamalarına dayanmaktadır.

Kalite kontrol, ürün veya hizmetlerin belirlenen standartlara ve gerekliliklere uygunluğunu denetlemek gerçekleştirilen doğrulama faaliyetleri ile bu faaliyetler sırasında kullanılan yöntem ve araçların . Kalite kontrol, ürün ve hizmetlerin talep sahiplerine sunulmasından daha önce beklentileri karşılamayacağını uygun yöntemlerle inceleyip test ederek, olası hataların ve yetersizliklerin amaçlayan bir uygulamadır. Kalite kontrol, kalitenin sürekli denetim altında tutulmasını . İlk örnekleri üretim sektörüne yönelik olarak ortaya çıkmış olmakla birlikte, günümüzde hizmet da yaygın şekilde uygulanan bir kalite sağlama aracıdır

Taylor muayenenin özelliklerini aşağıdaki gibi özetlemiştir:
• Muayene işlemi üretimin sona ermesini takiben sadece bu konuda özel eğitim almış uzmanlar tarafından gerçekleştirilmelidir. İşin ehli olmayan kişilerin yapacakları muayene amacına ulaşmayacaktır.
• Muayene sonucunda hatalı olduğu tespit edilen ürünler ayrılmalı ve hiçbirinin fabrikadan çıkmasına izin verilmemelidir. Böylece kalitesiz ürünün müşteriye ulaşması engellenecektir.
• Muayene işlemi tamamıyla ürüne ve üründeki sorunların tespit edilmesine odaklanmalıdır.
• Ürünlerin belirlenen özelliklere uygun olup olmadığını tespit edebilmek için her bir parça mutlaka test edilmelidir.

İstatistiksel kalite kontrolünün genel özelliklerini aşağıdaki gibi
özetlemek mümkündür:
• Ürüne ve üründeki kalite sorunlarının tespiti ve kontrolüne odaklı bir yöntemdir.
• Kabul örneklemesini içerir. Ürün yığınından alınan örnekler üzerinde yapılan testler sonucunda o ürün yığının kabulü veya reddi söz konusudur. Böylelikle her bir ürünün tek tek muayene edilmesine gerek kalmaz.
• Üretim sürecindeki tüm aşamalar boyunca uygulanır.
• Üretim konusunda eğitimli ve kalite kontrol alanında uzman kişilerce yürütülmelidir.

İstatistiksel kalite kontrolü aşağıda belirtilen temel aşamalar çerçevesinde gerçekleştirilmelidir:
• Sürecin tanımlanması,
• İstatistiksel kalite kontrolü yapılacak karakteristiklerin belirlenmesi,
• Kontrol işlemlerinde kullanılacak ekipmanın ve personelin belirlenmesi,
• Kontrol işlemlerinde kullanılacak ekipmanın doğru ölçümler yapabilecek doğruluk ve hassasiyette olmasının sağlanması,
• Ölçüm yöntemi ve ölçüm sonuçlarının kayıt altına alınmasıyla ilgili materyalin belirlenmesi,
• İstatistiksel kalite kontrollerin yapılması.

Feigenbaum’un toplam kalite kontrolü teorisi, günümüzde hala geniş kabul gören 10 temel özelliğe vurgu yapmaktadır. Bu özellikler, kuruluşlarda kalite anlayışının yerleştirilmesi ve kalite kontrol uygulamalarında göz önüne alınması gereken önemli ilkelerdir. Bunlar aşağıdaki gibi özetlenebilir:
• Kalite kontrolü kuruluşun tamamında yürütülmesi gereken bir süreçtir.
• Kalite, müşterinin algısıyla ilişkili bir kavramdır ve müşteri beklentilerine göre tanımlanır.
• Kalite ve maliyet fark değil toplamdır; kalite sadece masrafların azaltılması değildir.
• Kalite sağlayabilmek hem bireysel çabayı hem de takım çalışmasını gerektirir.
• Kalite bir yönetim şeklidir.
• Kalite ve yenilikçilik birbiriyle ilişkilidir.
• Kalite etiktir.
• Kalite sürekli iyileşmeyi gerektirir.
• Kalite en ekonomik şekilde en yüksek verimi elde etmenin yoludur.
• Kalite müşteri ve tedarikçilerin de dahil olduğu bütüncül bir sistem çerçevesinde elde edilebilir.

Kuruluşların kalitenin oluşturulması ve korunmasını sağlamak üzere uygun bir kalite kontrol sistemi işletmeleri önemlidir. Kurulacak kalite kontrol sisteminin yapısı çeşitli faktörlere bağlı olarak değişkenlik gösterebilecektir. Önemli olan mevcut faktörler altında en etkin kalite kontrol uygulamasını  gerçekleştirebilmektedir. Söz konusu faktörlerden bazıları aşağıdaki gibi sıralanabilir:
• Ürünün/hizmetin niteliği ve pazar durumu,
• Ürünü/hizmeti talep eden müşterinin profili,
• Çalışanların nitelikleri ve eğitim düzeyleri,
• Üretimde girdi olarak kullanılan malzemelerin niteliği ve kalite profili,
• Üretim yöntem ve teknolojileri,
• Ürün/hizmet üreten kuruluşun ekonomik şartları,
• Önceden belirlenmiş standart ve yaptırımların varlığı vb.

Klasik kalite kontrol yöntemlerinde uygulanan hata arama ve ayıklama yerine, bu hataların nedenleri üzerine odaklanılmasını ve hataya neden olan etmenlerin ortadan kaldırılmasını hedefleyen kalite güvence sistemlerinin sağlayacağı faydaları aşağıdaki gibi özetlemek mümkündür:
• Hataların nedenlerinin ortadan kaldırılmasına odaklanarak kalitede süreklilik sağlar.
• Kalitenin güvence altına alınması ile kalite kontrol kapsamının sadeleştirilmesini sağlar.
• Zamandan ve paradan tasarruf edilmesini sağlar.
• İşçilik ve malzeme kayıplarının en aza indirilmesini sağlar.
• En düşük maliyetlerle en yüksek verimin elde edilmesini sağlar.
• Çalışan motivasyonunu arttırır.
• Ürün ve hizmet kalitesinin iyileştirilmesini teşvik eder.
• Kuruluşun itibarının korunmasını sağlar.
• Müşterinin memnuniyet düzeyinin artmasını sağlar ve müşteriye güven duygusu verir.
• Rekabet avantajları sağlar.
• Ürün tasarımının geliştirilmesini sağlar.
• Kuruluşun toplam faaliyetlerinin iyileştirilmesinde etkilidir.

Juran Üçlemesi olarak adlandırılan kalite yönetim yaklaşımında kalitenin geliştirilmesinde, dolayısıyla iyileştirilmesinde göz önüne alınacak başlıca ilkeler aşağıdaki gibi özetlemektedir:
1. Kalite iyileştirme ihtiyaçlarının tespit edilmesi
2. Kalite iyileştirme projelerinin tanımlanması
3. Proje geliştirme ekiplerinin oluşturulması
4. Proje ekiplerine, kalitesizlik nedenlerini belirleyebilmeleri, çözümleri tasarlayabilmeleri ve elde edilen kazanımları korumaya yönelik kontrol sistemleri geliştirebilmeleri için gerekli kaynakların, eğitimin ve motivasyonun verilmesi

Kalite eğitimi giderleri, önleme maliyetleri içinde yer alır. Diğer seçenekler ise ölçme ve değerlendirme maliyetleri kapsamındadır. Doğru cevap D'dir.

Muayene, belirlenmiş özellikleri taşımayan ve standartlara uygun olmayan kötü ürünlerin ayıklanması ve mümkün olduğunda düzeltilmesini içeren bir kontrol mekanizması olarak kullanılmıştır. Doğru cevap A'dır.

Ürünlerin belirlenen özelliklere uygun olup olmadığını tespit edebilmek için her bir parça mutlaka test edilmesi gerektiği görüşü Taylor tarafından ortaya konulan muayenenin özellikleri arasında yer alır. Doğru cevap E'dir.

Günümüzün modern kalite kontrol yöntemlerinin ve kalite maliyetleri kavramının gelişimindeki en önemli isim Armand Vallin Feigenbaum olmuştur. Kalite kontrol uzmanı olan Feigenbaum, 1961 yılında yayınlanan Toplam Kalite Kontrolü (Total Quality Control) isimli kitabıyla kalite kontrolünü çok daha ileri bir seviyeye taşımıştır. Doğru cevap D'dir.

Toplam kalite kontrol yaklaşımı, kalite kontrolünde müşteri odaklı anlayışı benimser. Doğru cevap E'dir.

Kalite güvence uygulamaları, ürün veya hizmetlerde standartlardan sapmaların nedenini belirlemek ve süreç standardizasyonu sağlamak için kullanılır. Doğru cevap B'dir.