İTHALAT VE İHRACAT İŞLEMLERİ

Dış ticarette teslim şekilleri 1936 yılına kadar yazılı olmayan ticari örf ve adetlere göre belirleniyordu. Ticari örf ve adetler herkes tarafından bilindiği için sözleşmelerde ayrıca yer almasına gerek kalmıyordu.

Ticari örf ve adetleri, bütün dış ticaret yapan ülkelerin ortak bir şekilde kullanabileceği standartlar hâline getirecek, hükûmetlerden bağımsız, uluslararası bir kuruma ihtiyaç duyulmuştur. İşte bu amaçla 1919 yılında Milletlerarası Ticaret Odası (ICC) kurulmuştur.

F terimleri (FCA, FAS, FOB) : Satıcıdan, malın alıcının gösterdiği taşımacıya teslim etmesi istenmektedir.

D Grubu:

DAT Terminalde Teslim

DAP Belirlenen Yerde Teslim

DDP Alıcının Ülkesinde Adı Belirtilen Varış Noktasında Gümrük Vergileri İhracatçı Tarafından Ödenmiş Olarak Teslim

DAP: Bu teslim şeklinde, satıcı malları belirlenen varış yerinde, gelen taşıma aracından boşaltmadan alıcının tasarrufuna bırakarak teslim eder.

Dış ticaret sürecinde teslim şekillerinden hangisinin seçileceğine ihracatçı ve ithalatçı karşılıklı anlaşarak karar verirler. Bu karar sürecinde rol oynayan çeşitli faktörler vardır. Bu faktörlerin en önemlilerinden birisi ticarete konu olan malın arz ve talep koşullarıdır. Bu koşullar dâhilinde, genellikle risk ve maliyeti iki taraf için de dengeleyen FCA, FOB, CFR, CIF gibi teslim şekilleri kullanılmaktadır.

“Taşıyıcıya teslim” terimi, malların gümrük çıkış işlemleri tamamlanmış olarak alıcı tarafından belirtilen taşıyıcı, onun tarafından belirtilen yerden teslim edilmesiyle birlikte, satıcının mal teslim yükümlülüğünün de yerine getirilmiş olması anlamına gelir.

“İş yerinde teslim”, malların satıcı tarafından satıcının kendi kuruluşunda (imalathane, fabrika, depo vb.) alıma hazır hâle getirilmesiyle satıcının yükümlülüklerinin sona ermesini ifade eder. Daha açık olarak ifade edilirse eğer aksine bir hüküm bulunmuyorsa satıcı, malları alıcı tarafından sağlanan araca yüklemek ya da gümrük çıkış işlemlerini yerine getirmek zorunda değildir. Malların satıcının kuruluşundan alınarak istenilen yere götürülmesiyle ilgili bütün masraf ve riskler alıcıya aittir. Bu açıdan bu terim, alıcının gerekli gümrük çıkış işlemlerini doğrudan ya da dolaylı olarak gerçekleştirme olanağına sahip olmadığı durumlarda kullanılmamalıdır. Böyle durumlarda FCA terimine başvurulmalıdır.

CIF: “Mal Bedeli, Sigorta ve Navlun” teriminde, satıcı, CFR teriminde olan yükümlülükleri aynen üstlenmekte ancak bunlara ek olarak taşıma sırasında malların kayıp ve hasar riskine karşı deniz sigortası sağlama yükümlülüğünü de almaktadır.

Teslim şekillerinin bazıları ihracatçının bazılarını ise ithalatçının lehinedir. Dolayısıyla ihracatçılar EXW gibi kendileri için en az maliyet ve risk gerektiren teslim şekillerini tercih ederken ithalatçılar da DDP gibi kendi yararlarına olan teslim şekillerini tercih ederler.

“Güvertede Teslim” terimi, malların belirtilen yükleme limanında gemi bordasına aktarılmasıyla satıcının teslim yükümlülüğünün yerine getirilme[1]si kastedilir.