İTHALAT VE İHRACAT İŞLEMLERİ

Proforma fatura, satışa konu olacak malın, nihai satış işleminden önce, ihraççının ithalatçıya yapmış olduğu teklifi içeren bir faturadır.

Ticari fatura, malın satış sözleşmesi çerçevesinde nihai satış işlemleri gerçekleştirildikten sonra, ihracatçı tarafından düzenlenen belgedir.

Ticari faturaların, satılan malın gönderileceği ülke konsolosluğuna onaylatılması söz konusu olduğundan bu onaylanan faturaya konsolosluk faturası denir.

Satış sözleşmesinde navlun ücretinin ihracatçı tarafından ödenmesi şartı yer alıyor ise konşimentoya “Navlun Ödenmiştir” ibaresini eklemek gerekir.

Konşimento, malın, taşıma şirketine satış sözleşmesinde belirtildiği şekilde teslim edilip, gemiye yüklendiğini ve ithalatçıya teslim edilmek üzere yola çıktığını gösteren bir belgedir.

Konşimento Çeşitleri
Uygulamada kullanılan genel anlamda 10 çeşit
konşimentodan bahsetmek mümkündür. Bunlar
yükleme konşimentosu, tesellüm konşimentosu, temiz konşimentosu, kirli konşimentosu, üst üste taşıma konşimentosu, konteyner konşimentosu, düzgün hat konşimentosu, kısa konşimento, geçkin konşimento ve navlun sözleşmesine dayalı konşimento şeklinde sıralanabilir. Şimdi bu türleri kısaca tanıyalım.

İhracat işleminde karşımıza çıkan başlıca taşıma
senetleri hava yolu nakliye makbuzu, demir yolu
hamule senedi, CMR belgesi, Fiata taşıma belgeleri,
nakliye makbuzu, posta makbuzu şeklinde sıralanabilir.
Bu belgeleri kısaca inceleyelim.

Sigorta belgeleri, sigortayı yapan şirket, simsar, acente veya sigorta komisyoncusu tarafından düzenlenip sigortayı yaptıran kişiye verilen belgelerdir.

Çeki listesi, ihraç malının ağırlığıyla ilgili ayrıntılı bir dökümün verilmesi amacıyla düzenlenen belgedir.

İthal ve ihraç edilen mal ile ilgili olarak düzenlenen beyannameye Gümrük Beyannamesi denir.

Gerçekleştirilen herhangi bir ihracat ve ithalat işleminde yurt dışına gönderilen malın gümrük, teslim, banka vb. işlemleri esnasında kullanılan bazı belgeler mevcuttur.
Bunları genelde dört grupta incelemek mümkündür:
• Ticari Belgeler
• Sevk Belgeleri
• Sigorta Belgeleri
• İhracat ve İthalat İçin Gerekli Diğer Belgeler

Proforma fatura, satışa konu olacak malın, nihai satış işleminden önce, ihraççının ithalatçıya yapmış olduğu teklifi içeren bir faturadır.

Konsolosluk faturaları, ithalatçı ülke mevzuatına göre fiyat kontrolü ve gümrük formalitelerinin yerine getirilmesi için ihracatçıdan talep edilen belgelerdendir. Bu faturalar, uygulamada daha çok Güney Amerika ülkelerine yapılan ihracatlarda istenen bir belge olarak karşımıza çıkmaktadır.

Konşimento, malın, taşıma şirketine satış sözleşmesinde belirtildiği şekilde teslim edilip, gemiye yüklendiğini ve ithalatçıya teslim edilmek üzere yola çıktığını gösteren bir belgedir.

Hamiline yazılı konşimentolarda ise gönderilenin ismi bulunmaz ve sadece “Hamiline” ibaresi yazılır. Konşimentoyu elinde bulunduran, malın maliki sayılır. Belgenin teslim edilmesi ile mülkiyet de devredilmiş olur. Çok güvenli bir yol olamadığı için pratikte ihracat işlemlerinde sık karşılaşılan bir tür değildir.

Her ihracat işleminde, ihracatçı ile ithalatçı arasında imzalanan satış sözleşmesinde ihracat belgelerinin bankaya hangi tarihte ibraz edileceği şarta bağlanır. İhracatçı şayet bu süre içerisinde belgeleri bankaya ibraz etmez ise bu belgelere geçkin, bayat veya rezervli belge adı verilir. Geçkin konşimento da süresi içinde bankaya ibraz edilmemiş konşimentolar için kullanılır.

Kirli Konşimentosu (Dirty B/L)
Gemiye yüklenmek üzere teslim alınan veya yüklenen ihraç malında veya ambalajında şayet bir kusur, eksiklik veya bozukluk varsa taşıyıcı firma bu mesuliyeti üzerine almamak için durumu açıkça, kusurlarıyla konşimentoda belirtir. Bu tür konşimentolara kirli konşimento adı verilir. Bazı durumlarda taşıyıcının malı tek tek sayıp bizzat görmesi mümkün olmayabilir. Bu gibi hâllerde konşimentoya “yükletenin beyanına göre” türünden ibareler yazılır. Bu tür konşimentolar temiz konşimento olarak kabul görür ve işlemin yürütülmesine engel değildir.

Kırkambar navlun sözleşmesi taşıma şirketinin
gemiyi kısmen veya tamamen taşıtan ihracatçıya
tahsis etmeyip malı bir limandan diğer bir limana taşıması şartına dayalı imzalanan navlun sözleşmesidir

Hava Yolu Nakliye Makbuzu (Air Way Bill)
Hava yolu taşıma şirketinin, malları teslim alıp uçakla bir yerden bir yere naklini gerçekleştirmeyi taahhüt ettiğini gösterir taşıma belgesidir.

Menşe Şahadetnamesi (Certificate of Origin)
İhracat işlemlerinde bazı durumlarda ithalatçı, satın aldığı malın hangi ülkeye ait olduğunu gösteren bir belge düzenlenmesini talep edebilir. Böyle bir talep karşısında ihracatçı tarafından düzenlenen menşe şahadetnamesi, ihracatçının ülkesindeki ticaret odası veya ithalatçı ülkenin konsolosluğuna onaylatıldıktan sonra ithalatçıya gönderilir.