KALEM MEVZUATI - Deneme Sınavı - 7

Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından hukuk mahkemesine gönderilen dava açılmasına yönelik isteğin adı 'Davaname'dir. Doğru yanıt 'B'.

Cumhuriyet Başsavcılığı'na bağlı Cumhuriyet Savcılarının Ağır Ceza ve Çocuk Ağır Ceza Mahkemelerinde bulunma zorunluluğu vardır. Doğru yanıt 'D'.

Sulh Hukuk Hakimlikleri ile ilgili verilen A, B, D ve E şıklarındaki ifadeler doğrudur. İlgili hakimliklerde müstakilen görevli hakimler başka mahkemelerde görev alamazlar. Doğru yanıt 'C'.

Soruda açıklanan durum ile ilgili ilk yapılacak şey, belgenin UYAP'a kaydedilmesidir. Belge sunulduğu gün zimmet kaydı ile işleme alınır. Başvuru sahibine verilecek alındı belgesi ücretsizdir, harç hesaplanmaz. Ayrıca evrak elektronik ortamda zabıt katibinin iş listesi ekranına da gönderilir. Doğru cevap 'A' şıkkında verilmiştir.

Cumhuriyet Başsavcısına veya vekiline gönderiliip tevzi ettirilecek evrak nöbetçi veya müracaat savcısı tarafından hazırlanmaktadır. Doğru cevap 'D' şıkkında verilmiştir.

Dosya içeriği olarak 'B' şıkkında verilen maddelerin tamamı sadece 'Tazyik Hapis Kaydı' içinde bulunmaktadır Doğru cevap 'B' şıkkıdır.

Soruda geçen durum için sadece 'Düşme Kararı' söz konusudur. Beraat kararı şikayet geri çekilme durumuna göre verilmez. Keza 'Davanın Reddi' şikayete göre değil, sanığın daha önce aynı suçtan başka bir davası olma durumuna, durma kararı ise davanın açıldığı ancak esasa geçilmeden davanın gerçekleşmesi gereken şart henüz gerçekleşmediğinde verilir. Azletme Kararı adında bir Kovuşturma Kararı ise yoktur. Şık çeldiricidir. Doğru cevap 'B'.

Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na göre yazı işleri müdürünün görevleri şunlardır:
• 38. maddeye göre hâkimi reddeden tarafın red dilekçesini ve red dilekçesine karşı
tarafın cevabını ve eklerini, dosya ile birlikte reddi istenen hâkime vermek hâkim
dilekçe ve eklerini inceledikten sonra ret talebini incelemeye yetkili merciine gönderilmek üzere evrak teslim almak,
• 158. maddeye göre mahkeme tutanaklarının tamamının veya bir kısmının taraflarca veya fer’i müdahilce istenmesi durumunda söz konusu örneklerin mahkemenin
mührü basıldıktan sonra aslına uygun olduğunu imza ile onaylamak,
• 159. maddeye göre dava ile ilgili mahkemeye sunulan her türlü dilekçe belgenin
havalesini yapmak,
• 216. maddeye göre elindeki belgenin aslını mahkemeye veren tarafın mahkemeden belgenin geri verilmesi talebinin kabul edildiği hâllerde söz konusu belgenin
aslına uygun olduğu imzası ile onamak,
• 301. maddeye göre hüküm yazılıp imza edildikten ve mahkeme mührü ile mühürlendikten sonra, nüshalarını taraflardan her birine makbuz karşılığında vermek ve
bir nüshasını da gecikmeksizin diğer tarafa tebliğ etmek,
• 372. maddeye göre Yargıtay’ın bozma kararları ile onama kararlarını derhâl taraflara tebliğ etmek,
• 393. maddeye göre mahkeme, kararında belirtmek suretiyle ihtiyati tedbir kararının uygulanmasında yazı işleri müdürünü görevlendirebilir.
• 445. maddeye göre elektronik ortamdan fizikî örnek çıkartılması gereken hâllerde
tutanak veya belgenin aslının aynı olduğu belirterek imzalamak ve mühürlemektir.
Bölge Adliye ve Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Cumhuriyet Başsavcılıkları
İdarî ve Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelik’e göre yazı işleri müdürünün görevleri şunlardır:
• Mahkeme yazı işlerini denetlemek,
• Talep hâlinde gerekçeli kararın tebliğini sağlamak,
• Harç tahsil müzekkerelerini yazmak ve kesinleştirme işlemlerini yapmak,
• Zabıt kâtipleri arasında iş bölümü yapmak,
• Dava dilekçesini ve havalesi gereken evrakı havale etmek,
• Yönetimi altında bulunan zabıt kâtipleri ve diğer memurları yetiştirmek,
• Hukukî başvuru veya kanun yolları incelemesi için dosyayla ilgili gerekli işlemleri
yapmak ya da yaptırmak,
• Bilirkişilere fizikî ortamda teslimi gereken dosyalarla ilgili işlemleri yerine getirmek.
• Harcın hesaplanması ve hukuk mahkemeleri veznesi bulunmayan yerlerde tahsiline ilişkin işlemleri yapmak,
• Dosyaya ait kıymetli evrak ve değerli eşyanın uygun yerde muhafazasını sağlamak,
• Yargılamanın bulunduğu aşamanın gereklerini yerine getirmek,
• Arşivin düzenli tutulmasını sağlamak,
• Teminatın iadesi gereken hâllerde gerekli işlemleri yerine getirmek,
• Mevzuattan kaynaklanan, başkan veya hâkim tarafından verilen diğer görevleri yerine getirmek. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Adli yargı ilk derece ve bölge adliye mahkemesinde görevli zabıt kâtiplerinin görevleri Bölge Adliye ve Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Cumhuriyet Başsavcılıkları İdarî ve Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelikte sayılmıştır. Buna göre görevleri şunlardır;
• Duruşma ve keşiflere katılmak, başkan veya hâkim tarafından yazdırılanlar ile
doğrudan yazılmasına izin verilen beyanları tutanağa yazmak,
• Ara kararları yerine getirmek,
• Gerekçeli kararları başkan veya hâkimin bildirdiği şekilde yazmak,
• Yargılaması devam eden dosyaları düzenli ve eksiksiz bir şekilde muhafaza etmek,
• Tamamlanıp kesinleşen dosyaları arşive kaldırtmak,
• Tarafların dosyaları incelemesine nezaret etmek ve dosya inceleme tutanağını düzenlemek,
• Karar ve tutanakları dikkat ve itina ile yazarak imzasız bırakmamak,
• Cevabı gelmeyen müzekkerelerin tekidini yapmak,
• Dizi pusulası düzenlemek,
• Mevzuattan kaynaklanan, başkan veya hâkim ya da yazı işleri müdürünün vereceği diğer görevleri yerine getirmek. Doğru yanıt B seçeneğidir.

HMK 36. maddede red sebepleri şu şekilde sayılmıştır;
• İki taraftan birine öğüt vermiş ya da yol göstermiş olması,
• Davada, iki taraftan birine veya üçüncü kişiye kanunen gerekmediği hâlde görüşünü açıklamış olması,
• Davada, tanık veya bilirkişi olarak dinlenmiş veya hâkim ya da hakem sıfatıyla
hareket etmiş olması,
• Davanın, dördüncü derece de dâhil yansoy hısımlarına ait olması,
• Dava esnasında, iki taraftan birisi ile davası veya aralarında bir düşmanlık bulunmasıdır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Mübaşirin görevleri de, Bölge Adliye ve Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Cumhuriyet Başsavcılıkları İdarî ve Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelikte şuşekilde sayılmıştır;
• Kâtip tarafından hazırlanan ve duruşması yapılacak dosyaları incelenmek üzere
duruşma gününden önce hâkime götürmek,
• Günlük duruşma listesini yapmak ve görülebilecek bir yere asmak,
• Duruşma sırası gelenleri duruşma salonuna davet etmek,
• Duruşmaya alınanların salondaki yerlerini göstermek ve buna uyulmasını sağlamak,
• Yemin verilmesi ve kararın açıklanması başta olmak üzere, duruşma ve keşif esnasında izlenmesi gereken davranış kurallarını taraflara ve ilgililere açıklamak,
• Müzekkereler ve tebligatların ilgili kurum ya da kişilere ulaşmasını sağlamak üzere posta ve zimmet işlemlerini yerine getirmek,
• Duruşmanın gizli yapılması kararı alındığında salonu boşaltmak,
• Başkan veya hâkimin uygun bulduğu kişilerin dosyadan fotokopi almasına yardımcı olmak,
• Ertelenen duruşma tarihini yazarak taraflara vermek,
• Arşive gitmesi gereken dosyalar ile arşivden çıkarılması gereken dosyalara ilişkin
işlemleri yapmak ve arşivi düzenli tutmak,
• Fizikî ortamda sunulan evrakı en kısa sürede dosyasına düzenli bir şekilde takmak,
• İlgili mevzuatta belirlenen resmî kıyafeti giymek,
• Başkan, hâkim ve yazı işleri müdürünün vereceği diğer görevleri yerine getirmek Doğru yanıt D seçeneğidir.

İdari İşler Müdürü
İdari işler müdürünün görev ve sorumlulukları şunlardır;
• İdarî işler müdürlüğü hizmetlerinin yürütülmesini sağlamak ve denetlemek,
• Bölge adliye mahkemesinin ve mahkemelerin her türlü alım, satım, hesap, maaş ve diğer ödemeler ile ilgili işlemlerini yapmak,
• Temizlik, güvenlik, aydınlatma, ısıtma,soğutma, bakım ve onarım işlerini yaptırtmak,
• Bölge adliye mahkemesinde görev yapan şoför, teknisyen ve yardımcı hizmetler
sınıfına giren personelin sevk ve idaresini sağlamak,
• Yemekhane hizmetlerinin sevk ve idaresini sağlamak,
• Eğitim ve sosyal işler faaliyetlerini yerine getirmek,
• Posta masraflarının aylık kontrolünü yapmak,
• Yönetimi altında bulunan memurlar ve hizmetliler arasında iş bölümü yapmak,
• Yönetimi altında bulunan memurları ve hizmetlileri yetiştirmek,
• Kütüphanenin sevk ve idaresini yapmak,
• Mevzuattan kaynaklanan veya Cumhuriyet başsavcısı tarafından verilen diğer görevleri yerine getirmek. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Bilgi işlem şefinin görev ve sorumlulukları şunlardır:
• Bilgi işlem müdürünün verdiği görevleri yapmak,
• Verilen bilgi işlem hizmetlerini denetlemek,
• Yönetimi altında bulunan personelin gelişen bilişim teknolojileri çerçevesinde yetiştirilmesi ve eğitilmesini sağlamak,
• İhtiyaç duyulan ve bilgi sistemleri aracılığı ile sağlanabilecek taleplerin doğru bir
şekilde, istenilen nitelik ve zamanda elde edilmesinin teminini sağlamak,
• Arıza, bakım ve onarım hizmetlerini takip etmek veya bilgi işlem müdürüne bu
hizmetlerin yerine getirilmesinde yardımcı olmak,
• UYAP ekranları ile ilgili birim ve kullanıcılarca yapılacak görüş, öneri ve sorun
bildirimlerini rapor hâlinde bilgi işlem müdürüne iletmek,
• Mevzuattan kaynaklanan veya Cumhuriyet başsavcısı ya da bilgi işlem müdürü
tarafından verilen diğer görevleri yerine getirmek. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Uyarma cezasını gerektiren fiil ve haller şunlardır:
• Verilen emir ve görevlerin tam ve zamanında yapılmasında, görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasların yerine getirilmesinde, görevle ilgili resmi belge, araç ve gereçlerin korunması, kullanılması ve bakımında kayıtsızlık göstermek veya düzensiz davranmak,
• Özürsüz veya izinsiz olarak göreve geç gelmek, erken ayrılmak, görev mahallini
terk etmek,
• Kurumca belirlenen tasarruf tedbirlerine riayet etmemek,
• Usulsüz müracaat veya şikâyette bulunmak,
• Devlet memuru vakarına yakışmayan tutum ve davranışta bulunmak,
• Görevine veya iş sahiplerine karşı kayıtsızlık göstermek veya ilgisiz kalmak,
• Belirlenen kılık ve kıyafet hükümlerine aykırı davranmak,
• Görevin işbirliği içinde yapılması ilkesine aykırı davranışlarda bulunmak, Doğru yanıt C seçeneğidir.

Kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektiren fiil ve haller şunlardır:
• Göreve sarhoş gelmek, görev yerinde alkollü içki içmek,
• Özürsüz ve kesintisiz 3-9 gün göreve gelmemek,
• Görevi ile ilgili olarak her ne şekilde olursa olsun çıkar sağlamak,
• Amirine veya maiyetindekilere karşı küçük düşürücü veya aşağılayıcı fiil ve hareketler yapmak,
• Görev yeri sınırları içinde herhangi bir yeri toplantı, tören ve benzeri amaçlarla
izinsiz kullanmak veya kullandırmak,
• Gerçeğe aykırı rapor ve belge düzenlemek

• Ticaret yapmak veya Devlet memurlarına yasaklanan diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunmak,
• Görevin yerine getirilmesinde dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din
ve mezhep ayrımı yapmak, kişilerin yarar veya zararını hedef tutan davranışlarda
bulunmak,
• Belirlenen durum ve sürelerde mal bildiriminde bulunmamak,
• Açıklanması yasaklanan bilgileri açıklamak,
• Amirine, maiyetindekilere, iş arkadaşları veya iş sahiplerine hakarette bulunmak
veya bunları tehdit etmek,
• Diplomatik statüsünden yararlanmak suretiyle yurt dışında, haklı bir sebep göstermeksizin ödeme kabiliyetinin üstünde borçlanmak ve borçlarını ödemedeki tutum
ve davranışlarıyla Devlet itibarını zedelemek veya zorunlu bir sebebe dayanmaksızın borcunu ödemeden yurda dönmek,
• Verilen görev ve emirleri kasten yapmamak,
• Herhangi bir siyasi parti yararına veya zararına fiilen faaliyette bulunmak. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Devlet memurluğundan çıkarma cezasını gerektiren fiil ve haller şunlardır:
• İdeolojik veya siyasi amaçlarla kurumların huzur, sükûn ve çalışma düzenini bozmak, boykot, işgal, engelleme, işi yavaşlatma ve grev gibi eylemlere katılmak veya bu amaçlarla toplu olarak göreve gelmemek, bunları tahrik ve teşvik etmek ve yardımda bulunmak,
• Yasaklanmış her türlü yayını ve siyasi veya ideolojik amaçlı bildiri, afiş, pankart,
bant ve benzerlerini basmak, çoğaltmak, dağıtmak veya bunları kurumların herhangi bir yerine asmak veya teşhir etmek,
• Siyasi partiye girmek,
• Özürsüz olarak bir yılda toplam 20 gün göreve gelmemek,
• Savaş, olağanüstü hal veya genel afetlere ilişkin konularda amirlerin verdiği görev veya emirleri yapmamak,
• Amirine ve maiyetindekilere fiili tecavüzde bulunmak,
• Memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak,
• Yetki almadan gizli bilgileri açıklamak,
• Siyasi ve ideolojik eylemlerden aranılanları görev mahallinde gizlemek,
• Yurt dışında Devletin itibarını düşürecek veya görev haysiyetini zedeleyecek tutum ve davranışlarda bulunmak,
• 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkındaki Kanuna aykırı fiilleri işlemek. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Adli yargı ilk derece mahkemeleri özel mahkemeler ve genel mahkemeler olarak ikiye ayrılmaktadır. Genel mahkemeler, özel mahkemelerin görevleri dışında kalan tüm özel hukuka ilişkin uyuşmazlıkları çözmekle görevlidirler. Özel mahkemelerin kurulamadığı yerlerde, genel mahkeme olan asliye hukuk mahkemesi özel mahkeme sıfatıyla da ilgili özel mahkemenin görevini yapar. Görev, konu bakımından belirli bir davaya o yerdeki mahkemelerden hangisi tarafından bakılabileceğini belirtir. Her uyuşmazlık, o uyuşmazlığı çözmekle görevli mahkeme tarafından çözülmelidir. Mahkeme görevsizlik kararında görevli mahkemeyi bildirmeli ve dava dosyasının görevli mahkemeye gönderilmesine karar vermelidir. Dava dosyasının kendiliğinden görevli
mahkemeye gönderemez. Yetki; coğrafi olarak hangi yerdeki mahkemenin bakacağına ilişkin durumu ifade eder.  Kural olarak her davada davalının yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir. Kural olarak her davada davalının yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Dava şartları şunlardır;
a) Türk mahkemelerinin yargı hakkının bulunması.
b) Yargı yolunun caiz olması.
c) Mahkemenin görevli olması.
ç) Yetkinin kesin olduğu hâllerde, mahkemenin yetkili bulunması.
d) Tarafların, taraf ve dava ehliyetine sahip olmaları; kanuni temsilin söz konusu olduğu hâllerde, temsilcinin gerekli niteliğe sahip bulunması.
e) Dava takip yetkisine sahip olunması.
f) Vekil aracılığıyla takip edilen davalarda, vekilin davaya vekâlet ehliyetine sahip olması ve usulüne uygun düzenlenmiş bir vekâletnamesinin bulunması.
g) Davacının yatırması gereken gider avansının yatırılmış olması.
ğ) Teminat gösterilmesine ilişkin kararın gereğinin yerine getirilmesi.
h) Davacının, dava açmakta hukuki yararının bulunması.
ı) Aynı davanın, daha önceden açılmış ve hâlen görülmekte olmaması.
i) Aynı davanın, daha önceden kesin hükme bağlanmamış olması. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Dava dilekçesinde eksiklik olması durumunda, bu eksiliğin sonuçları ve yapılacak işlemler aynı maddede belirtilmiştir. Buna göre dava dilekçesinde bulunması zorunlu olan
ve eksikliğin giderilmesi için bir haftalık kesin süre verilebilecek haller şunlardır;
1. Davacı ile davalının adı, soyadı ve adresleri
2. Davacının Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası
3. Varsa tarafların kanuni temsilcilerinin ve davacı vekilinin adı, soyadı ve adresleri
4. Açık bir şekilde talep sonucu
5. Davacının, varsa kanuni temsilcisinin veya vekilinin imzası. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Bölge Adliye ve Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Cumhuriyet Başsavcılıkları İdarî ve Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmeliğin 197. maddesine göre, “Dava dilekçesi, tevzi bürosu, ön büro veya tevzi işiyle görevlendirilen yazı işleri personeline teslim edilir.” Ön büro, davanın açılmasından başlamak üzere yargılama ile ilgili bütün işlemler ile mahkemelere sunulan veya mahkemelerden talep edilen her türlü evraka ilişkin işlemlerin yapıldığı, genellikle adliyelerin giriş kısımlarında bulunan ve tüm hukuk mahkemelerine hizmet veren yazı işleri birimidir (m.4). Davanın açılması ve hüküm verilmesine kadar yapılan tüm işlemler, ara kararlar, beyanlar, itiraz veya temyiz işlemleri UYAP bilişim sistemi üzerinden yürütülmektedir. Bu nedenle fiziksel ortamda ibraz edilen dava dilekçesi, ekindeki tüm belgeler ve dava aşaması süresince sunulan tüm dilekçeler tevzi memuru ve bu belgelerin taranarak UYAP ortamına aktarılması ile görevli personelce UYAP sistemine aktarılarak kaydı yapılır. Tarama işlemi yapıldıktan sonra evrakın tarandığına dair ibare yazılır. Büyük şehir merkezlerinde bulunan adliyelerde bu işlemleri gerçekleştirecek tarama merkezleri bulunmaktadır. Tevzi memuru, dava dilekçesini ayrıntılı biçimde okuyarak davacı, davalı, dava türü, dava esas değeri, mahkeme türü ve tanık, keşif ve bilirkişi deliline dayanıp dayanmaması üzerine harç miktarını hesaplayarak tevzi kayıt işlemini tamamlar. Sistem kayıt işlemine tevzi numarası verir. Bu işlemden sonra “Harçlandırma Formu” hazırlanır. Tevzi memuru, harçlandırma formunun bir suretini, başvuru sahibine (davacı) verir. Başvuru sahibi, dava harca tabi ise harç ve gider avansını, harca tabi değilse gider avansını vezneye yatırır. Gider avansı, her yıl Adalet Bakanlığı tarafından çıkarılan tarifeye göre belirlenir. Vezne görevlisi tevzi formunda gösterilen harç ve avans tutarını alarak tahsilat bilgilerini UYAP vezne ekranına kaydederek UYAP sisteminden aldığı “Sayman Mutemet Alındı” makbuzundan iki suret halinde parayı yatıran başvuru sahibine (davacıya) verir. Başvuru sahibinin, söz konusu “sayman mutemet alındı belgesini” örneklerinden bir tanesini tevzi memuruna ibraz etmesi gereklidir. Diğer makbuzu kendi saklamak üzere tutabilir. Yargılama harçları ile gider avansı internet bankacılığı aracılığıyla da mahkeme hesabına aktarılabileceği gibi kredi kartı ile de ödeme yapılabilir. Tevzi memuru makbuzu alarak UYAP sisteminden “Tevzi Formu” düzenler. Doğru yanıt D seçeneğidir.