KALİTE YÖNETİM SİSTEMLERİ - Deneme Sınavı - 11

Standartlarla karşılaştırma yapılması: Bu aşamada ölçülen gerçek performans sonuçları performans hedefleriyle karşılaştırılır ve aralarındaki farklılıklar ortaya konur. Bu karşılaştırmanın objektif ve tarafsız bir şekilde yapılması önemlidir. Bu aşamada istatistiksel yöntemlerden sıklıkla yararlanılır.

İç denetim: İç denetimin temel amacı, yapılan çalışmaların ve kurulan sistemin ne derece etkili olduğunu, hedeflere uygunluğunu ve varsa sistem gerekliliklerini iyileştirmek için kullanılabilecek fırsatların belirlenmesidir. Bu sayede, tarafsız bir dış denetim öncesinde kuruluşun kendini sınaması ve dış denetim için hazır hale getirmesi sağlanmış olur. İç denetimlerin ilgili her birimin ve çalışanın katılımını içerecek şekilde planlanması, üst yönetimin bu denetimlere mutlaka tabi olması hedeflenmelidir. İç denetimde objektifliği sağlamak için denetim yapanların kendi faaliyetlerini denetlememesi beklenir.

Kalite güvence, bir anlamda klasik kalite kontrol uygulamalarının bir uzantısı ve ihtiyaçlara bağlı olarak geliştirilmiş şeklidir. Zaten kalite güvencesinin ortaya çıkışı da klasik kalite kontrol yaklaşımının arzu edilen kalitenin elde edilmesinde yetersiz kalması ve hatalı ürünlerin neden olduğu maliyetlerin üreticiye getirdiği yükler nedeniyle olmuştur. Bununla birlikte, kalite kontrol ile kalite güvence arasında ortak pek çok unsur vardır. Bu yüzden kalite güvence kavramı çoğunlukla kalite kontrol kavramıyla karıştırılır. Örneğin, her ikisinde de performans değerlendirilir; hedeflerle/standartlarla mevcut performansın karşılaştırılması söz konusudur. Her ikisinde de standartlar ve ölçülen performans değerleri arasındaki farklılıkların giderilmesiyle ilgili uygulamalar gerçekleştirilir.

Kalite güvence sistemlerinde prosedürlere uygunluğun değerlendirilmesi ve istatistiksel süreç kontrolü gibi yöntemlerin kullanılması vasıtasıyla ürünlerin/hizmetlerin belirlenen spesifikasyonlara uyumunun sağlanması söz konusudur. Kalite güvencede, kurumlar yapılan işlerin hem tasarım, hem de uygunluk açısından yeterli olduğunu denetleyecek bir sistem kurmayı amaçlar. Kalite güvencesinin temel özellikleri arasında kalite el kitapları, prosedürler, talimatlar, kalite planları ve kalite denetimleri sayılabilir.

Juran Üçlemesi olarak adlandırılan kalite yönetim yaklaşımında kalitenin geliştirilmesinde, dolayısıyla iyileştirilmesinde göz önüne alınacak başlıca ilkeler aşağıdaki gibi özetlemektedir:

Kalite geliştirme ve sürekli iyileşme çalışmalarında ekiplerin oluşturulması ve farklı düzeydeki çalışanların bu ekiplere katılımının sağlanması, çalışanların aidiyet duygusunun ve motivasyonlarının artmasına yardımcı olur. Ayrıca başarıda rolü olduğunu gören çalışanlar sürekli iyileşme kültürünü benimser ve sahiplenirler. Bu da toplam performansta ve kalitede önemli artışlar sağlanmasına yardımcı olur. Çalışanlara yapılacak işler ve iyileştirme uygulamalarıyla ilgili eğitimler vermek, hem kalite yönetiminin hem de kalite iyileştirmenin önemli bir gereğidir. Ancak eğitim yeterli değildir. Eğitimi alan personelin edindikleri bilgileri kullanabilmelerine olanak verecek ortamların, kaynakların, desteğin ve yetkinin de verilmesi gerekmektedir.

Uygunluk kalitesi; tasarım veya şartnameye uyan özellikli ürünün derecesidir.

Ülkemiz açısından tarihsel süreçte kalite kavramının gelişimine bakıldığında öncelikli olarak Ahi Teşkilatı’ndan söz etmek gerekmektedir. Üretim, hizmet ve sosyal alanlarda belirli bir standardın oluşumunu sağlayan Ahi Teşkilatı, 13. yüzyılda Anadolu’da ortaya çıkan bir esnaf teşkilatıdır.

Algılanan Kalite: Ürünün markası, imajı vb. gibi özelliklerin ön planda olduğu kalite boyutudur.

Kalite kontrol fonksiyonu aşağıdaki temel aşamaları kapsamaktadır:
• Standartların Belirlenmesi: Tepe yönetimi politikaları, müşteri istek ve beklentileri ile teknolojik imkânlar göz önüne alınarak, ürün kalitesini ilgilendiren maliyet, güvenilirlik ve performans standartları saptanır.
• Uygunluk Değerlendirmesi: Ürünün kalite özelliklerinin, önceden saptanan standartlara uygunluğu değerlendirilir.
• Düzeltici Kararlar Alınması: Standartlardan tolerans limitleri dışına taşan sapmalar olduğunda gerekli düzeltici kararlar alınır.
• Geliştirme Çalışmaları: Kalite ile ilgili maliyet, güvenilirlik ve performans standartları geliştirilir; yeni yöntem ve teknolojik olanaklar araştırılır.

Juran’ın kalite yaklaşımı, kalite üçlemesi veya Juran Üçlemesi olarak bilinmektedir. Bu yaklaşımda Juran kalite yönetiminde üç temel süreç bulunduğunu ve kalite yönetim sisteminin oluşturulmasında bu süreçlerin önemli olduğunu vurgulamaktadır. Juran bu süreçleri kalite planlama, kalite kontrol, kalite geliştirme olarak üçe ayırmıştır.

Kalite yönetimi ile ilgili ilk sistematik çalışmaları 1932 yılında W. F. Shewart’ın çalışmalarına kadar götürmek mümkündür.

Kalite Kontrol; kalite gerekliliklerini karşılamak için kullanılan operasyonel teknikler ve faaliyetlerdir.

Çevre analizi, müşterilerin ne istediklerini ve ne elde ettiklerini göstermektedir.

Stratejik, taktik ve operasyonel planlar olmak üzere üç çeşit kalite planı vardır.

Misyon kavramı bir örgütün temel amacı olup gelecekte olması gereken yer ve şu andaki durumunu kapsamaktadır.

Herhangi bir üretim sürecinde hata ve kayıp oranlarını en aza indirmek, ancak teknolojik gelişmelerin de desteğini alarak, müşterinin ihtiyaç ve beklentilerini olabildiğince karşılamayı hedeflemekle mümkündür.

Birçok işletme, hatta işletmelerin de ötesinde birçok ülke, başarının en önemli ögesinin kaliteli mal veya kaliteli hizmet sunmak olduğunu artık tartışmamaktadır.

İşletmeler yoğun rekabet ve bunun getirdiği sert baskılar karşısında fiyat üstünlüğü kadar müşterinin isteğini karşılayacak ve rakiplerine göre farklılık yaratacak stratejilere de önem vermek durumunda kalmışlardır. Çünkü toplumun refahı arttıkça belli bir mal ya da hizmete sahip olma isteğinin ötesinde, farklı bir mal ya da hizmete sahip olma arzusu gelişmektedir. Bu farklılık arayışları mal ya da hizmetin sunuluşunda, tasarımında, kalitede, satış sonrası serviste, işletme giderlerindeki üstünlükte, kullanım kolaylığında, hızlı teslim sürelerinde kendini göstermektedir. Bu tür stratejileri uygulayarak birçok işletme, rakiplerine faaliyet gösterdikleri pazarlarda fark atmaktadır.

Yeni iş ortamında başarılı olabilen işletmeler incelendiğinde, bunların birçoğunun ortak özelliğinin, kalite yönetimi anlayışını ve bu anlayışın getirdiği çağdaş uygulamaları benimsemeleri olduğu görülmektedir.