Dış Ticarete Başlangıç

İhracat yapmayı planlayan işletmelerin, ihraç etmeyi planladıkları malların üretiminde kullanılacak ham madde, yardımcı madde, mamul ve ara malı ve ambalaj malzemelerini başta değişik vergisel yüklerden muaf olmak üzere ve devlete ihracat taahhüdünde bulunmak şartıyla, çeşitli kolaylıklar ve teşviklerden yararlanabilmek için Ticaret Bakanlığından Dâhilde İşleme İzin Belgesi almaları gerekir

Kambiyo mevzuatı bir ülkenin yabancı parayla yapmak zorunda olduğu ödemeleri ve tahsilatları düzenleyen kuralların tümünü ifade etmektedir.

Ülkemizde kambiyo mevzuatı,

• 03.1930 tarih ve 1567 sayılı “Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Kanun”
• 08.1989 tarihli “Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkındaki 32 sayılı Karar” ve bu Karar’a dayanılarak yayımlanan tebliğler ve
• Merkez Bankası genelgeleri ile düzenlenmiştir.

Dışarıya ödenen ithal bedelleri, aracı komisyoncunun komisyonları, yurt içindeki bankanın yurt dışındaki muhabir şubelerinin talep ettiği komisyonlar vb. için düzenlenen belgedir.

İhracatçı, ihracat bedelini

• 90 gün içinde yurda sokması durumunda (fiili ihracat tarihinden itibaren), bedelin yüzde 30’unun serbest kullanım hakkına sahiptir (yurda getirme zorunluluğu yoktur).
• 90 günün üzerinde yurda sokulan (180 güne kadar) ihraç bedellerinin yüzde 100’ünün DAB’a bağlanması gerekir.
• 180 günü geçerse (360 güne kadar) ihracatçı İhracatçı Birliklerine mücbir sebep (iflas, grev, lokavt, mal kaybı, hasar, ihtilaf) bildirmek durumundadır.
• Mal bedelleri 360 gün içinde gelmezse DTM’nin yetkisi kalkar. İlgili banka 10 gün içinde ihracatçıyı Kambiyo Müdürlüğüne ihbar etmekle yükümlüdür. Bu aşamadan sonra ihracatçının muhatabı HM/Kambiyo Müdürlüğüdür.  15 gün içinde mal bedelinin ödenmesi istenir ve aksi koşullarda ihracatçı savcılığa döviz kaçakçısı olarak ihbar edilir

• Uluslararası mevzuat, taraflarca uyulması gereken örnek kuralların belirlenmesine;
• Ulusal dış ticaret mevzuatı, malların ihraç ve ithaline;
• Ulusal gümrük mevzuatı, malların ülkeden fiilen çıkışı veya ülkeye girişine;
• Ulusal kambiyo mevzuatı, mallara ilişkin bedellerin tahsili ve transferine

ilişkin usul ve esasları belirler.

İGEME

• İhracatçıların dış pazarlardaki paylarının artırılması, yeni pazarlar bulunması ve ihraç ürünlerinin çeşitlendirilmesi amacıyla çalışmalar düzenler. Bu çalışmalar ülkemizdeki ve dünyadaki ekonomik gelişmeler ve ticari prosedürler konusunda ihracatçıları bilgilendirilir, ihracata yeni başlayacak firmalara gerekli bilgiler sağlar ve çeşitli projelerin yürütülmesini sağlar
• Türk ihraç ürünlerini ve ihracatçı firmaları yurt dışında tanıtır ve imaj yaratır
• Dış ticaret konusunda kurs, seminer ve workshop şeklindeki eğitim faaliyetleri düzenler
• İhracatçıların yabancı ithalatçılarla doğrudan temasını sağlamak ve tanıtmak amacıyla uluslararası fuarlara katılım faaliyetleri düzenler
• İGEME web sitesi ile birleştirilen Ankara Ticaret Noktası web sitesi ile ülkemizdeki ihracatçı firmaların alım taleplerini sunar.

Dışarıya ödenen ithal bedelleri, aracı komisyoncunun komisyonları, yurt içindeki bankanın yurt dışındaki muhabir şubelerinin talep ettiği komisyonlar vb. için düzenlenen belgedir

Dış ticaret işletme yöneticisi için temel bilgileri oluşturan kaynaklar aşağıdakilerden oluşur:

• İhracat Rejimi,
• İthalat Rejimi,
• Dâhilde İşleme Rejimi,
• Hariçte İşleme Rejimi,
• Kambiyo Mevzuatı,
• Teşvik Mevzuatı,
• Teslim Şekilleri (İncoterms 2000),
• Uluslararası Taşıma Kuralları,
• Uluslararası Ticaret Hukuku,
• Ödeme Şekilleri, Gümrük Kanunu ve Yönetmeliği,
• Kaçakçılığın Men ve Takibi Hakkında Kanun.

• Hazine ve Maliye Bakanlığı,
• İGEME (İhracatı Geliştirme Etüt Merkezi),
• Millî Savunma Bakanlığı,
• İhracatçı Birlikleri,
• Sanayi Odaları, Ticaret Odaları, Sanayi ve Ticaret Odaları,
• Türk Eximbank,
• TOBB (Türkiye Ticaret, Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve Borsalar Birliğ)i,
• Ticaret Bakanlığı,
• Gümrükler Genel Müdürlüğü

Dış ticaret işlemlerinde karşılaşılabilecek risk türleri şu şekilde sınıflandırılabilir:

• Alıcı riski,
• Ülke riski,
• Taşıma riski 
• Kur riski 

Alıcı riskine karşı alınabilecek önlemler şunlardır:

• Karşı taraf ile ilgili iyi bir istihbarat yapılması,
• Ticari anlaşmanın sözleşme çerçevesinde yürütülmesi,
• Karşı tarafın bankaları, meslek odaları ile ticari ataşeliklerden ve factoring şirketlerinin istihbarat ağından yararlanma

Ülke riskine karşı alınabilecek önlemler şunlardır:

• Müşterinin bulunduğu ülkenin politik ve coğrafi konumunun göz önünde bulundurulması,
• Eximbank’ın sigorta programından yararlanma

Taşıma riskine karşı alınabilecek önlemler şunlardır:

• Eşyanın sigortalanması ve
• Nakliyecinin iyi seçimi ve iyi talimat verilmesi

Kur riskine karşı alınabilecek önlemler şunlardır:

• Factoring işlemleri,
• Vadeli karşılık,
• Swap,
• Opsiyon vadesi,
• Arz edilen dövizin borçlanılması,
• Arz edilen para biriminde varlık yaratılması ve
• Denklik sağlanması

İhracatta iş akışı:

• Hukuki işlemler,
• Örgütlenme,
• Müşteri temini,
• Teklif aşaması,
• İşi kesinleştiren hukuki işlemler,
• İhracatın finansmanı,
• Kur riskinin önlenmesi,
• Mal sevki,
• İhracat sonrası işlemler

İthalatta iş akışı

• Hukuki işlemler,
• Örgütlenme,
• Tedarikçi seçimi,
• İşi kesinleştiren hukuki işlemler,
• İthalatın finansmanı,
• Kur riskinin önlenmesi,
• İthalat bedelinin ödenmesi,
• Malın serbest dolaşıma sokulması için mevzuata uygun belgelerin temini

Genel ihracat belgeleri arasında yer alan belgeler:  

• Döviz alım belgesi (bill of exchange),
• Ticari fatura ve diğer faturalar,
• Konşimento ya da hava yolu konşimentosu,
• Sigorta poliçesi ve
• Akreditif

Taraflar, sözleşme şartlarının yerine getirilmediği hangi koşullar altında sorumluluk taşımayacaklarına dair hükümleri sözleşme metninde belirtmelidir Bu hükümlere mücbir sebep (fors majör) denmektedir.

• Finansal duruma dair yakın zamanlı ve denetlenmiş belgeler,
• Muhasebe kayıtları (kâr-zarar hesapları da dâhil),
• Ödemeler dengesi,
• Önceki 3 yıl için nakit akış belgesi,
• Gelecek altı aya yönelik finansal tahmin.