KALEM MEVZUATI - Deneme Sınavı - 6

Tensip tutanağında yer alacak hususlar hâkimin takdirinde olmak kaydıyla; tensip tutanağının başına mahkemenin adı, mahkeme çeşitli sıfatlarla görev yapıyorsa hangi sıfatla
görev yaptığı, hâkim veya hâkimlerin ve zabıt kâtibinin ad ve soyadları ile sicil numaraları, tarafların kimlikleri ile T.C. kimlik numaraları, varsa kanunî temsilcileri ve vekillerinin ad ve soyadları ile adresleri yazıldıktan sonra aşağıdaki hususlara yer verilebilir:

a) Dava dilekçesinin 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 119 uncu maddesinde düzenlenen unsurları taşıyıp taşımadığının tespiti ile eksiklik bulunması hâlinde ne gibi işlemin yapıldığı.
b) Davanın türü.
c) Davanın tabi olduğu yargılama usulü.
ç) Karşılıklı dilekçelerin ve eklerinin tebliği ile gerekli işlemlerin yapılması.
d) Tarafların, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 121 inci maddesi ve 129uncu maddesinin ikinci fıkrası gereğince delil olarak gösterdikleri belgeleri dilekçelerine ekleyerek vermeleri ile başka yerden getirilecek belgelere ilişkin gerekli bilgileri vermeleri, davacının delilleri için gider avansının kullanılacağı, davalının gerekiyorsa tespit edilecek delil avansını da yatırması, tarafların bu hususları yerine getirmedikleri takdirde, basit yargılama usulüne ilişkin hükümler saklı olmak üzere 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 140 ıncı maddesinin beşinci
fıkrası gereğince ancak ön inceleme aşamasında bu eksiklikleri tamamlayabilecekleri, aksi hâlde bu delillerinden vazgeçmiş sayılacakları.
e) Dilekçelerin tamamlanmasından sonra ön incelemenin duruşmalı yapılıp yapılmayacağına karar verileceği, ön incelemenin duruşmalı yapılmasına karar verilmesi
hâlinde duruşma tarihinin dilekçelerin tamamlanmasından sonra belirleneceği ve avanstan karşılanarak bildirileceği.
f) Ön incelemede yargılamaya devam edilmesine karar verilmesi hâlinde, ön incelemenin sonunda ya da daha sonra tahkikat duruşması için gün verileceği.
g) Dosyanın durumuna göre gerek görülen diğer hususlar. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Ön inceleme aşamasında tahkikata ilişkin olarak tanık dinleme, belge inceleme, bilirkişi görüşü alma, keşif yapma ve yemin teklif etmek gibi işlemler yapılmaz. Ön inceleme
aşaması yazılı yargılama usulünde zorunludur. Bu aşamanın yapıldığına ilişkin tutanağın muhakkak tutulması gerekir. Ön inceleme aşamasında bir duruşma yapılır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Tutanakta Olması Gereken Hususlar
• Hâkim, tahkikat ve yargılama işlemlerinin icrasıyla, iki tarafın ve diğer ilgililerin sözlü açıklamalarını, gerekirse özet olarak zabıt kâtibi aracılığıyla tutanağa kaydettirir.
• Taraflar veya diğer ilgililer sözlü açıklamalarını hâkimin izniyle doğrudan da tutanağa yazdırabilir.
• Ön inceleme, tahkikat ve yargılama işlemleri ancak tutanakla ispat olunabilir.
Aşağıdaki hususlar mutlak olarak tutanağa yazılır:
• Mahkemenin adı, duruşmanın açıldığı yer, gün ve saat
• Hâkim, zabıt kâtibi, hazır bulunan taraflar ve varsa vekilleri, kanuni temsilcileri, fer’î müdahil ve tercümanın ad ve soyadları
• Yargılamanın aleni ya da gizli yapıldığı
• Beyanda bulunana okunmak ve imzası alınmak kaydıyla ikrar, yeminin edası, davanın geri alınmasına muvafakat, davadan feragat, davayı kabule ilişkin beyanlar ve sulh müzakereleri ile sonucu
• Beyanda bulunana okunmak kaydıyla taraf, tanık, bilirkişi veya uzman kişi beyanı
• Duruşma dışında yapılan işlemlerin özeti
• Tarafların sundukları belgelerin neler olduğu
• Tarafların soruşturmaya ilişkin istekleri ile diğer kanunların tutanağa yazılmasını emrettiği konular
• Ara kararları ve hükmün sonucu
• Karar veya hükmün açıklanma biçimi
• Tutanakta sözü edilen veya dosyaya konduğu belirtilen belgeler de tutanağın eki sayılır
• Tahkikat ve yargılama sırasında yapılan işlemler teknik araçlarla kayda alınırsa, bu durum bir tutanakla tespit olunur.
Tutanağın imzalanması ve imza atamayanların durumu
• Tutanak, hâkim ve zabıt kâtibi tarafından derhâl imzalanır.
• Tutanağa imza atamayacak durumda olan kimsenin parmak izi alınır, bunun hangi parmağa ait olduğu belirtilir. Ancak elinde parmak bulunmayanlar, imza yerine mühür veya özel işaret kullanabilirler.
Tutanak örneğinin verilmesi;
• Tutanakların tamamı veya bir kısmının örnekleri, talep hâlinde taraflara veya fer’î müdahile verilir. Bu örneklere mahkemenin mührü basılır ve aslına uygun olduğu yazı işleri müdürü tarafından imza olunarak onaylanır.
• Tutanağın eki niteliğinde bulunan ve gizlilik kararı kapsamında kalan belgelerin örneği ancak hâkimin izni ile verilebilir.
Dosyaya belge konulması ve dosyanın başka yere gönderilmesi
• Dava ile ilgili mahkemeye sunulan her türlü dilekçe ve belge hâkim veya yazı işleri müdürüne havale ettirildikten sonra, zabıt kâtibi tarafından dosyasına konulur.
• Dosyanın başka bir resmî mercie gönderilmesi gerektiğinde, hâkim resen veya talep üzerine dosyada yer alan bir belgenin aslı yerine onaylı bir örneğinin gönderilmesine karar verebilir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Muhabere Kaydı: Kayıtlara işlenmesi gerekenler dışında gelen ve giden evrak ile başka yer mahkemeleri veya diğer kurumlara gönderilmek üzere verilen dilekçelere ilişkin bilgilerin tutulduğu kayıttır.

Hakem Kararları Saklama Kaydı: Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 436. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca mahkemece saklanacak hakem kararlarına ilişkin bilgilerin tutulduğu kayıttır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Başvurma Harcı
Dilekçe veya tutanakla dava açma veya davaya müdahale veya tevdi mahallinin tayini,
ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz, tespiti delil ile ilgili taleplerde,
1. Sulh mahkemelerinde, icra tetkik mercilerinde, 20,40 TL
2. Asliye mahkemelerinde, idare mahkemelerinde, 44,40 TL
3. Bölge Adliye Mahkemeleri, Bölge İdare Mahkemeleri, Yargıtay, Danıştay’ da, 68,20 TL

4. Anayasa Mahkemesinde, 364,60 TL

Celse Harcı
Taraflar veya vekilleri tarafından ertelenmelerine sebebiyet verilen celselerden.
1. Sulh mahkemelerinde,
a. Konusu belli bir değerle ilgili davalarda dava konusu miktardan (25,10 TL’ den
aşağı olmamak üzere) (Binde 2,27)
b. Belli bir değer bulunmayan davalarda 25,10 TL
2. Asliye mahkemelerinde, idari yargı mercilerinde (44,40 TL’den az olmamak üzere) (Binde 2,27)

Temyiz, İstinaf ve İtiraz Harçları
a. Yargıtay hukuk dairelerine yapılacak temyiz başvurularında 218,50 TL
b. Danıştay’a yapılacak temyiz başvurularında 218,50 TL
c. Yürütmenin durdurulmasına ilişkin itirazlar dâhil olmak üzere bölge idare mahkemelerine yapılacak istinaf yolu başvurularında 121,30 TL
d. Bölge adliye mahkemeleri hukuk dairelerine yapılacak istinaf yolu başvurularında
121,30 TL

Keşif Harcı
2019 yılı için mahkemelerce re’sen veya istem üzerine verilen keşif ya da tespit kararlarını
yerine getirmek için 314,00 TL harç alınmaktadır.

Doğru yanıt B seçeneğidir.

Aşağıda yazılı durumlarda harç alınmamaktadır:
a. Değeri 50 Yeni Türk Lirasını geçmeyen dava ve takipler (Ticari senetlere ait takipler hariç),
b. Vasi tayini ve azli, hâkimin reddi talebinin kabulü ve hâkimin istinkafına ait kararlar, c) Ayda 100 Yeni Türk Lirasını geçmeyen nafakalara ait dava ve takipler, “Birden fazla kişiler lehine nafakaya hükmedilmesine dair ilamlarda her kişi lehine hükmedilen miktar müstakil olarak nazara alınır.
d. İcra ve iflas dairelerinin kusuru yüzünden yanlış yapılmış olan işlemlerin ıslahı ve iptaline dair tetkik mercileri kararlariyle, bu iptal veya ıslah dolayısiyle yeniden
yapılacak işlemler,
e. Ticaret sicilinde re’sen yapılan düzeltmeler,
f. İcra tetkik mercilerinin cezaya mütedair kararlariyle bu kararların temyizi işlemleri.
g) İcra ve İflas Kanununun 270 nci maddesine göre yapılacak defter tutma işlemleri,
h. Yetkili makamların istiyecekleri ilam ve sair evrak suretleri,
i. Kamu adına C. savcıları tarafından Hukuk mahkemelerine açılan davalar ve kanun yolu başvuruları ile ceza mahkemelerinden verilen kararlara karşı kanun yolu başvuruları,
J. Genel Bütçeye dahil idarelerin bu Kanunun 1 ve 3 sayılı tarifelerine giren bütün işlemleri. (Yukarıdaki işlemlerin hesaplanacak harçlarının, Genel Bütçeye dahil idarelerin haklılığı nispetinde karşı taraftan tahsiline ilgili merciince karar verilir.) Doğru yanıt A seçeneğidir.

Türk Ceza Kanununun İkinci Kitap Dördüncü Kısmının Dördüncü, Beşinci, Altıncı
ve Yedinci Bölümlerinde tanımlanan suçlar (318 inci, 319 uncu, 324 üncü, 325 inci ve 332 nci maddeler hariç) ile 3713 sayılı Kanunun kapsamına giren suçlar sebebiyle açılan soruşturmalar suçun işlendiği yerin bağlı olduğu ilin adıyla anılan Cumhuriyet başsavcılığınca yürütülür. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Soruşturma evresi, suç şüphesinin ceza yargılamasını gerektirir nitelikte olup olmadığının belirlenmesi, suçun, mağdurun ve şüphelinin belirlenmesi, delillerin toplanması, acil tedbirlerin alınması ve kovuşturma aşamasına geçilip geçilmeyeceğinin belirlenmesi amacıyla yürütülmektedir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Kapalı ve derdest soruşturma dosyasına dilekçe, belge ya da diğer evrakı ibraz etmek isteyen kişinin UYAP’ta yapılan sorgulamada mağdur, şikâyetçi, suçtan zarar gören ve vekilleri ile şüpheli ve müdafii olduğunun anlaşılması hâlinde sırasıyla aşağıdaki işlemler yapılır:
1. Evrak taranarak UYAP’a kaydedilir.
2. Başvuru sahibine, evrakın alındığına ve elektronik ortama aktarıldığına dair aynı
zamanda havale yerine geçen bir alındı belgesi ücretsiz olarak verilir.
3. Evrak UYAP’tan zabıt kâtibinin iş listesi ekranına gönderilir.
4. Fiziki evrak ilgili personel tarafından aynı gün zimmet karşılığında teslim alınmak
üzere ön büroda muhafaza edilir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

İfade veya sorgu bir tutanağa bağlanır. Bu tutanakta aşağıda belirtilen hususlar yer alır:
• İfade alma veya sorguya çekme işleminin yapıldığı yer ve tarih.
• İfade alma veya sorguya çekme sırasında hazır bulunan kişilerin isim ve sıfatları ile ifade veren veya sorguya çekilen kişinin açık kimliği.
• İfade almanın veya sorgunun yapılmasında yukarıdaki işlemlerin yerine getirilip
getirilmediği, bu işlemler yerine getirilmemiş ise nedenleri.
• Tutanak içeriğinin ifade veren veya sorguya çekilen ile hazır olan Müdâfi tarafından okunduğu ve imzalarının alındığı.
• İmzadan çekinme hâlinde bunun nedenleri belirtilir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Ceza mahkemeleri, her il merkezi ile bölgelerin coğrafî durumları ve iş yoğunluğu göz önünde tutularak belirlenen ilçelerde Hâkimler ve Savcılar Kurulunun olumlu görüşü alınarak Adalet Bakanlığınca kurulur. Asliye ceza mahkemeleri tek
hâkimlidir. Ağır ceza mahkemesinde bir başkan ile yeteri kadar üye bulunur. Bu mahkeme bir başkan ve iki üye ile toplanır. Özel kanunlarla kurulan diğer ceza mahkemelerinin kuruluşuna ilişkin hükümler saklıdır. İş durumunun gerekli kıldığı yerlerde ceza mahkemelerinin birden fazla dairesi oluşturulabilir. Bu daireler numaralandırılır. Özel kanunlarda başkaca hüküm bulunmadığı takdirde ihtisaslaşmanın sağlanması amacıyla, gelen işlerin yoğunluğu ve niteliği dikkate alınarak daireler arasındaki iş dağılımı, Hâkimler ve Savcılar Kurulu tarafından belirlenebilir. Bu kararlar, Resmî Gazete’ de yayımlanır. Daireler, tevzi edilen davalara bakmakla yükümlüdür. Hâkimler ve Savcılar Kurulunca iş dağılımının
yapıldığı tarih itibarıyla görülmekte olan davalarda daireler, iş bölümü gerekçesiyle dosyaları diğer bir daireye gönderemez. Ceza mahkemeleri bulundukları il veya ilçenin adı ile anılmaktadır.
Asliye ceza mahkemesi ve ağır ceza mahkemesi genel mahkemeler kapsamındadır. Özel kanunla kurulan özel mahkemelerde bulunmaktadır. Bunlar; çocuk ağır ceza mahkemeleri, çocuk mahkemeleri, trafik mahkemeleri ve fikri ve sınai haklar ceza mahkemeleridir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Çocuk Ağır Ceza Mahkemeleri Çocuk ağır ceza mahkemelerinin kuruluş ve görevlerine ilişkin hukuki düzenleme 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu’nda yer almaktadır. Çocuk ağır ceza mahkemelerinde bir başkan ile yeteri kadar (genelde iki) hâkim üye ile bağlı kalemde yazı işleri müdürü, zabıt kâtipleri ve mübaşir bulunur. Çocuk ağır ceza mahkemeleri de toplu mahkemeler olup bir başkan ve iki üye ile toplanır. Çocuk Mahkemeleri Çocuk mahkemelerinin kuruluş ve görevlerine ilişkin hukuki düzenleme 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu’nda yer almaktadır. Çocuk mahkemesi, tek hâkimlidir. Mahkemeye bağlı kalemde yazı işleri müdürü, zabıt kâtipleri ve mübaşir bulunur. Duruşmalara Cumhuriyet savcısı katılmaz. Mahkemelerin bulunduğu yerlerdeki Cumhuriyet savcıları, çocuk mahkemeleri kararlarına karşı kanun yoluna başvurabilirler (25/1). Çocuk mahkemesi, asliye ceza mahkemesi görev alanına giren suçlar bakımından, suça sürüklenen çocuklar hakkında açılacak davalara bakar (m.26/1). Müstakil çocuk mahkemesi kurulmayan yerlerde asliye ceza mahkemesi genel görevlidir. Fikrî ve Sınaî Haklar Ceza Mahkemesi Fikrî-sınai mülkiyet haklarına ilişkin 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri
Kanunu’na göre ihtisas mahkemelerinin kurulacağı öngörülmüştür. Bu ihtisas mahkemesi tek hâkimlidir. Cumhuriyet savcısı duruşmalara katılmaz. Ayrı olarak fikrî ve sınaî ceza mahkemesi kurulmayan yerlerde asliye ceza mahkemesi genel görevlidir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Duruşma hazırlığı evresinde mahkeme tarafından usuli işlemler yapılır. Öncelikle tensip tutanağı düzenlenerek yapılacak işlemler ve duruşma günü belirtilir. Tensip tutanağında yer alacak hususlar hâkimin takdirinde olmak kaydıyla; tensip tutanağının başına mahkemenin adı, mahkeme çeşitli sıfatlarla görev yapıyorsa hangi sıfatla görev yaptığı, hâkim veya hâkimlerin ve zabıt kâtibinin ad ve soyadları ile sicil numaraları, tarafların kimlikleri ile T.C. kimlik numaraları, varsa kanunî temsilcileri ve vekillerinin ad ve soyadları ile adresleri, suç türü ve ilgili mevzuat maddeleri, suçun işlendiği tarih, sanıklar soruşturma aşamasında tutuklanmış veya gözaltına alınmışsa buna ilişkin tarih bilgileri yazıldıktan sonra, ilk duruşmanın tarih ve saati belirlenerek duruşmaya kadar yapılması gereken tüm işlemler belirlenerek tensip tutanağında belirtilir. Bu aşamada sanığa ve sanık müdafiine, mağdura ve vekiline duruşma günün bildiren bir tebligat gönderilir. Ancak müdafiin yapacağı tutukluluğa itirazlar ve buna ilişkin kararlar ile tarafların delillerin toplanmasını talepleri gibi esasa ilişkin işlemler de yapılmaktadır. Duruşma aşamasına geçildikten sonra ilk celsede iddianamenin kabulü kararı Mahkeme başkanı veya hâkimi tarafından okunur. Sanığın sorgusuna başlamadan önce görevsizlik, yetkisizlik ve
hâkimin reddine ilişkin talepler var ise bunlar değerlendirilerek karara bağlanır. Duruşma aşamasında deliller değerlendirilerek maddi gerçeğe ulaşılmaya çalışılarak karar aşamasına geçilir. Hâkim, yargılama boyunca ileri sürülen ve tartışılan delilleri değerlendirir. Son beyanlar alınarak, hâkim isnat edilen suçun işlenip işlenmediğini müzakere ederek kısa kararı açıklar. Gerekçeli karar daha sonra yazılarak taraflara tebliğ edilir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Ceza verilmesine yer olmadığı kararı, sanığın yaşı küçükse, akıl hastasıysa veya sağır dilsiz ise, suç, hukuka aykırı ancak bağlayıcı bir emrin yerine getirilmesi, zorunluluk hali veya cebir tehdit altında işlenmişse, meşru müdafaa hallerinde, hata, etkin pişmanlık, şahsi cezasızlık halleri, karşılıklı hakaret, işlenen fiilin haksızlık içeriğinin azlığı (örneğin hırsızlık suçunda malın değerinin azlığı gibi.) durumlarında verilmektedir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Esas kaydı: Davaların aşamalarının işlendiği kayıttır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Ceza mahkemelerinde tutulması gereken kartonlar Bölge Adliye ve Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Cumhuriyet Başsavcılıkları İdarî ve Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelik’te düzenlenmiştir. Mahkemece, aşağıda gösterilen karar ve işlem kartonlarının UYAP’ta tutulması zorunludur:
1. Karar kartonu: Kovuşturma evresi sonucunda verilen kararların saklandığı kartondur.
2. Değişik işler kartonu: Değişik işler kaydına kaydolunan işler hakkında verilen kararların saklandığı kartondur.
3. Adlî tebligat ve posta gönderileri kartonu: Görevli tarafından imza ve mühür ile
teslim alınan tebligat ve posta evrakına ait sevk irsaliyelerinin bir örneği ile ödeme
talimatının ve aylık posta gideri cetvelinin bir örneğinin konulduğu ve saklandığı
kartondur. Temyiz ve istinaf kanun yoluna gönderilen dosyalar hakkında ayrı irsaliyeler düzenlenir ve bunlar ayrı kartonlarda muhafaza edilir.
4. İş cetvelleri kartonu: Mahkemece, Bakanlık ve Kurula gönderilen iş cetvellerinin
saklandığı kartondur.
5. Teftiş tavsiyeler listesi kartonu: Teftiş sonucunda düzenlenen tavsiyeler listesinin
saklandığı kartondur.
6. Zimmet kartonu: Mahkemece, UYAP üzerinden gönderilemeyen evrakın teslimine ilişkin belgenin konulduğu ve saklandığı kartondur. Elektronik ortamda tutulan
kaydın çıktısı alınır, ilgili sütun imzalatıldıktan sonra taranarak UYAP’a aktarılır ve
kartonda muhafaza edilir. Birinci fıkranın (c) ve (e) bentlerinde gösterilen kartonların fizikî olarak da tutulması gerekir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Türk yargısı temel olarak; anayasa yargısı, idari yargı, adli yargı olmak üzere üçe ayrılmaktadır.

Anayasa Mahkemesi, kanunların, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Anayasaya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetler ve bireysel başvuruları karara bağlar.

Genel mahkemeler, özel bir uyuşmazlık için kurulmayıp bu işler dışındaki işlere bakan mahkeme konumunda olup Asliye Hukuk Mahkemesinden oluşmaktadır. Özel Mahkemeler ise Sulh Hukuk Mahkemesi, Aile Mahkemesi, Asliye Ticaret Mahkemesi, İş Mahkemesi, Tüketici Mahkemesi, Kadastro Mahkemesi, Fikri ve Sinai Haklar Mahkemesi ve İcra Mahkemesi şeklinde belirli uyuşmazlıkları çözmek amacıyla kurulmuştur.

Ceza yargılamasında, Asliye ceza ve Ağır Ceza mahkemeleri ilk derece mahkemesi, Bölge adliye Mahkemeleri ve Yargıtay ise üst derece mahkemesi olarak görevlidir.