İSTİHDAM VE İŞSİZLİK

ILO'nun açılımı Uluslararası Çalışma Örgütüdür.

Sayısal esneklik, işletmelerin gereksinim duyacakları işgücü miktarı ve niteliğini, değişen ekonomik ve teknolojik şartlara, piyasadaki talep miktarına ve yeni üretim tekniklerine göre değiştirme serbestisi olarak tanımlanmaktadır.

Zamana göre esneklik, “normal çalışma süreleri dışında işletme açısından, ihtiyaç duyulan sürelerde işin yapılması, işçi açısından da iş süresinin başlangıç ve bitişinin çalışanın kişisel durumuna göre ayarlanması” olarak ifade edilmektedir

İç esneklik olarak da ifade edilen fonksiyonel esneklik, çalışanların işyerlerinde
değişik işleri yapabilmesi ve çeşitli görevleri üstlenebilmesi olarak tanımlanmaktadır.

Bir diğer esneklik uygulaması ise işletmelerde uzaklaştırma stratejisinin uygulanmasıdır.
Uzaklaştırma stratejisi ile ifade edilmek istenen hizmetin ya da üretimin işletme dışındaki başka işyerlerinde ya da işletme içinde başka işçiler çalıştırılarak yerine getirilmesidir.

Liberal iktisadi düşünceye göre işsizlik, piyasa işleyişinin bir sonucu olarak görülmektedir. Buna göre, istihdam politikaları özellikle de aktif istihdam politikaları ile işsizliğe müdahale edilmesi, liberal düşüncenin öngördüğü görünmez ele müdahale olarak algılanmaktadır. Liberal düşünceye sahip olanlar tarafından piyasaya müdahale arzu edilen bir durum değildir

İşsizlikle mücadelede uygulanan arz yönlü politikaların amacı emek piyasası içerisinde emek arz edenler ile emek talep edenlerin karşılaştırılması, bir başka ifadeyle etkin bir eşleşmenin sağlanmasıdır. Bu amacı gerçekleştirmek için işgücünün eğitim düzeyini geliştirmeye, emek piyasasındaki bilgi eksikliklerini gidermeye ve emek hareketliliğini sağlamaya yönelik bazı politikalar uygulanması gerekmektedir.

İşsizlik sigortası, iş buluncaya kadar bireye gelir güvencesi sağlar.

Ücret garanti fonu işçilerin son üç aylık ücret alacaklarını karşılar.

Erken emeklilik politikasının kapsamını emeklilik yaşına yaklaşıp işsiz kalan ya da işsiz kalma riski yüksek olan bireyler oluşturur.

İşletmelerin gereksinim duyacakları işgücü miktarı ve niteliğini, değişen ekonomik ve teknolojik şartlara, piyasadaki talep miktarına ve yeni üretim tekniklerine göre değiştirme serbestisi olarak tanımlanan esneklik türü sayısal esneklik olarak tanımlanmaktadır. Bu nedenle doğru yanıt B'dir.

Uzaklaştırma stratejisi işletmelere büyük bir hareket serbestliği sağlarken aynı zamanda işletmelerde kaynak israfını engellemekte, verimliliği arttırarak işletmeler arası rekabet üstünlüğü sağlamaktadır. En önemlisi ise işletmelerin maliyetlerinde önemli ölçüde azalma sağlamakta ve işverenlerin işçi çalıştırmaktan kaçınmasına engel olmaktadır. Bu nedenle uzaklaştırma stratejileri işçi çalıştırmaktan kaçınmasını sağlamayı sağlamaz aksine işçi çalıştırmadan kaçınmayı engeller. Bu nedenle doğru yanıt E'dir.

İşsizlikle mücadele ederken uygulanan makroekonomik politikaları liberal politikalar, talep yönlü politikalar, arz yönlü politikalar, sözleşmeye dayalı politikalar ve kurumsal politikalar olarak beş başlık altında toplamak mümkündür. Fonksiyonel politikalar ise bu grupta yer almaz. Bu nedenle doğru yanıt A'dır.

İşsizlikle mücadelede uygulanan arz yönlü politikaların amacı emek piyasası içerisinde emek arz edenler ile emek talep edenlerin karşılaştırılması, bir başka ifadeyle etkin bir eşleşmenin sağlanmasıdır. Bu amacı gerçekleştirmek için işgücünün eğitim düzeyini geliştirmeye, emek piyasasındaki bilgi eksikliklerini gidermeye ve emek hareketliliğini sağlamaya yönelik bazı politikalar uygulanması gerekmektedir. Bu politikalardan ilki, fiziksel sermayeyi geliştiren politikalardır. Buna göre, “üretimde emek ve sermayenin birbirinin tamamlayıcısı olması durumunda sermaye miktarının artması emeğin de marjinal ürününü arttırarak istihdamın artmasını sağlayacaktır”. Yukarıdaki soruda arz yönlü politikaların özellikleri belirtilmiştir. Bu nedenle doğru yanıt C'dir.

Gelir desteği sağlayan pasif istihdam politikalarını işsizlik sigortası, ücret garanti fonu, kısa çalışma ödeneği, kıdem tazminatı, erken emeklilik ve işsizlik yardımı ya da sosyal yardımlar olarak sıralamak mümkündür. Ücret ve İstihdam Sübvansiyonları ise aktif istihdam politikalarından biri olduğu için bu grupta yer almaz. Bu nedenle doğru yanıt D'dir.

İşsizlik sigortası ile ücret garanti fonuna ilave olarak uygulanan bir diğer pasif istihdam politikası ise kısa çalışma ödeneğidir. Türkiye’de ilk olarak 4857 sayılı İş Kanunu’nda yer alan kısa çalışma ödeneği, 2008 yılında yapılan değişiklik ile 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu içerisinde düzenlenmiştir. Düzenlemeye göre, sigortalı sayılan kişileri iş sözleşmesine bağlı olarak çalıştıran işveren; “genel ekonomik kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerini geçici olarak önemli ölçüde azaltması veya işyerinde faaliyetini tamamen veya kısmen geçici olarak durması hâlinde”, çalışanlar kısa çalışma ödeneğinden yararlanmaktadır. Bu nedenle doğru yanıt A'dır.

20. yüzyılın ilk çeyreğine kadar işsizliğin neden olduğu ekonomik ve sosyal sorunlarla mücadele edebilmek için pasif istihdam politikalarından yararlanılmış ancak pasif istihdam politikalarının yetersiz kaldığı düşüncesiyle 1980 yılı sonrasında işsizlikle mücadelede aktif istihdam politikaları da birlikte uygulanmaya başlamıştır. Bu nedenle doğru yanıt D'dir.

Aktif istihdam politikaları temelde bazı ilkeler üzerine kurulmuştur. Bu ilkeleri, “iş bulma zorluklarını giderme, yeni istihdam alanları açma, emek arz ve talebini kurumsal yapılanmalar sayesinde bir araya getirerek emek piyasasını kolaylaştırma” olarak sıralamak mümkündür. Görüldüğü gibi II. öncülde verilen bilgi yanlıştır. Yanıtlarda I, III ve IV. öncülün birlikte yer aldığı seçenek aranmalıdır. Bu nedenle doğru yanıt E'dir.

Emek piyasası politikalarından ücret sübvansiyonları daha çok gelişmiş ülkeler tarafından uygulanırken istihdam sübvansiyonları gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin her ikisinde de uygulama alanı bulmaktadır. Ücret ve istihdam sübvansiyonları emek piyasasında emek talebini arttırmaya yönelik talep yanlı politikalardır ve emek piyasalarına daha müdahaleci politika yaklaşımını benimseyen ülkeler tarafından daha çok uygulanmaktadır. Bu ülkelere örnek olarak Fransa, Almanya, İsveç, İngiltere, ABD ve Kanada gibi ülkeler gösterilebilir.  İsviçre bu ülkeler arasında yer almaz. Bu nedenle doğru yanıt C'dir.

Kamunun eşleştirme ve danışmanlık hizmetleri ile ifade edilmek istenen, kamunun emek piyasasındaki bilgi eksikliğini gidermeye, işçi-işveren eşleştirmesini sağlamaya ve geliştirmeye yönelik faaliyetlerdir. Bir başka ifadeyle, emek piyasasında emeğini arz edenler ile emek talep edenleri karşılaştırmak, karşılıklı beklentileri uyumlu olanları eşleştirmek, beceri ve bilgi eksikliği olanlara gerekli mesleki eğitimin sağlanması faaliyetlerini kamunun eşleştirme ve danışmanlık hizmetlerinin amaçları olarak sıralamak mümkündür. Soruda kamunun eşleştirme ve danışmanlık hizmetlerinin tanımı yapılmıştır. Bu nedenle doğru yanıt D'dir.