İSTİHDAM VE İŞSİZLİK

Bir ülkede erken emeklilik politikasının uygulanmasının temel amacı, işsizliğin azaltılmak istenmesidir.

Ülkemizde İşsizlik Sigortası Kanunu'na göre işsiz kalınan dönemde bireyin işsizlik sigortasından yararlanabilmesi için son 120 gün kesintisiz olmak üzere 600 gün prim ödenmesi gerekmektedir.

Esneklik yaklaşımı kapsamında sayısal esneklik, zamana göre esneklik, fonksiyonel esneklik, ücret esnekliği ve uzaklaşma stratejilerini ele alınmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Sayısal esneklik, işletmelerin gereksinim duyacakları işgücü miktarı ve niteliğini,
değişen ekonomik ve teknolojik şartlara, piyasadaki talep miktarına ve yeni üretim tekniklerine göre değiştirme serbestisi olarak tanımlanmaktadır.  Sayısal esneklik dışsal ve içsel olmak üzere iki ayrı açıdan ele alınmaktadır. Sayısal esneklik özellikle ekonomik kriz dönemlerinde büyük bir öneme sahiptir.
Kriz dönemlerinde işverenler olumsuz etkileri ortadan kaldırabilmek amacıyla kimi zaman çalışanların sayısını azaltmayı tercih ederler ve bu durum işsizlik sorununu yaratmaktadır. Doğru cevap C'dir.

İç esneklik olarak da ifade edilen fonksiyonel esneklik, çalışanların işyerlerinde değişik işleri yapabilmesi ve çeşitli görevleri üstlenebilmesi olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap A'dır.

İşsizlikle mücadele ederken uygulanan makroekonomik politikaları beş başlık altında toplayabiliriz:

Doğru cevap D'dir.

Genel tanımıyla kıdem tazminatı, iş sözleşmesi sona eren işçiye çalıştığı süreye göre ödenen paradır. Kıdem tazminatı ödemenin amacı işverenlerin işçileri kolayca işten çıkarmasını engellemektir. Doğru cevap B'dir.

Sosyal yardımlar, kıdem tazminatı, işsizlik sigortası ve erken emeklilik pasif istihdam politikalarına örnek oluştururken; ücret sübvansiyonları aktif istihdam politikalarından biridir. Doğru cevap E'dir.

Aktif istihdam politikaları temelde bazı ilkeler üzerine kurulmuştur. Bu ilkeleri, “iş bulma zorluklarını giderme, yeni istihdam alanları açma, emek arz ve talebini kurumsal yapılanmalar sayesinde bir araya getirerek emek piyasasını kolaylaştırma” olarak sıralamak mümkündür. Doğru cevap B'dir.

Programların işsizleri gelişen sektörlere hazırlayabilir nitelikte olması gerekir. Mesleki eğitim kursları işsizlere ekonomide önemi artan sektörlerin ihtiyaç duydukları beceri ve bilgileri kazandırmalıdır. Programın başarılı olabilmesi için sahip olması gerekli ikinci özellik ise eğitim programlarının işsizlerin ihtiyaçlarına yönelik olmasıdır. Bu özellik sağlanırken de programa girişin esnek, kurs sürelerinin değişken olması; programların katılımcılara öğretilen beceriler ile istihdam fırsatı arasında açık bir ilişki olduğunu göstermesi ve kurs ücretlerinin kamu tarafından sübvanse edilmesi ve/veya katılımcılara eğitim esnasında bir gelir desteği sağlanması gerekmektedir. Bir diğer özellik de programların nüfus içerisindeki dezavantajlı grupları da kapsamasıdır. Ayrıca programlar katılımcılara pazarlanabilir beceriler sunmalı ve programların yürütülmesinde mevcut eğitim kurumlarıyla da işbirliği içerisinde olunmalıdır. Doğru cevap C'dir.

Ücret ve istihdam sübvansiyon uygulamasının altında yatan temel gerekçeler işgücü maliyetini ucuzlatmak ve istihdam artışını teşvik etmektir. Doğru cevap B'dir.

II ve IV kurumsal politikalara ilişkin bir özelliktir. İşsizlik, hem bireyler üzerinde hem de toplumda ekonomik ve sosyal yönden sorunlara neden olan bir olgudur. İşsizliğin gelir kaybına neden olması ekonomik anlamda olumsuzluk yaratırken bireyin aile içerisinde huzursuzluğuna ve kendisini işe yaramaz hissetmesine neden olarak da sosyal yönden olumsuzluk yaratmaktadır. Bu nedenle işsizliğin hem ekonomik hem de sosyal maliyeti dikkate alınarak
soruna çözüm bulunması gerekmektedir (Korkmaz ve Mahiroğulları, 2007: 85). Bu anlamda işsizlerin ya da işini kaybetme riski ile karşı karşıya bulunanların istihdam edilmelerine ya da gelir güvencesi sağlanmasına yönelik emek piyasası politikaları önem kazanmaktadır. Emek piyasası politikalarını temelde pasif ve aktif politikalar olarak iki başlık altında ele almak mümkündür. Doğru cevap C'dir.

İçsel sayısal esneklik işçi sayısını değiştirmeden işverenin çalışma saatleri ve çalışma programı üzerinde değişiklik yapabilme imkânı olarak açıklanmaktadır.

Zamana göre esneklikte çalışma süreleri çalışanların kendisi tarafından belirlenmekte; işe başlama ve işin bitiş süreleri geleneksel sürelerden farklı olmaktadır. Ayrıca işin başlama ve bitiş saatleri de belirli bir saat değil, belirli saatler arasında herhangi bir zaman dilimi olarak belirlenebilmektedir. Zamana göre esneklik uygulamalarına, kısmi süreli çalışma, vardiyalı çalışma, kısa süreli çalışma, paylaşımlı çalışma, kaydırılmış çalışma, sıkıştırılmış iş haftası, evde çalışma ve tele çalışma örnek olarak verilebilir.

Fonksiyonel esnekliğin yatay iş hareketliliği, gruplar arası yatay esneklik, yatay grup bütünleşmesi, dikey grup bütünleşmesi, dikey işlevsel bütünleşme, kalite kontrol ve bütünleşmiş takım çalışması olmak üzere çeşitli türleri bulunmaktadır.

İşsizlikle mücadelede uygulanan arz yönlü politikaların amacı emek piyasası içerisinde emek arz edenler ile emek talep edenlerin karşılaştırılması, bir başka ifadeyle etkin bir eşleşmenin sağlanmasıdır. Bu amacı gerçekleştirmek için işgücünün eğitim düzeyini geliştirmeye, emek piyasasındaki bilgi eksikliklerini gidermeye ve emek hareketliliğini sağlamaya yönelik bazı politikalar uygulanması gerekmektedir. Bu politikalardan ilki, fiziksel sermayeyi geliştiren politikalardır. Bir diğer arz yönlü politika ise iş arama yardımı ve bilginin yayılması politikasıdır. Emek hareketliliğini arttırmaya yönelik politikalar da arz yönlü politika uygulamalarından biridir.

OECD, işsizlere sadece gelir desteği yapılmasına yönelik politikaları pasif politikalar olarak kabul ederken emek piyasasındaki işleyiş bozukluklarını iyileştiren, mesleki becerileri geliştiren ve işgücü piyasasının etkinliğini arttıran politikaları da aktif istihdam politikaları olarak nitelendirmektedir.

İşsizlik sigortasının finansmanı işçi, işveren ve devlet tarafından ödenen primlerle sağlanır.

Erken emeklilik politikasının kapsamını emeklilik yaşına yaklaşıp işsiz kalan ya da işsiz kalma riski yüksek olan bireyler oluşturmaktadır.

Ücret ve istihdam sübvansiyon uygulamasının altında yatan temel gerekçelerin işgücü maliyetini ucuzlatmak ve istihdam artışını teşvik etmek olarak belirtilmektedir.