İSTİHDAM VE İŞSİZLİK

“Gini Katsayısı”na da değinmek gerekir. Gelir dağılımındaki eşitsizliği ölçmede kullanılan bir araç olan katsayı İtalyan ekonomist Corrado Gini tarafından geliştirilmiştir.

Nüfus konusunu tamamlamadan önce “Gini Katsayısı”na da değinmek gerekir. Gelir dağılımındaki eşitsizliği ölçmede kullanılan bir araç olan katsayı İtalyan ekonomist Corrado Gini tarafından geliştirilmiştir. Bu katsayı 0 ile 1 arasında oluşan ondalık bir değerdir.

İşgücü, istihdam edilenler ile işsizlerin oluşturduğu tüm nüfusu kapsar.

İşgücüne katılma oranı; İşgücünün kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus içindeki oranıdır.

ILO'nun açılımı Uluslararası Çalışma Örgütü'dür.

Enformel İstihdamı oluşturanların genel olarak dört grupta toplandığı söylenebilir. Bunlar; (1) Hiçbir yere kayıt yaptırmayan işlerde çalışanlar, (2) Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtsız çalışanlar, (3) Enformel kabul edilen işlerde çalışanlar ve (4) Esas işi dışındaki sürelerde kayıtsız çalışanlardır.

Zamana bağlı eksik istihdam; Referans haftasında istihdamda olan, esas işinde ve diğer işinde/işlerinde toplam olarak 40 saatten daha az süre çalışmış olup daha fazla süre çalışmak istediğini belirten ve mümkün olduğu takdirde daha fazla çalışmaya başlayabilecek olan kişilerdir (TÜİK).

İstihdam; Tarım, Sanayi, İnşaat ve Hizmetler olmak üzere dört temel sektör sınıflandırmasında incelenebilir.

İşveren, kendi işinde para ya da mal karşılığı bir veya daha fazla ücretli veya yevmiyeli daimi işçi çalıştıran kişilere denir.

Doğru cevap E seçeneğidir.

TÜİK’in yürüttüğü son dönem model çalışması sonucuna göre; işsizlik oranının en yüksek olduğu iller sırasıyla, Adana (%19,1), Hakkâri (%17,4) ve Van (%17,2) olarak tahmin edilmiştir.

İşsizlik oranının en düşük olduğu iller ise sırasıyla, Bayburt (%4,7), Artvin (%5,7) ve Gümüşhane (%5,8) olarak tahmin edilmiştir.

Yaş ve Cinsiyet Açısından İşsizlik Genç işsizlik gerek Türkiye’de gerekse dünyanın birçok ülkesinde önemli bir problemdir. Öyle ki, genç işsizlik Birleşmiş Milletler, Dünya Bankası ve ILO ortaklığı ile “Gençlik İstihdam Ağı”nın oluşturulmasına neden olmuştur. Türkiye’de genç işsizliği ile mücadele politikalarında bu çapta derli toplu bir organizasyon bulunmamaktadır. Çalışma Bakanlığı ve İŞKUR gerek kendi ürettikleri gerekse Avrupa istihdam stratejisi çerçevesinde uyguladıkları politika ve projelerle genç işsizlikle mücadele yöntemleri geliştirmektedir. Devlet Planlama Teşkilatının (DPT) V.,VI.ve VII. beş yıllık kalkınma planlarında 15-24 yaş grubu genç nüfus olarak kabul edilmektedir. Avrupa İstatistik Ofisi (EUROSTAD) ve Uluslararası Çalışma Örgütü de (ILO) genç nüfusu aynı yaş aralığında kabul etmekte ve alt grup olarak 15-19 ve 20-24 yaş sınıflandırması yapmaktadır. Benzer bir sınıflandırma da TÜİK tarafından yapılmaktadır. Buna göre Türkiye’de işsizlik en yüksek 20-24 yaş aralığında oluşmaktadır.

2010 yılında Türkiye’de oluşan 22.594 bin istihdamın yaklaşık %43,2’si (9.772 bin) kayıt dışıdır

Türkiye’de İstihdamın Ekonomik Faaliyet Kollarına Göre Analizi

İstihdam; Tarım, Sanayi, İnşaat ve Hizmetler olmak üzere dört temel sektör sınıflandırmasında incelenebilir.

Tarım sektörü; ormancılık ve balıkçılık alt faaliyetleri içerirken Sanayi sektörü; madencilik ve taş ocakçılığı, imalat, elektrik, gaz, buhar, su ve kanalizasyon gibi alanlarda yürütülen faaliyetleri içerir. Hizmetler sektörü ise en geniş alt sektör bileşenine ya da faaliyetlerine sahiptir. Toptan ve perakende ticaretten, ulaştırma, otelcilik, finans, bilgi ve iletişim, eğitim, kültür, sanat hatta eğlence ve spora kadar uzanır. İstihdamın faaliyet kollarına göre analizi, belirtilen bu ana veya alt sektörlerde kaç kişinin çalıştığına ilişkindir. Elbette bu sektörlerin birçoğu etkileşim halinde ve geçişken bir yapıya sahiptir. Örneğin bilişim sektöründe yazılım desteği sağlayan bir firmanın hizmetler sektöründe yer bulurken yine bilişim sektöründe hard disk imal eden bir fabrikanın imalat alt sektörünü temsil eden sanayi ana sektöründe değerlendirilmesi gerekir. Önemli olan istihdamın hangi ekonomik faaliyet çerçevesinde oluştuğudur.

Türkiye genlinde istihdamın en yoğun olduğu bölge Marmara bölgesidir. Bu bölgeyi sırasıyla; Ege, Akdeniz, İç Anadolu, Karadeniz, G.Doğu Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgeleri takip etmektedir.

TÜİK’in yaptığı model çalışması sonucuna göre; 2010 yılında istihdam oranının en yüksek olduğu iller yine sırasıyla, Rize (% 58,1), Artvin (% 57,3) ve Gümüşhane (% 55,4) olarak tahmin edilmiştir (TÜİK, Hanehalkı İşgücü İstatistikleri).

Okuma yazma bilmeyen kişilerin büyük çoğunluğu (%93) kayıt dışı istihdam içindedir. Okuma yazma bilip bir okul bitirmeyenlerde bu oran düşmeye başlamaktadır (%83). İlkokul mezunlarında kayıt dışılık % 54 seviyelerinde iken ortaokul veya dengi meslek okulu mezunlarında %34 civarındadır. Genel lise mezunu olarak istihdam edilenlerin % 26’sı kayıt dışı çalışırken lise dengi meslek yüksekokullarından mezun olanların %22’si kayıt dışıdır. Yüksekokul veya fakülte mezunları arasında kayıt dışı istihdam oranı %8 ile en düşük seviyelerdedir. Görüldüğü üzere eğitim seviyesi yükseldikçe kayıt dışılık sorunu azalmaktadır.

Çocuk İstihdamı

İstihdam konusunu tamamlamadan önce çocuk istihdamına değinmekte fayda vardır. Birleşmiş Milletlerin Çocuk Haklarına Dair Sözleşmesinin 1.maddesinde 18 yaşından küçük olan herkes çocuk olarak tanımlanmaktadır. ILO (Uluslararası Çalışma Örgütü) ise 15 yaşının altında ve aile bütçesine katkıda bulunmak ya da yaşamını kazanmak amacıyla çalışanları ‘Çocuk İşçi’ ya da ‘Çalışan Çocuklar’ olarak tanımlamaktadır. TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) ise araştırmalarına konu ettiği çocuğu; “Çocuk işçiliğinin en kötü şekilleri” ve “Çocuk Hakları” ile ilgili uluslararası anlaşmalara göre, 18 yaşın altındaki tüm bireyler “Çocuk” olarak tanımlanmasından dolayı 6-17 yaş arasındaki fertler çocuk olarak kabul etmiştir.

2010 sonu itibariyle Türkiye’de 3 milyon 46 bin kayıtlı işsiz bulunmaktadır. Bu rakamla işsizlik oranı %11,9 seviyesinde oluşmuştur. Tarım dışı işsizlik oranı %14,8; genç işsizlik oranı ise %21,2 seviyesindedir. Türkiye’de İşsizler sıklıkla (% 29,6) “eş-dost” vasıtasıyla iş aramaktadır. İşsizlerin önemli bir kısmı (% 85) daha önce bir işte çalışmıştır. Daha önce bir işte çalışmış olan işsizlerin yaklaşık % 55’i “hizmetler”, % 22’si “sanayi”, % 14’ü “inşaat”, % 5’i “tarım” sektöründe çalışmış, %4’ü ise 8 yıldan önce işinden ayrılmıştır (TÜİK, Hanehalkı İşgücü İstatistikleri).